۹۵۷ - ابوالقاسم فاتحی دهاقانی : توحید، رمز جاودانگی و جهانی شدن انقلاب اسلامی ۱۴۰۱/۰۹/۲۳
ابوالقاسم فاتحی دهاقانی *
۱- بنا بر آموزه‌های وحیانی در کتاب وحی و شرح شارحان آن در لسان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم و امامان معصوم علیهم‌السلام آغاز و پایان سخن تمامی پیامبران از حضرت آدم علیه‌السلام تا حضرت ختمی مرتب صلوات الله علیه، را می‌توان در یک واژه خلاصه کرد.* دعوت به توحید*
۲- توحید، نخستین و مهم‌ترین اصل از اصول دین است که اصول دیگر دین هم مانند نبوت و امامت و معاد و عدل با ارجاع به آن معنا و مفهوم پیدا می‌کند. در سه اصل آن شامل توحید و نبوت و معاد تمامی مسلمانان اعم از شیعه و سنی وحدت نظر دارند و شیعه دو اصل دیگر یعنی امامت و عدل را هم بخشی از اصول دین خود می‌داند زیرا معتقد است بدون امام عادل، عدل نه تفسیر می‌شود و نه محقق می‌شود، همان گونه که بدون عدل، امام عادلی هم ظهور نمی‌کند و دوام نمی‌آورد. تجربه تاریخ صدر اسلام تا کنون نشان می‌دهد بدون امام منصوب الهی، از توحید و رسالت و معاد به جز نامی، نخواهد ماند. تجربه تاریخی کشورهای اسلامی از پس رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم تا کنون نیز مبین آن است. آن زمانی که آن انحراف بزرگ و آن تحریف تاریخ سوز و آن جفای نابخشودنی به تمام بشریت، یعنی تغییر جایگاه و تعویض ریل امامت و رهبری از امام منصوب الهی به امام دست ساز بشری رخ داد.
هر آنچه از آن زمان تا کنون از ناکامی‌ها و شکست‌ها و ستم‌ها در کشورهای اسلامی و چه بسا در کل جوامع بشری رخ داده است به دلیل آن انحراف اولیه از امامت و رهبری الهی به امامت و رهبری شیطان بوده و هست.
۳- پس آغاز و پایان دعوت تمامی پیامبران و اوصیای آنان تا به امروز و دعوت آشکار و پنهان حضرت بقيه الله الاعظم نیز دعوت به توحید است. در عصر حاضر هم امام خمینی(ره) بی‌شک حلقه‌ای از حلقه‌های مرجعیت و فقه شیعه و نیابت عام در طول دوره غیبت کبری و امری بود.در تداوم سلسله رهبران الهی شیعی، امام خمینی(ره) هم دعوتش را با توحید آغاز و با توحید به پایان برد و با پیام توحیدی به ما به امانت سپرد. اگر از بای بسم‌الله شروع انقلاب اسلامی تا تای تمت و لام تا کام سخن امام خمینی(ره) تا زمان رحلت آن مرد بی‌نظیر الهی را بگردیم، به جز دعوت به توحید، هیچ دعوتی در آن دیده نمی‌شود و این است رمز، پیروزی و جاودانگی انقلاب آن مرد بزرگ.
۴- اما یک پرسش مهم و کلیدی مطرح می‌شود: چرا این همه توحید مهم است که برخی از بزرگان مانند آیت‌الله سید علی قاضی طباطبائی بزرگ آن مرد کم نظیر در علم و عرفان و فقه و فلسفه، عصاره اسلام را در یک کلمه به نام توحید می‌دانندو نبوت را زبان گویای آن و امامت را ضمانت به صحنه درآمدن آن محسوب می‌کنند.
مگر توحید چه پیامدهای فردی و اجتماعی داردکه اگر توحید، آلوده به شرک ولو شرک خفی شود، دیگر ناب نخواهد بود و به قول حافظ این فقط شراب ناب است که می‌تواند مستی و مستوری ناب ایجاد کند و جامعه و مردمانی را تا سرچشمه خورشید ببرد.
اجمالا این که توحید، اگر چه یک کلمه است، اما کلمه‌ای است که غیر از آن کلمه، کلمه دیگری نیست. کلمه‌ای است که بدون آن دیگر کلمات معنا و مفهومی ندارند. توحید، معرفتی چند لایه و عمیق است که لایه‌ها و عمق آن سراسر پوشیده از معادنی از علم، عقل،عشق، کمال، هدایت، اخلاق وحرکت انسان و جامعه انسانی تا رسیدن به حق و ملاقات با خدا است.
بنا بر تعبیری با این مضمون از معنا و مفهوم از حقیقت وحدانیت و حقیقت توحید که چیزی جز ذات خداوند نیست، از امام العارفین و امام الموحدین علی ابن ابی طالب سلام‌الله علیه تا کنون معرفت و فهم هیچ ژرف‌اندیشی نتوانسته است به جز در لایه‌های پوسته‌ای آن غور کند.
اگر بخواهیم از منظر جامعه شناختی نگاهی به چیستی و پیامدهای توحید داشته باشیم شاید بتوان گفت، توحید، به ویژه توحید افعالی، سنگ بنای نظم اجتماعی، نظم سیاسی، نظم اقتصادی و نظم فرهنگی جامعه اسلامی و بلکه جامعه جهانی است. زیرا انگیزه اصلی در کنش‌گری‌های فردی و اجتماعی موحدان در یک جامعه اسلامی و در تمامی کنش‌های فردی و خصوصی و اجتماعی و در تمامی عرصه‌های زندگی عبور از خود و از خودخواهی‌ها برای چشم پوشی از منافع فردی و خانوادگی و جناحی و باندی به نفع دیگری صاحب حق است و بد نیست توجه کنیم که ریشه اختلافات کوچک و بزرگ و جنگ‌ها همین خودخواهی‌های فردی و سیستمی است. اگر فردی موحد بود دلیلی بر تعارض منافع ندارد.
اگر بخواهیم جامعه‌ای توحیدی داشته‌باشیم باید اساس و پایه را در نظامات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی، نظم توحیدی قرار دهیم. توحید واژه پر تکرار و با مسمای بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران امام خمینی(ره) از آغاز نهضت تا روز رحلت ایشان بود.
ایشان بارها و بارها با زبان‌های مختلف و در مناسبت‌های گوناگون کار برای خدا را تذکر دادند .این حقیقتی است که پس از رحلت امام هم در لسان و سیره و رفتار مقام معظم رهبری مشاهده شده و بر آن تاکید داشته و دارند.
بی شک این توحید باید از طریق نبوت و از مبداء آن گرفته و تفسیر شود و با زبان امامت به صدا درآید و جامه عمل به آن پوشیده شود. چرا که مهم‌ترین وظیفه امام ضمانت اجرایی احکام دین است و بدون آن اسلام، می‌شود اسلام آمریکایی و اسلام آل‌سعود.
۵- اما سخن در این است که بزرگ‌ترین مانع جامعه توحیدی و بزرگ‌ترین مانع تفکر و بینش و روش توحیدی چه در سطح خرد و فردی و چه در سطح کلان و اجتماعی چیست؟
در یک پاسخ کوتاه، امروز و در این شرايط سیاسی داخلی و منطقه‌ای و جهانی، در راس همه خطاهای نابخشودنی که می‌تواند ریشه گناهان و اشتباهات بزرگ و نابخشودنی دیگری را فراهم آورد، نشناختن حقوق رهبری سیاسی جامعه و نظام اسلامی است. نشناختن و یا شناختن و رعایت نکردن حق رهبری است.
مگر رهبری معظم انقلاب چه می‌گوید؟ و چه می‌خواهد که برخی نادانسته و برخی هم دانسته ظاهرا به جز تضعیف رهبری وظیفه دیگری ندارند؟! امروز بی‌شک و بدون تردید، سخن رهبری عزیز انقلاب و در حقیقت امام جامعه مسلمین چیزی جز احیای کلمه توحید نیست. اگر خدای نخواسته به نظام مظلوم جمهوری اسلامی ایران آسیبی برسد، از کلمه توحید و از فرهنگ توحید به جز نامی بی‌خاصیت و حتی ضد خاصیت باقی نمی‌ماند مگر توحیدی که مفسر آن ترامپ و بایدن و نتانیاهو و بن سلمان باشند.
امروزه بزرگ‌ترین موانع نظام اسلامی که احیا کننده توحید محمدی است عبارتند از: جهل جاهلان و اختلافات سیاسی درونی، دنیاگرایی، اشرافی‌گری، فریفته شدن و اسیر چنگال شبکه‌های اجتماعی نوین شدن، گناه‌های فردی و اجتماعی، دوری از خداوند و ترک نماز و روزه و حج و دیگر عبادات، ترک سنت ازدواج و صله رحم و گسستن پیوندهای خویشاوندی، ترک مشارکت‌های مومنانه در رفع مشکلات یکدیگر، احتکار و گرانفروشی، یله و رها کردن فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در فقدان سیاست‌های درست فرهنگی و آموزشی و تربیتی است. در خاموشی بزرگان و دانایان است و در بی‌تفاوتی والدین نسبت به آنچه در خانه و کاشانه‌شان رخ می‌دهد.
*عضو هیئت علمی دانشگاه علامه‌طباطبایی