۶۰- مجموعه خاطرات مرحوم محمد محمدی ری‌شهری - جلد اول - واکنش جامعه مدرسین قم به جریان قطب‌زاده ۱۴۰۱/۰۹/۲۰
مجموعه خاطرات مرحوم محمد محمدی ری‌شهری - جلد اول - ۶۰
واکنش جامعه مدرسین قم به جریان قطب‌زاده
۱۴۰۱/۰۹/۲۰
پیامدهای افشا شدن ماجرا
در پي افشا شدن ارتباط آقاي شريعتمداري با جريان قطب‌زاده، با عنايت به سوابق حمايت ايشان از جريان‌هاي مخالف نهضت، جامعه مدرسين حوزه علميه قم در جلسه مورخ 1361/1/31 عدم صلاحيت وي را براي مرجعيت تصويب كرد.
متن مصوبه جلسه مذكور بدين شرح است:
«به دنبال كشف و انتشار خبر توطئه كودتاي نافرجام قطب‌زاده خائن و همكاران او و احراز در جريان بودن آقاي شريعتمداري، جامعه مدرسين حوزه علميه قم به اتفاق آرا، عدم صلاحيت وي را براي مقام مرجعيت تقليد تصويب نمود و در اين رابطه به مسئوليت كميته امور سياسي، اعلاميه‌اي تنظيم كه در رسانه‌هاي گروهي انتشار يابد. 1361/1/31»
به دنبال اين تصميم، در تاريخ 1361/2/1 بيانيه‌اي به اين شرح منتشر شد:
بيانيه اول جامعه مدرسين
«بسمه تعالي
«اما مَنْ كَان مِن الْفُقَهاء صائِناً لِنَفْسهِ، حافِظاً لِدينِه، مُخالِفاً لِهَواه، مُطيعاً لاَمْرِ مَوْلاهُ فَعَلَي الْعَوامِ اَنْ يُقَلِّدُوهُ كَذلِكَ لا يَكُونُ ءاِلاّ بَعْضُ فُقَهاءُ الشّيعه»
امام حسن عسكري (ع): فقهايي كه خود ساخته و پاسدار دين و مخالف هواي نفس و فرمانبردار امام و مولاي خود باشند مردم مي‌توانند از آنها تقليد نمايند و همه فقها و عالمان دين جز بعضي، چنين نيستند.
امت اسلامي! طلاب و فضلاي حوزه‌هاي علميه! مردم مسلمان ـ به‌ويژه مردم متدين و غيور آذربايجان!
از روزهاي اول نهضت مقدس اسلامي از آقاي شريعتمداري امور بسياري صادر مي‌شد كه دست‌اندركاران نهضت، به‌ويژه جامعه مدرسين، آنها را شايسته مقام مرجعيت شيعه نمي‌دانستند، ولي براي حفظ وحدت و انسجام صف روحانيت، از بازگو كردن آنها سخت دوري مي‌جستند تا بحمدالله انقلاب مقدس اسلام پيروز گشت و مردم يك دل و يك جهت به اين انقلاب دل بسته‌اند، ولي اين شخص، برخلاف مصالح اسلام و انقلاب و بر خلاف اعتقاد و نظر فقهي خود كه در مجله «الهادي» و در حضور عده‌اي از مدرسين تصريح كرده بود، با اصل ولايت فقيه مخالفت كرد و ديديد آن‌چه ديديد و كرد آن‌چه نبايد بكند. حتي فردي از همان اعوان و انصار خودش، يكي از پاسداران همان منزل را به قتل رساند و تا چند روز بهانه‌اي براي كوبيدن انقلاب به دست آورد و همچنان به مخالفت و كارشكني و براندازي ادامه داد تا شركت در كودتاي نوژه و براندازي اخير كه در مصاحبه تلويزيوني قطب‌زاده خائن ملاحظه فرموديد، كيست كه طرح كشتن امام و نابودي مردم جماران و براندازي جمهوري اسلامي را بداند و فرياد نزند؟ اگر بخواهيم امور خلاف عدالت را بشماريم، مثنوي هفتاد من كاغذ مي‌شود، لذا ضمن تأكيد بر اين‌كه مراجع قضايي منحصراً بايد به اين امر رسيدگي نمايند، بنا به وظيفه شرعي برخود لازم دانستيم كه سقوط مشاراليه از شايستگي مرجعيت را بالصراحه اعلام نماييم تا افرادي از مسلمانان كه در حالت ترديد و دودلي بودند، تكليف خود را بدانند و احياناً با تقليد خود به اسلام و انقلاب ضربه وارد نكرده باشند. گرچه طلاب عزيز و فضلا خود اعلان كردند كه از گرفتن شهريه او خودداري خواهند كرد. ما هم تأكيد برخودداري همه آقايان از گرفتن آن را لازم مي‌دانيم.
«اَفَمَنْ كانَ مُؤمناً كَمَنْ كاَن فاسقَاً؟ لايَسْتَوُون»
«اِنْ اُريدُ اِلاَّ الاِصْلاح مَااسْتَطَعْتُ وَ ما تَوْفيقي اِلاّ بِاللّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ اِلَيْهِ اُنيبُ».
جامعه مدرسين حوزه علميه قم»
همچنين در تاريخ 1361/2/8 بيانيه ديگري از سوي جامعه مدرسين حوزه علميه قم درباره سلب صلاحيت مرجعيت از آقاي شريعتمداري، بدين شرح صادر شد.
بيانيه دوم جامعه مدرسين
«بسمه تعالي
از آن‌جا كه مكتب اسلام در فرهنگ اصيل و پرمحتواي خود شرايطي از قبيل فقاهت در علوم اسلامي، عدالت و تقواي كامل و عدم حرص به دنيا را براي تصدي مقام مرجعيت لازم مي‌داند، بديهي است كساني كه واجد اين شرايط نيستند هرگز شايستگي تصدي آن مقام را ندارند. حتي اگر در ابتدا هم اين اوصاف و شرايط را داشته ولي در كشاكش حوادث و بر اثر غلبه حب جاه و رياست و هواهاي نفساني، يكي از شرايط فوق را از دست داد، خود به خود از مقام مرجعيت منعزل مي‌شود و نيازي به عزل و خلع نيست و لذا در تعقيب اعلاميه قبل يادآور مي‌شويم كه پس از كشف توطئه ننگين كودتا و با توجه به سوابق سوئي كه آقاي شريعتمداري در طول انقلاب و قبل از آن داشت و اسناد و مدارك فراواني كه در دست هست، جامعه مدرسين حوزه علميه قم به عنوان يك وظيفه شرعي، عدم صلاحيت ايشان را اعلام و غصب نابه‌حق مقام والاي مرجعيت را به وسيله اين آخرين نقطه اميد آمريكا تذكر داد و مقامات مسئول و روحانيت اصيل و آگاه و عموم مردم نيز تأييد و پشتيباني كردند. ما اجر همه را از پيشگاه خداوند متعال خواهانيم.
اينك تذكر چند نكته ضروري است:
1ـ ارزش والاي روحانيت و مقام شامخ مرجعيت ديني و نيابت حضرت ولي عصر ارواحنا فداه كه در طول تاريخ در تسخيرناپذيري در حمايت از اسلام و معارف قرآن و حقوق محرومين و مقابله با هرگونه ظلم و بيدادگري بوده، آنچنان از پايگاه اصيل فقهي و قداست اسلامي برخوردار است كه حوادث فوق‌العاده نادري نظير آن‌چه اكنون شاهد آن هستيم، نمي‌تواند كوچك‌ترين لطمه‌اي به آن وارد سازد. اين مقام بزرگ الهي همواره مورد احترام مسلمين بوده و هست و خواهد بود.
2ـ ملت مسلمان و بيدار ايران بايد توجه داشته باشند، دشمنان انقلاب اسلامي كه همواره در كمينند تا از هر فرصتي در جهت اغراض شوم خود بهره‌برداري كنند ممكن است در اين جريان نيز با دامن زدن به بحث‌هاي بيهوده و ايجاد اختلاف و شكاف بين اقشار به هم پيوسته ملت قهرمان و شهيد پرور ايران، بعضي از افراد بي‌گناه اعم از روحاني و غير روحاني را به بهانه رابطه قبلي با شريعتمداري مورد تعرض قرار دهند. لازم به تذكر است كه اولاً صرف ارتباط قبلي با نام برده بدون شناخت چهره واقعي او، جرم محسوب نمي‌شود و ثانياً افراد مجرمي كه در رابطه با ايشان بوده و بر ضد انقلاب اقدامي كرده باشند تنها توسط مقامات صالحه مورد تعقيب قرار مي‌گيرند.
ما از مردم مسلمان ايران مي‌خواهيم كه با هوشياري كامل و صبر انقلابي، از تعرض به آنها خودداري نموده و اطلاعات خويش را به مقامات مسئول گزارش دهند و بدين وسيله توطئه دشمنان را خنثي سازند.
3ـ اعمال عبادي و شرعي كساني كه در گذشته، نامبرده را واجد صلاحيت مي‌دانسته‌اند و اكنون با كشف واقعيت عدول نموده‌اند، از قبيل نماز، روزه و عقد و نكاح و غيره از نظر موازين شرعي قابل تصحيح است و جاي هيچ نوع نگراني نيست.
جامعه مدرسين حوزه علميه قم 61/2/8»