589 - نیکلاس مادورو : این فقط یک نفتکش نیست... ۱۴۰۱/۰۴/۰۸
در روزهای گذشته و در مقطعی که «نیکلاس مادورو» رئیس‌جمهور ونزوئلا در کشورمان حضور داشت طی مراسمی دومین نفتکش آفراماکس ساخت کشورمان به ونزوئلا تحویل داده شد. این دومین نفتکش ساخت شرکت صدرا از مجموع 4 نفتکشی است که کشور ونزوئلا به این شرکت سفارش داده است.
این کشتی غول پیکر 113 هزار تن ظرفیت دارد و دارای 250 متر طول، 44 متر عرض، 21 متر ارتفاع و آبخور آن 14.8 متر است. ساخت چنین اَبَر پروژه‌ای ماحصل تلفیق علوم مختلف در کنار یکدیگر است با این حال موضوع تنها به این موارد ختم نمی‌شود بلکه توجه به زمانه‌ای که این نفتکش در آن ساخته شده ابعاد تازه‌تری را برای ما می‌گشاید.
از دیرباز تاکنون این‌گونه بوده است که حکومت‌های قدرتمند وقتی می‌خواستند عرصه حکمرانی خویش را به یک امپراتوری گسترش دهند ناگزیر بودند تا ناوگان دریایی قدرتمندی داشته باشند. دریا همواره عرصه تعیین‌کننده‌ای برای تسلط بر خشکی‌ها بوده است. در کنار این موضوع توانمندی در ساخت شناورهای بزرگ می‌تواند اقتدار در عرصه تجارت را نیز به هر حکومتی عطا کند.
تقریبا در یک دهه گذشته فشارهای تحریمی برای در تنگنا قرار دادن کشورمان به نهایت خود رسید. در کنار این تحریم‌ها، غربی‌ها از کشورمان می‌خواستند چند چیز را انجام ندهد و در مقابل چند کار را انجام دهد. برای نمونه دست کشیدن از تقویت و توسعه توانمندی موشکی یکی از درخواست‌های غرب برای ترک فعل بود و همچنین پذیرش پیوستن به FATF یکی از نمونه‌های درخواست انجام فعل.
در چنین شرایطی که نظام سلطه از همه سو به کشورمان فشارهای بی‌سابقه‌ای را تحمیل کرده طیف اصلاح‌طلب در داخل کشورمان نیز دائم در حال القای این گزاره‌ها به جامعه هستند که بدون پذیرش برجام و عضویت در FATF عملا پیمودن مسیر توسعه ممکن نیست. برای نمونه روزنامه اصلاح‌طلب شرق در سرمقاله 23خرداد 1401 نوشته بود: «تحریم‌ها فرصت و زمان توسعه و امید را از ایران گرفته است...»
روی دیگر این گفته که تحریم‌ها فرصت توسعه را گرفته، این است که پیوستن به برجامی بی‌خاصیت فرصت و زمان توسعه را فراهم می‌آورد. برجامی نظیر آنچه در دولت مورد حمایت اصلاح‌طلبان در سال 1394 اجرا شد و ماحصلش دستاوردی تقریبا صفر برای کشور بود. نکته این است که باید ببینیم این طیف درک درستی از توسعه دارند یا نه؟!
دو مفهوم رشد و توسعه می‌تواند در ظاهر شباهت‌های بسیاری به هم داشته باشد و عمدتا مفهومی که در روزنامه‌های اصلاح‌طلب به آن پرداخته می‌شود رشد است و نه توسعه. برای درک بهتر با نمونه‌ای به شرح و بسط این مفاهیم بپردازیم. تصور کنید کشورهایی نظیر شیخ‌نشین‌های حاشیه خلیج‌فارس که نه تحریمی علیه آنها وجود دارد و نه در معرض دشمنی‌های نظام سلطه هستند با درآمدهای سرشار نفتی به تجهیز ناوگان دریایی مورد نیاز برای تجارت نفت و مشتقات آن بپردازند. این کشورها پول می‌دهند و نفتکش می‌خرند، پول می‌دهند و شرکت‌های بزرگ نفتی غربی کار استخراج نفت و ساخت پالایشگاه و... برای آنها انجام می‌دهند. این کشورها از آنجا که تحریم نیستند و به نسبت وسعت سرزمینی و جمعیت‌شان درآمد نفتی بالایی نیز دارند این امکان برایشان مهیاست. اکنون سؤال این است که این کشورها در زمینه مذکور به رشد دست یافته‌اند یا توسعه؟!
اگر بگوییم توسعه، آن وقت سؤالی که پیش می‌آید این است پس تفاوت آنها با کشورهای صنعتی که کار ساخت و تجهیز صنایع نفت و شناورهای ویژه انتقال آن را انجام می‌دهند چیست؟! با همین سؤال‌ها به این نکته پی‌می‌بریم که آنچه از مسیر تحریم نبودن و درآمد سرشار نفتی و نکته تاسف‌انگیزش یعنی فروش استقلال و عزت می‌تواند به دست آید نهایتا «رشد»ی سخت شکننده و آسیب‌پذیر است. چرا که آنها برای تعمیر و نگهداری و یا نو‌سازی و به‌روز‌سازی تجهیزات در هر زمانی نیازمند بیگانگان هستند.
در این میان اما دستیابی کشورمان به تکنولوژی‌های روز دنیا در حوزه صنعت نفت و خودکفایی در عرصه‌های مختلف آن (نظیر چرخه تولید بنزین) آیا تلالو توسعه‌ای پایدار نیست که اندک‌اندک در حال رخ نمودن است؟! در این میانه ساخت و عرضه نفتکش غول‌پیکر آفراماکس آن هم در میانه شدیدترین تحریم‌ها یکی دیگر از نمودهای توسعه است که پدیدار شده است. نکته مهم در این‌باره این است که این دستاوردها در زمانه‌ای به دست آمد که کشورمان تحت تحریم‌های شدید قرار گرفت و ناگزیر به سمت ایستادن روی پای خودش در شرایط سخت رفت.
همواره از دل شرایط سخت است که شکوفایی‌ها رخ می‌نماید. البته این به معنای تایید تحریم نیست بلکه به این معناست که در این شرایط که لاجرم در این شرایط سخت قرار گرفته‌ایم چرا این تهدید را به فرصت تبدیل نکنیم. باید به این نکته نیز اشاره کرد که هدف سطرهای فوق بیان خلط بحثی است که جماعت موسوم به اصلاح‌طلب در موضوع رشد و توسعه انجام می‌دهند و قطعا مراد ما از توسعه پیروی از مدل حرکت غربی به سمت پیشرفت نیست بلکه ما با پشتوانه غنی و چندهزارساله فرهنگی و تجربه‌ای که در تمدن‌‌سازی در دوره شکوفایی تمدن اسلامی داریم الگوی توسعه‌ای خویش را بر مبنای فرهنگی خویش داریم که از آن با نام الگوی اسلامی– ایرانی پیشرفت یاد می‌کنیم.
آری آفراماکس تنها یک نفتکش نیست، یک چراغ امیدبخش است، یک نشانه بر درستی راه است، نور امیدی است که در دل ایرانیان و دوستان ما روشن شده آن هم به لطف حضرت باری تعالی که بدانیم توسعه یعنی وقتی که با دست و توان و ذهن خودمان به کار و کوشش بپردازیم و تولید کنیم آنچه را که نیازمند آن هستیم. اگر بشری دیگر توانسته پس حتما ایرانی هم می‌تواند و بلکه بهتر از آن دیگران.