خطیب‌زاده:
تا درباره همه چیز توافق نشود هیچ توافقی صورت نمی‌گیرد
۱۴۰۱/۰۴/۰۶
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان دیروز (دوشنبه) در آخرین نشست هفتگی با خبرنگاران به تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی پرداخت و به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد. خطیب‌زاده در ابتدا با بیان اینکه آمریکا به عنوان یکی از مدعیان حقوق بشر بزرگ‌ترین ناقض حقوق انسان‌ها طی چند دهه گذشته در اقصی نقاط جهان بوده است، گفت: این هفته یادآور اتفاقات ناگواری در مورد حقوق مردم ایران است که همه توسط آمریکا رخ داده است.
مذاکرات در همین هفته انجام خواهد شد
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره مکان و زمان مذاکرات رفع تحریم‌ها نیز خاطرنشان کرد: هم زمان قطعی شده و هم مکان تقریبا مشخص است. اجازه دهید تا چند ساعت آتی تصمیمات نهایی اتخاذ شود و درباره محل تصمیم نهایی اعلام خواهد شد. پیام‌ها رد و بدل و نظرات گفته شده است. ان‌شاءالله یکی از کشورهای حوزه خلیج‌فارس میزبان خواهد بود و این ملاقات طی روزهای آتی و در همین هفته انجام خواهد شد. شاید تا پایان امروز با توجه به پیام‌هایی که رد و بدل می‌شود، مشخص خواهد شد.
در محتوا و در شکل توافقاتی شده است
خطیب‌زاده در پاسخ به سؤال دیگری درباره اینکه آیا بورل در سفرش به تهران پیامی را از طرف آمریکا به ایران منتقل کرده است و آیا ایران بسته جدیدی را ارائه داده است؟ اظهار داشت: بورل در تماس‌هایی که بعد از تحولات چند هفته اخیر به ویژه قطعنامه آژانس داشت و چه قبل و چه بعد از آن تلاش جدی صورت داد که این مذاکرات ادامه یابد و از نقش تسهیل‌گری اتحادیه اروپا و شخص بورل در این زمینه قدردانی می‌کنیم. وی ادامه داد: در تماس‌هایی که آقای بورل داشت یکی از موضوعاتی که درخواست داشت این بود که این گفت‌وگوها براساس بسته پیشنهادی ایران که قبل از قطعنامه داده شده بود جلو برود و آقای امیرعبداللهیان پیشنهاد کرد که بورل به ایران بیاید و در تهران پاسخ‌هایی که آمریکا تا آن زمان احتمالا می‌داد را بررسی کنند. آقای بورل به ایران آمد و گفت‌وگوهای مفصلی در ایران انجام و نظرات طرف آمریکایی را منتقل کردند و مهم‌ترین موضوعاتی که گفتند این بود که آمریکا تعهد داده به کلیه آنچه در برجام و ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ عمل میکند و انتفاع اقتصادی ایران و آن چرخه را تضمین میکند. البته متعهد شدند به موضوعات اختلافی بپردازند. این دیپلمات ارشد ایرانی ادامه داد: امیرعبداللهیان و بورل گفت‌وگوهای خصوصی یک ساعته‌ای با حضور معاونان داشتند و درباره ابعاد مختلف ادامه مذاکرات صحبت کردند. البته در این ملاقات درباره موضوعات دیگری که امیرعبداللهیان به آن اشاره کرد نیز صحبت شد. اینکه در محتوا و در شکل در هر دو موضوع توافقاتی شده است را می‌توانم تأیید کنم، ولی اینکه آیا براساس برنامه‌ریزی که پیش‌بینی می‌شود آمریکایی‌ها خواهند آمد و در عمل نشان خواهند داد که از میراث ترامپ عبور خواهند کرد و خواهند پذیرفت که عضو مسئولی باشند، باید منتظر باشیم و ببینیم. وی تصریح کرد: ما با این تعهد می‌رویم که در کوتاه‌ترین زمان ممکن این چند موضوع باقیمانده را به سرانجام برسانیم و امیدواریم پیام‌هایی که بورل آورد در عمل نیز مشاهده شود. خطیب‌زاده خاطرنشان کرد: درباره تضامین آمریکا نشان داده که تا چه میزان غیرقابل اعتماد است و نشان داده تا چه میزان به آنچه امضا میکند و تعهد میکند، پایبند نیست و نشان می‌دهد از همه ابزارها استفاده میکند برای اینکه محتوای توافقات را خالی کرده و تعهدات را انجام ندهد. آنچه به ما می‌گویند خلاف عملی است که تا به امروز انجام شده است. لذا ما با قاطعیت و جدیت این مذاکرات را با فرض عدم اعتماد قطعی به طرف آمریکایی جلو بردیم. وی ادامه داد: بزرگ‌ترین تضمین برای ملت ما توانمندی‌های خودشان است. طرف مقابل یک بار خروج انجام داد و دید که ما در هیچ حوزه‌ای یک گام عقب نمی‌نشینیم و دید اگر اراده کنیم همه چیز را می‌توانیم به سرعت به نقطه اول برگردانیم و بالاتر اینکه می‌توانیم قدم‌های بیشتری را برداریم. اگر امروز قدم‌های بیشتری برنمی‌داریم از باب نخواستن است نه نتوانستن. اینکه ما براساس نیازهای طبیعی خود عمل می‌کنیم و این را در عمل دیدند. آنچه به عنوان تضمین ذاتی و توانمندی این ملت است چیزی است که همواره حفظ می‌کنیم. وی افزود: البته تضامین مختلف هم در این توافق دیده شده که ما درباره آنها حساس هستیم و اینها باید جمع‌بندی و نهایی شود.
گفت‌وگوها در یکی از کشورهای حوزه خلیج‌فارس و غیرمستقیم است
وی در پاسخ به پرسشی درباره اظهارات منتشر شده به نقل از علی باقری مبنی بر اینکه حضور بورل هیچ ربطی به محتوای برجام نداشته؟ اظهار داشت: آنچه در مذاکرات آتی در چند روز آینده انجام می‌دهیم اولا درباره ابعاد هسته‌ای نیست چون ابعاد هسته‌ای یک بار جمع‌بندی شده و تنها درباره بخش‌های اختلافی است که درخصوص رفع تحریم‌ها باقی مانده است. آنچه در یکی از کشورهای حوزه خلیج‌فارس انجام می‌شود فقط در مورد چند موضوع باقیمانده در حوزه رفع تحریم‌هاست ولذا هیچ چیزی به توافقات انجام شده در وین افزوده نخواهد شد و چیزی هم کاسته نخواهد شد.
توپ در زمین واشنگتن است
سخنگوی دستگاه دیپلماسی ادامه داد: آقای امیرعبداللهیان هم اشاره کرد، آقای بورل که در این جا بود در نقش تسهیل‌گری است. آنچه بین ما و طرف مقابل انجام می‌شود موضوعات محتوایی است. این گفت‌وگوها در ادامه فرمتی است که در وین بود یعنی به صورت غیرمستقیم انجام خواهد شد و صرفا درخصوص موضوعات اختلافی است که در آخرین جلسه وین باقیمانده خواهد بود. امیدواریم نتایج را مثبت ببینیم. توپ در زمین واشنگتن است، با پاسخ اگر بیاید مطمئن باشید که به سرعت می‌شود این کار را انجام داد.
خبرنگاری درباره تغییر محل مذاکرات از وین به یکی از کشورهای حوزه خلیج‌فارس پرسید که خطیب‌زاده پاسخ داد: در تعیین محل مذاکرات مهم‌ترین چیز راحتی طرف‌های مختلف و آمادگی میزبان است و یک موضوع کاملا عادی لجستیکی است. آنچه ما می‌خواهیم انجام دهیم به عنوان گفت‌وگوهای آتی موضوع رفع تحریمی است ولذا نباید درخصوص این موضوعات این‌قدر نشانه‌گذاری کرد و این مذاکرات میتواند در هر کشوری انجام شود. فرض اینکه میزبان روابط مناسبی با همه طرف‌ها داشته باشد و از لحاظ لجستیکی راحتی داشته باشد و نباید نشانه‌گذاری خاصی در این زمینه انجام شود. خبرنگاری از خطیب‌زاده پرسید آیا در هیچ دوران مذاکرات آتی و بعد از آن توقفی در غنی‌‌سازی در نطنز و فردو اتفاق نخواهد افتاد؟ که وی پاسخ داد: تا همه چیز توافق نشود، هیچ چیز توافق نمی‌شود. منتظر هستیم که ببینیم طی هفته‌های آتی به نقطه توافق می‌رسیم. آنچه ایران انجام داده همه برگشت‌پذیر است به شرطی که طرف مقابل هم بلافاصله به تعهداتش عمل کند.
هیچ‌کس کنار گذاشته نشده
آنچه الان اتفاق می‌افتد ادامه وین است
وی در پاسخ به سؤالی درباره کنار گذاشته شدن سایر طرف‌های برجامی در مذاکراتی که قرار است در یکی از کشورهای حوزه خلیج‌فارس برگزار شود، گفت: هیچ کس کنار گذاشته نشده است. موقعی که بقیه کشورهای ۱+۴ وین را ترک کردند، با این موضوع بود که آنچه باید گفته می‌شده در حوزه‌های مرتبط با هسته‌ای و دیگر موضوعات تمام شده و چند موضوع اختلافی بین ایران و آمریکا باقیمانده است. تسهیل‌کننده برجام، براساس خود برجام اتحادیه اروپاست و بورل جلسه‌ای هم با سفرای سه کشور اروپایی در ایران داشت. یکی از نقش‌های تسهیل‌کننده گزارش دادن و توجیه همه طرف‌هاست.خطیب‌زاده ادامه داد: آنچه الان اتفاق می‌افتد، ادامه وین است. یعنی درباره چند موضوع باقیمانده که مذاکرات را دچار وقفه‌ای در نتیجه‌گیری، نه وقفه در انجام مذاکره کرده بود، حل شود. آنچه در یکی از کشورهای حوزه خلیج‌فارس اتفاق خواهد افتاد که میزبانی خواهد کرد این است که در چند موضوع بتوانیم ابتکارات دو طرف را رد و بدل کنیم.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا موضوعات باقیمانده فقط بین ایران و آمریکاست؟ گفت: بله، آنچه صحبت خواهد شد فقط موضوعات رفع تحریمی و اختلافی است که بعد از آخرین دور در وین باقی ماند. آنچه توافق شده دست زده نمی‌شود و فقط درباره همان موضوعات صحبت می‌کنیم.
موضوع خسارت‌ها از پروندههای مفتوح بین ایران و آمریکاست
خطیب‌زاده در پاسخ به پرسش دیگری درباره مذاکرات رفع تحریم‌ها در یکی از کشورهای حوزه خلیج‌فارس گفت: هیچ گفت‌وگو و مذاکره مستقیمی اتفاق نمی‌افتد و در همان فرمت قبلی به صورت غیرمستقیم و با تسهیل‌گری اتحادیه اروپا انجام می‌شود.
خبرنگاری در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا در ادامه ممکن است مذاکرات در سطح بالاتری برگزار شود؟ گفت: اینکه درباره آنچه باقی مانده نیازمند ارتقای گفت‌وگوها باشد، این نیاز احساس نمی‌شود. البته اگر توافقی شود حتما در سطح وزرای خارجه این توافق اعلام می‌شود.
وی همچنین گفت که موضوع خسارت‌ها از پروندههای مفتوح بین ایران و آمریکاست.
وی در پاسخ به سؤالی درباره مذاکرات رفع تحریم‌ها نیز اظهار داشت: یک ملت و اجماع ملی درخصوص مذاکرات وجود دارد و آنها این کار را جلو می‌برند.
مرندی: آمریکا جدیت خود را در مذاکرات هسته‌ای ثابت کند
«محمد مرندی» تحلیلگر ارشد سیاسی و متخصص مطالعات آمریکا در گفت‌وگویی با روزنامه «العربی الجدید» به آخرین تحولات درباره موضوع هسته‌ای پرداخت.
وی گفت: ایران برای اینکه مطمئن شود آمریکا دیگر نمی‌تواند رفتارهای پیشین خود را به راحتی تکرار کند باید تضمین‌‌هایی دریافت نمایند. آمریکایی‌ها توافق هسته‌ای را به صورت مداوم در دوره باراک اوباما و دونالد ترامپ رؤسای‌جمهور سابق و نیز جو بایدن رئیس‌جمهور فعلی نقض کرده‌اند و سیاست فشار حداکثری را در پیش گرفته‌اند.
مرندی در پاسخ به این سؤال که ازسرگیری مذاکرات به معنای آن است که آمریکا تصمیم خود را درخصوص مسائل حل‌نشده گرفته، تصریح کرد: خیر؛ آمریکایی‌ها هنوز تصمیم لازم را نگرفته‌اند.
العربی الجدید در ادامه به ماهیت مسائل حل نشده پرداخت و گفت، «جوزپ بورل» رئیس‌سیاست خارجی اتحادیه اروپا این مسائل را «سیاسی» خوانده است، مرندی در پاسخ گفت: آقای بورل تمایل دارد که مسئله تضمین‌ها و لغو تحریم‌ها را سیاسی بخواند اما از نظر ما این مسائل کاملا حقوقی و فنی هستند. ایران اجازه نخواهد داد که آمریکایی‌ها کلاهبرداری کنند بنابراین باید مسئله تضمین‌ها و تحریم‌ها رفع شود. اگر آقای بورل اینها را سیاسی دانسته چه‌بسا منظورش این است که آمریکایی‌ها باید تصمیمی سیاسی در این خصوص بگیرند.
وی تأکید کرد: ما توافق هسته‌ای را به صورت کامل اجرا کردیم چه در دوره اوباما که آمریکایی‌ها توافق را نقض کردند سپس در دوره ترامپ که این توافق پاره شد نیز برای دوره طولانی توافق را اجرا کردیم و پس از آن شروع به کاهش تدریجی اجرای تعهدات کردیم. آمریکایی‌ها باید ایران را قانع کنند که توافق را به صورت کامل اجرا خواهند کرد؛ این برای ایران بسیار مهم است زیرا آنها به تعهدات خود پایبند نبوده‌اند.
این تحلیلگر سیاسی ضمن تأکید بر اینکه ایران هیچ زمانی میز مذاکره را رها نکرده، به اقدامات هسته‌ای تهران در پاسخ به صدور قطعنامه دو هفته پیش شورای حکام اشاره کرد و گفت، ایران به خوبی به آمریکا نشان داد که اقدامات تند و غیرعقلانی آمریکا با پاسخ‌های جدید رو‌به‌رو خواهد شد. آمریکایی‌ها دیدند که ایران از موضع قدرت رفتار خواهد گرد؛ آنها می‌دانند که شرایط خودشان و اروپایی‌ها به دلیل جنگ اوکراین سخت‌تر شده بنابراین امضای توافق به نفع آمریکایی‌هاست.
پولیتیکو: اسرائیل به هر روش ممکن دنبال تضعیف مذاکرات هسته‌ای است
تارنمای پولیتیکو درگزارشی از خشم و عصبانیت صهیونیست‌ها از سفر جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران پرده برداشت و نوشت، رژیم صهیونیستی از مدت‌ها قبل مخالف احیای مذاکرات بر سر توافق هسته‌ای با تهران بوده و به دنبال تضعیف آن به هر روش ممکن است.
به گزارش روز دوشنبه ایرنا، این تارنمای آمریکایی افزود، یائیر لاپید وزیر خارجه رژیم صهیونیستی از بورل به دلیل سفرش به تهران به شدت انتقاد کرده است. بورل که قبل از سفر به تهران با لاپید دیدار کرده بود، روز یکشنبه در تهران گفت که به توافقی برای احیای مذاکرات دست یافته است.
به گزارش این رسانه آمریکایی، لاپید، بورل را متهم کرده که به ادعاهای اخیر درباره نقش تهران در طراحی کشتن غیرنظامیان صهیونیستی در ترکیه بی‌توجه بوده است. اما مقام‌های اتحادیه اروپا می‌گویند بورل به ویژه درباره همه این نکات با لاپید مشورت کرده و در اظهارات علنی خود در بعد از نشست‌هایش در تهران خاطرنشان کرده که این مسائل را با طرف ایرانی مطرح کرده است.
این گزارش افزود: در بروکسل، انتقاد صهیونیست‌ها بخشی از تلاش‌ها برای کارشکنی در مقابل مذاکرات هسته‌ای ایران قلمداد شده است.
حرکت رو به جلو در روابط ایران و عربستان
خبرنگاری درباره سفر بن‌سلمان به اردن، مصر و ترکیه قبل از سفر بایدن به اسرائیل و عربستان و روابط ایران و عربستان سؤال کرد که خطیب‌زاده اظهار داشت: مقامات عربستان را همواره به عدم بیان اظهاراتی که در فضاهای خصوصی خلاف آن را می‌گویند، دعوت کردیم و بعضی اینها را کاربردهای تبلیغاتی می‌بینیم. تا امروز تمرکز ما بر پیاده‌‌سازی توافقات درباره حج بوده است. آنچه دیدیم همین عمل طرف مقابل به تعهداتش و توافقات در قبال حجاج ما بوده است. این برای ما از همه مهم‌تر بوده است. توافقاتی که قبلا در پنج دور انجام شده و پیامی که الکاظمی آورده است، یک حرکت رو به جلو است.
وی ادامه داد: پروندههای اختلافی هم حتما پروندههای مهمی است و باید در جای خودش بین ایران و عربستان بحث شود. ولی فارغ از این پروندههای اختلافی، روابط دو کشور میتواند برای کل جهان اسلام روابط مهمی باشد.
نقش عراق در گفت‌وگوهای ایران و عربستان
سخنگوی وزارت خارجه درباره سفر مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق به تهران گفت: سفر الکاظمی به تهران از پیش برنامه‌ریزی شده بود و این سفر در چارچوب موضوعات دوجانبه و تحولات منطقه‌ای معنا پیدا می‌کرد از جمله نقش مثبت و سازنده‌ای که بغداد در ماه‌های گذشته در روابط ایران و عربستان ایفا کرده است. در این سفر درباره موضوعات اقتصادی و پروژه‌هایی که معطل مانده و یا در حال انجام است، تبادل‌نظر انجام شد. درخصوص مراودات مردمی و رفت و آمدها گفت‌وگو شد. روابط دو کشور چندلایه و راهبردی است و همواره این موضوعات پیگیری می‌شود و متعاقب سفری است که چند وقت پیش وزیر خارجه عراق به ایران داشت.
وی ادامه داد: یکی از ابعاد دیگر این سفر نقشی است که عراق در گفت‌وگوهای ایران و عربستان ایفا میکند. پنج دور گفت‌وگوها در بغداد برگزار شده و از نقش عراق تقدیر می‌کنیم. الکاظمی نکاتی را از طرف عربستان به ما منتقل کرد براساس آنچه شنیدیم طرف عربستان این آمادگی را دارد که در سطح دیپلماتیک مذاکرات ارتقا یافته و این مذاکرات در بغداد ادامه یابد و بزودی تاریخ آن معلوم می‌شود و این کار در سطح دیپلماتیک جلو می‌رود. توافقی بود که مقدمات سفر هیئت‌های فنی برای بازدید از سفارتخانه‌ها انجام می‌شود که همه طی روزهای آتی پیگیری خواهد شد.
امیدواریم از نشست بریکس پلاس ارزش افزوده‌ای داشته باشیم
خطیب‌زاده درباره حضور ایران در نشست بریکس پلاس هم گفت: بریکس یک پیمان بین‌المللی به معنای خاص نیست، ولی سازوکار ابتکاری و دارای ابعاد مختلف است. حدود ۳۰ درصد تولید ناخالص جهانی و ۴۰ درصد جمعیت جهان و نزدیک به ۲۷ درصد مساحت جغرافیایی جهان در حوزه بریکس تعریف می‌شود. سال ۲۰۱۵ که بانک پولی بریکس ایجاد شد، حرکت جدیدی برخلاف گروه هفت بود. اینها همکاری‌های جنوب- جنوب را پیگیری می‌‌کنند، هرچند پنج تا از اعضای بریکس از اقتصادهای گروه ۲۰ هستند.
سخنگوی وزارت خارجه خاطرنشان کرد: آقای امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران درخواست عضویت را ارسال کرد و براساس رایزنی‌های انجام شده رئیس‌جمهور چین از رئیس‌جمهور کشورمان دعوت کرده است و آیت‌الله رئیسی شرکت و سخنرانی کرد. اقدام رو به جلویی بود و امیدواریم در ادامه بتوانیم ارزش افزوده‌ای داشته باشیم و بریکس هم ارزش افزوده‌ای برای ما در ادامه مسیر داشته باشد.
نفتکش توقیف‌شده حامل نفت ایران
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره وضعیت نفتکش توقیف‌شده حامل نفت ایران در یونان و همچنین دو نفتکش یونانی توقیف‌شده در ایران بیان کرد: دادگاه یونان حکم اولیه را در مسیر درست صادر کرد و دزدی دریایی که داشت اتفاق می‌افتاد را باطل کرد و حکم داد که نفت دزدیده شد باید برگردانده شود و امیدواریم اجرایی شود. از همین تریبون دولت یونان را ترغیب می‌کنیم که در اولین فرصت این قضیه عملیاتی شود و کشتی با نفت آزاد شده بتواند به مسیر خود ادامه دهد.
وی درباره دو نفتکش یونانی نیز خاطرنشان کرد: سفیر یونان در ارتباط با ما است و مسیر قانونی در حال طی شدن است و دسترسی‌های کنسولی را دارند و در وضعیت خوبی به سر می‌برند و امیدواریم در ادامه توافق خوبی انجام شود.
