۱۵۹ - حقیقت سجده طولانی ۱۴۰۱/۰۱/۱۵
قرآن تصریح می‌کند که نزدیک‌ترین حالت بنده به خدا همان حالت سجده است: وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ؛ و سجده کن و نزدیک شو!(علق، آیه 19)
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌فرماید: أَقْرَبُ مَا یَکُونُ الْعَبْدُ مِنَ اللهِ إِذَا کَانَ سَاجِداً؛ نزدیک‌ترین حالت بنده به خداوند، زمانى است که وی در سجده باشد.(بحارالانوار، ج 82، ص 161؛ تفسیر نورالثقلین، حویزی، ج 5، ص 611)
سجده بنده در برابر خدا اختصاص به انسان ندارد، بلکه همه هستی سجده می‌کنند. قرآن می‌فرماید: تمام آنچه در آسمان‌ها و زمین از جنبندگان وجود دارد و همچنین فرشتگان، برای خدا سجده می‌کنند و تکبّر نمی‌ورزند.(نحل، آیه 49؛ و نیز: حج، آیه 18؛ رعد، آیه 18)
در روایات بر کثرت و طول سجده تأکید زیادی شده است.
امام صادق(ع) فرمود: «إنّ العَبدَ إذا أطالَ السُّجودَ حیثُ لایَراهُ أحَدٌ، قالَ الشیطانُ: وا وَیلاه! أطاعُوا و عَصَیتُ و سَجَدُوا و أبَیتُ؛ هرگاه بنده در جایى که کسى او را نمی‌بیند، سجده را طول دهد. شیطان گوید: واویلا! آنان فرمان بردند و من نافرمانى کردم و سجده کردند و من نکردم». (بحارالانوار، ج 85، ص 163)
رسول خدا(ص) در ضمن خطبه شعبانیه فرمود: پُشت‌های شما از بار گناه سنگین شده است. آنها را با سجده‌های طولانی سبک کنید.(همان، ج82، ص162)
مردی به رسول خدا(ص) عرض کرد: دعا کنید که خدا مرا به بهشت برد. حضرت فرمود: «أعنّى بکثرهًْ‌السجود» من دعا می‌کنم لیکن تو مرا با سجده‌های زیاد و طولانی کمک کن تا دعای من مستجاب شود.(حکمت عبادات، حضرت آیت‌الله جوادی آملی، ص 106)
مردى خدمت پیامبر اکرم(ص) رسید و گفت: مرا دستورى بیاموز که ... خداوند مرا با شما محشور کند. حضرت فرمود: ... اگر بخواهى خدا تو را با من محشور کند باید سجده‌ات را در پیشگاه پروردگار قهار طولانى کنى.( منتخب میزان الحکمهًْ، ص 264)
با توجه به اینکه عدد هفتاد از مصادیق تحقق ذکر کثیر است که خدا در قرآن می‌فرماید: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْکُرُوا اللهَ ذِکْراً کَثِیراً؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید خدا را بسیار در ذکر خویش یاد کنید(احزاب، آیه 41) و از طرفی عدد هفتاد در قرآن بارها به کار رفته، لذا می‌توان چنین استنباط کرد که با کثرت عددی هفتاد در ذکر می‌توان کثرت زمانی را به دست آورد و سجده را طولانی کرد. بر این اساس، گفتن هفتاد بار «سبحان‌الله» طول سجده را تحقق می‌بخشد چنانکه موجب تحقق کثرت عددی است.
پس کثرت عددی و زمانی با ذکر هفتاد تا صد سبحان‌الله و یا هر ذکر دیگری تحقق می‌یابد و بیشتر از آن از مصادیق طولانی‌تر کردن سجده است