۵۴ - فاطمه(س) الگوی دست‌یافتنی انسان‌ها و زنان (پرسش و پاسخ) ۱۴۰۱/۱۰/۰۲
پرسش: اینکه حضرت فاطمه(س) سرور زنان همه اعصار تاریخ بشر از ابتدا تا انتها هستند،آیا این توصیف صرفاً یک خطاب احترام‌آمیز و تعظیم این بانوی بزرگ است یا اینکه انسان‌ها و زنان هر زمانی واقعاً می‌توانند از این اسوه حسنه درسهای عملی بگیرند و آن حضرت را به عنوان یک الگوی دست‌یافتنی برای خود قرار دهند؟
پاسخ : الگوی دست‌یافتنی انسانی و زنانه
سرمشق و الگو بودن حضرت فاطمه(س) از آنجایی که حضرت در دو نقش زن و انسان بودن ظاهر می‌شود، می‌تواند هم برای عموم انسان‌ها و هم خاص زنان مطرح می‌شود. همان‌طور که چنین نقش و کارکردی را می‌توان درباره امام علی(ع) که هم‌کفو آن حضرت است ابراز کرد. بنابراین سخن از مسئله تأسی و ویژگی‌هایی است که موجب شده تا آن حضرت به عنوان الگوی انسانی در سطحی و الگو و نمونه زنان در سطحی دیگر مطرح شود. در سطح نخست حضرت فاطمه(س) در نقش انسان کامل ظاهر می‌شود و رفتاری از خود به نمایش می‌گذارد که از سوی خداوند به عنوان نمونه و سرمشق عینی و ملموس همه انسان‌ها مطرح می‌شود. از جمله خصوصیاتی که خداوند در سوره‌های احزاب و انسان درباره شخصیت آن حضرت بیان می‌کند، می‌توان به مسئله ایثارگری، تقوا، صبر، انفاق‌گری، ایمان قوی، خلوص و مانند آن اشاره کرد. اما در سطح دوم آن حضرت نمونه راستین و اسوه زنانی است که اصالت را به خانه و خانواده می‌دهند و تلاش در این راه را جهاد در راه خدا برمی‌شمارند. این گونه است که فاطمه(س) همواره در کنار خانه و خانواده است و پیامبرش وی را «ام‌ابیها» می‌نامد. بنابراین ترسیمی که قرآن از فاطمه(س) به دست می‌دهد، بیانگر آن است که همه انسان‌ها به ویژه زنان به خوبی می‌توانند آن حضرت را الگو و سرمشق خود قرار دهند، و در این تصویر و ترسیم الهی فاطمه(س) در جایگاهی قرار نمی‌گیرد که دور از دسترس انسان‌های عادی و معمولی باشد، تا با این توجیه از پیروی و تاسی از آن بزرگوار پرهیز کنند و به دنبال الگوهای به ظاهر عینی و ملموس‌تر باشند.
الگوی رفتاری تمامی زنان عالم
از پیامبر اکرم(ص) سؤال شد که آیا حضرت فاطمه(س) سرور و بزرگ زنان زمان خودشان هستند یا زنان همه عالمند؟ حضرت فرمودند: «فاطمه سیده نساءالعالمین من الاولین الی الاخرین» و بعد می‌فرمایند: «مریم کانت سیده نساء عالمها» فاطمه(س) سرور همه زنان عالم است از روز اول تا آخرین روز. اما حضرت مریم سرور فقط زنان عصر خود بودند. (امالی. شیخ صدوق، ص 175)
امام زمان (عج) می‌فرماید: «ان‌لی فی ابنه رسول الله اسوه حسنه» همانا در خصوص فرزند پیامبر اکرم(ص) آن حضرت الگو برای من هستند. (الغیبه، شیخ طوسی، ص 286)
الگوی زندگی مشترک در خانواده
یکی از ویژگی‌هایی که باید در زندگی حضرت فاطمه(س) مورد بحث و بررسی قرار گیرد و به عنوان سرمشق مطرح شود، نحوه زندگی مشترک آن حضرت با امام علی(ع) است. در اینجا برخی از مهم‌ترین شاخص‌های دست‌یافتنی این زندگی مشترک را مطرح می‌کنیم:
1- قناعت و ساده‌زیستی
براساس آموزه‌های وحیانی قرآن، زندگی مشترک خانوادگی باید براساس احسان و کرامت و در چهارچوب عشق و محبت و مودت برای رسیدن به آرامش و سکون شکل گیرد. (روم- آیه 21) امام علی(ع) در خصوص چگونگی تعامل در زندگی مشترک می‌فرماید: به خدا سوگند هیچگاه فاطمه(س) را به خشم نیاوردم و او را بر کاری که میل نداشت وادار نکردم تا روزی که خداوند او را برد، و او نیز هیچگاه مرا به خشم نیاورد و از فرمان من سرپیچی نکرد، و هر گاه که به او می‌نگریستم نگرانی‌ها و غم‌ها از من زدوده می‌شد (کشف الغمه،ج 1، ص 363) حضرت فاطمه(س) با وجود اینکه در برهه‌ای زندگی‌اش از وضعیت بهتری برخوردار بود، ولی هرگز از مسیر سبک زندگی قرآنی و قناعت و ساده‌زیستی خارج نشد،و همواره همان سیر و سلوکی را داشت که در زمان نداری رفتار می‌کرد.
2- تقسیم کار عامل همدلی و محبت
الگوی زندگی مشترک حضرت فاطمه(س) براساس تقسیم کار با توجه به تفاوت‌های طبیعی میان زن و مرد بود و این تقسیم کار همدلی، محبت، همکاری و همدردی را در روابط خانوادگی تقویت می‌کند. کارهای داخل خانه با فاطمه(س) و کارهای بیرون با علی(ع) بود.
3- الگوی خانه‌داری و کد بانوگری
حضرت فاطمه(س) بسیاری از مسئولیت‌های داخل خانه را خودش به عهده می‌گرفت و بدون کمک دیگران آنها را انجام می‌داد.
4-...(البته موارد الگوگیری از زندگی زهرا(س) بسیار است که در اینجا به همین مقدار بسنده شده)