به گفته فعالان عرصه انقلاب‌، درخصوص هدف نظام اسلامی و تفاوت آن با اهداف سایر انقلاب‌ها، به بیان‌های گوناگونی می‌توان گفت‌وگو کرد اما اگر در یک کلمه و به‌طور جامع بخواهیم هدف انقلاب را بیان کنیم، هدف انقلاب اسلامی عبارت است از اقامه دین.
سروش امینی، فعال فرهنگی در این باره به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «اجرای احکام الهی در تمامی ابعاد فردی و اجتماعی نیاز به حکومت دارد و با رژیم طاغوت که مقید به اجرای احکام خدا نیست، امکان‌پذیر نمی‌شود. بنابراین ابتدا باید نظام طاغوتی کنار برود و سپس حکومت اسلامی مستقر شود. هدف تمام انبیاء در طول تاریخ، اقامه دین بوده است.»
او ادامه می‌دهد: « قطعاً به طور مطلق نمی‌شود درباره رسیدن یا نرسیدن انقلاب به اهدافش صحبت کرد. واضح است که در برخی زمینه‌ها پیشرفت قابل ملاحظه‌ای بوده و در برخی زمینه‌ها عقب هستیم. اما این مهم است که بدانیم. راز پیشرفت‌ها و عقب‌ماندگی‌ها چه بوده. به نظر می‌رسد هرجا به مبانی انقلاب پایبند بودیم و به توان خودمان و امداد الهی اعتماد کردیم و وارد عرصه شدیم، موفق شدیم. نمونه آن مسئله امنیت و صنایع دفاعی و نظامی است. و هرکجا از الگوهای غیراسلامی- شرقی یا غربی- تبعیت کردیم، ناکام ماندیم که یک نمونه‌اش مسئله اقتصاد است.»
چرا نهضت‌های الهی شکست ناپذیرند؟
امام خمینی(ره) با تأکید بر اینکه در منطق قیام برای خدا شکست معنا ندارد، تمامی نهضت‌های الهی را اگرچه گاهی هم شکست ظاهری متحمل شدند، باز پیروز و غالب میدان معرفی می‌کنند: «اگر قیام برای خدا باشد، اگر عمل برای خدا باشد اگر نهضت برای خدا‌‌ ‌‌باشد، شکست ندارد. برای اینکه آن چیزی که برای خدا هست اگر در صورت هم خیال‌‌ ‌‌بشود که شکست خورد، به حَسَب واقع شکست نخورده است. حضرت امیر - سلام الله ‌علیه - با معاویه جنگ کردند و شکست خوردند لکن شکست نبود. این شکستِ صوری،‌‌ ‌‌شکست حقیقی نبود؛ چون قیامْ لله بود، قیامِ لله، این شکست ندارد. تا امروز هم او غالب‌‌ ‌‌است، تا ابد هم او غالب است...کشته شدن سیدالشهدا‌‌‌
- سلام الله علیه - شکست نبود چون قیامْ لله بود، قیامِ‌لله شکست ندارد.» (صحیفه امام، ج۸، ص۹).
حجت‌الاسلام روح‌الله شیرمهد، مدرس حوزه علمیه قم در این باره می‌نویسد: «حضرت امام با الهام از این موعظه قرآنی، «قیام لله» را وظیفه فردی و جمعی مسلمین می‌دانند و معتقدند طبق این آموزه قرآنی قیام‌های بشر از دو صورت خارج نیستند یا الهی هستند یا طاغوتی و فرض دیگری برای آنها قابل تصور نیست.»
 این استاد حوزه علمیه قم می‌افزاید: «حضرت
امام خمینی قیام برای خدا را تجارتی پرسود و عاری از ضرر و زیان می‌دانند و هر عملی که برای خدا باشد را طبق منطق الهی شکست‌ناپذیر و سراسر نفع می‌دانند.»
انقلاب و برداشتن بزرگ‌ترین مانع
شاید اولین و مهم‌ترین اقدامی که به نفع مردم با انقلاب صورت گرفت، برداشتن مانع بزرگی به نام حکومت طاغوت بود که راه را برای رسیدن به اهداف عالی انقلاب باز کرد. در انقلاب‌های معمول دنیا سقوط نظام مستقر و روی کار آمدن نظام جدید به معنای پایان انقلاب است اما انقلاب اسلامی مفهومی است که تنها یک مرحله از آن در سال 57 محقق شد و به تعبیر رهبر معظم انقلاب در 4 مرحله دیگر ادامه دارد که تحقق هریک از آنها رفتار انقلابی مبتنی بر اهداف انقلاب را می‌طلبد.
هرچند به گفته برخی تحلیل‌گران، مرحله اول نیز به طور کامل محقق نشده و هنوز شاهد رسوب دوران استعمار در بخش‌های مختلف کشور هستیم و رهایی کامل از دست استعمارگران نیازمند شناخت دشمن و عمل به نسخه‌های بومی است.
حجت‌الاسلام روح‌الله حریزاوی، قائم‌مقام سازمان تبلیغات اسلامی کشور در ویژه‌برنامه بزرگداشت چهل و سومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران درخصوص دوره استعمار فرانو که کشورمان در میانه آن قرار دارد، می‌گوید: «همان‌طور که رهبر معظم انقلاب فرمودند ما در میانه یک تغییر در نوع استعمار با عنوان استعمار فرانو قرار داریم، استعمارگران بعد از رنسانس به صورت وحشیانه کشورهای مختلف جهان را تصرف و تسخیر کرده و تلاش کردند مالک اموال و جان‌های مردم شوند. آنها در دوره اول استعمار کهنه تصرف فیزیکی کشورها را در دستور کار داشتند که افراد را به بردگی می‌گرفتند، می‌فروختند و می‌کشتند و به صورت خشونت‌آمیز کشورها و افراد را تملک می‌کردند.»
او ادامه می‌دهد: «در دوره دوم زمانی که با مقابله مردم ستم‌ دیده مواجه شدند روش استعمار را تغییر داده و افرادی را از همان ممالک به‌صورت دست‌نشانده انتخاب کرده آموزش دادند و تحت اشراف قرار‌ دادند و پادشاهانی دست‌نشانده‌ را با کودتا و روش‌های مختلف معرفی کردند اما در حدود 40 سال اخیر نوع استعمارگری از نوع کهنه به نو و فرانو تغییر کرده است.»
قائم‌مقام سازمان تبلیغات اسلامی کشور با اشاره به نوع استعمار جدید اظهار می‌دارد: «در استعمار فرانو تصرف سرزمین یا بردگی کهنه معنا ندارد و کودتا و حاکم کردن دست‌نشانده هم دنبال نمی‌شود، بلکه تغییر باورها و رفتارهای ملت‌ها و به خصوص نخبگان یا ذائقه‌‌سازی در دستور کار است. تلاش کشورهای استعمارگر بر این است که رویا و مطلوبیت‌های خودشان را در کشورهای مختلف تبدیل به ارزش کرده و کاری کنند که مردم همان چیزی که آنان انتخاب کرده‌اند را انتخاب کنند. تغییر سبک زندگی و نظام فکری و به تعبیری ورود به جنگ شناختی از راهبردهای اصلی استعمارگران در استعمار فرانو است و ما در میانه این استعمار قرار
داریم.»
ریشه مشکلات انقلاب چیست؟
برخی ریشه مشکلات کشور و عدم توفیق انقلاب در برخی حوزه‌ها را ناشی از همین مسائل می‌دانند. اما برخی معتقدند علاوه ‌بر ریشه‌های بیرونی ناشی از استعمار نو، برخی اشکالات به خودمان برمی‌گردد.
امینی، فعال فرهنگی در این باره به گزارشگر کیهان می‌گوید: «در سایر انقلاب‌هایی که هدف‌ها عمدتاً مادی است، برای تحقق آن تمسّک به هر وسیله‌ای شاید توجیه‌پذیر باشد اما مشکلات انقلاب اسلامی اتفاقاً ناظر به نادیده گرفتن ماهیت و اهداف انقلاب است. بنابراین ریشه مشکلات را می‌توان در دو بعد نظری و عملی بررسی کرد؛ شما اگر بخواهید مثلا به کوه بروید، هم باید یک نقشه جامع و دقیق از مسیر داشته باشید و هم باید مسلط به فنون کوهنوردی باشید، هر دو لازم است.»
او توضیح می‌دهد: «برای پیشرفت کشور هم نیاز به الگو و نقشه راه داریم، که باید مبتنی بر مبانی اسلامی باشد و هم در عمل باید جدیت و پشتکار و مواردی که کارگزاران و مسئولین لازم است دارا باشند را داشته باشیم. مثلا در اقتصاد، خب یک مسئله مهم، فقدان یا نقصان الگوی اقتصاد اسلامی است و مسئله مهم دیگر، مدیریت صحیح، مقابله با فساد، اتکا به عناصر جوان و چیزهایی از این دست است که در میدان عمل باید بروز پیدا کند. در هر دو زمینه مشکل داریم و باید برطرف شود که بخش مهمی از اینها ریشه داخلی دارد.»
حجت‌الاسلام حریزاوی نیز در این باره می‌گوید: «ما باید بتوانیم مبنای فکری دانشجویان و مخاطبان خود را ارتقا دهیم، چرا که در یک جهاد تبیینی قرار داشته و موظف هستیم که حقیقت را تبیین کنیم. طبق گفته رهبر معظم انقلاب اساس برنامه راهبردی اسلام تبیین است و ما حوزویان و دانشگاهیان باید قدرت تبیین پیدا کرده و به بیان اکتفا نکنیم، تبیین به معنی بسط و شرح بیان و رساندن به فرآیند اقناع یعنی رساندن مخاطب به باور و قانع کردن او و عبور از اسکات به معنی ساکت کردن مخاطب است.»
او می‌افزاید: «باید مخاطب مان را به آن باور رسانده و از او بخواهیم آزادانه سؤال بپرسد و ما صبورانه جواب او را بیابیم، شهید مطهری در ابتدای کتاب عدل الهی می‌فرمایند دوران امروز دوران شک‌‌گرایی نسل سوم است و شک یک امر بدی نیست بلکه یک گذرگاه خوب است اما توقف‌گاه خوبی نبوده و ان‌شاءالله بتوانیم با تبیین، بیان عمیق، استدلال، توجه و آموزش دادن مخاطبان به مبانی‌اندیشه‌ای مبتنی بر‌اندیشه‌های ناب اسلام، نسلی پرسشگر، حق‌جو و حق‌گو تربیت کنیم.»
انقلاب اسلامی دچار ارتجاع نشد
رهبر معظم انقلاب در 29 بهمن 96 می‌فرمایند: «یکی از مهم‌ترین آفت‌های همه‌ انقلاب‌ها ارتجاع است. یعنی این حرکتی که انقلاب شروع کرده و با سرعت حرکت می‌کردند، در یک جاهایی سست بشوند، همه‌ انقلاب‌های بزرگ تاریخ مثل انقلاب فرانسه، روسیه و انقلاب‌هایی که در کشورهای آفریقا و آمریکای لاتین اتّفاق افتاد به این بلیّه دچار شدند اما شعارهای انقلاب اسلامی دست نخورد.»
ارتجاع یعنی چه؟ رضا محمدی، پژوهشگر انقلاب اسلامی در پاسخ به این سؤال به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «ارتجاع یعنی برگشت. همان‌طور رهبر انقلاب می‌فرمایند؛ اینکه 40 سال بگذرد و شعارهای انقلاب دست نخورد، در هیچ‌کدام از سایر انقلاب‌ها وجود ندارد و ما توانستیم این شعارها را حفظ کنیم. امّا خطرهایی در این مسیر وجود دارد.»
او می‌افزاید: «متأسفانه در سال‌های اخیر، برخی مسئولان کشور دچار اشرافیت و عدالت‌گریزی شدند. اگر به سمت اشرافیگری حرکت کردیم، این رفتن به سمت ارتجاع است؛ مسئولان اگر به جای توجّه به مردم عادی به مرفّهین بی‌درد متمایل شدند، این حرکت به سمت ارتجاع است.»
محمدی با اشاره به یکی دیگر از مصادیق ارتجاع توضیح می‌دهد: «امید داشتن به بیرون از مرزها برای حل مشکلات کشور، مصداق دیگری از ارتجاع است. اگر به جای تکیه‌ به مردم به دیگران اعتماد کنیم، امیدمان را به بیگانه‌ها ببندیم، مرتجع شده‌ایم. حضرت آقا در این باره می‌فرمایند؛ مردم، نخبگان و مدیران جامعه باید حواسشان باشد، مراقبت کنند و با حسّاسیّت دنبال کنند تا ارتجاع در انقلاب پدید نیاید. ارتجاع وقتی اتّفاق می‌افتد، معنایش این است که همان آدم‌های انقلابیِ سابق سرِ کارند امّا خط را عوض کرده‌اند، راه را عوض کرده‌اند؛ کأنّه انقلاب شده بود برای اینکه آنها بروند و ما بیاییم سرِ کار! برای این کار که انقلاب نشد؛ انقلاب یعنی دگرگونی، انقلاب یعنی تغییر مسیر، انقلاب یعنی یک هدف‌های والایی را در نظر گرفتن و به سوی آنها حرکت کردن؛ اگر از این هدف‌ها منحرف شدیم و فراموش کردیم، دیگر انقلاب‌مان انقلاب اسلامی نیست.»