آیت‌الله سید احمد خاتمی در خطبه‌های نماز جمعه تهران بیان داشت: ۱۴ خرداد روز داغ سنگین این ملت است؛ در تاریخ بعد از پیروزی انقلاب شاید نتوان داغی به سنگینی ارتحال امام عظیم‌الشأنمان یافت.
به گزارش فارس، امام جمعه موقت تهران با اشاره به ویژگی‌های معمار کبیر انقلاب اسلامی افزود: هرآنچه عالمان گذشته داشتند را امام راحل دارا بود؛ امام(ره)اخلاص، تقوا و علم گسترده داشت، فقه امام به‌گونه‌ای است که انسان فکر می‌کند گویی تمام عمرش را در زمینه فقه صرف کرده است، در سیاست نیز این‌گونه بود.
وی اضافه کرد: امام خمینی(ره) آنچه عالمان گذشته داشتند اعم از زهد، ساده‌زیستی و تواضع را دارا بود، البته بدان معنا نیست که عظمت سایر بزرگان را از یاد ببریم اما امام(ره)چند خصوصیت منحصر به فرد داشت.
آیت‌الله خاتمی با اشاره به ویژگی‌های مختص امام تصریح کرد: ولایت‌فقیه را امام به وجود نیاورده است دو جلد کتاب قطور نزدیک به دو هزار صفحه توسط آستان قدس منتشر شده است و تمام کلمات بزرگان از زمان شیخ صدوق و مرحوم آشتیانی در آن آمده است، فقها ۱۲۰۰ بار از ولایت فقیه گفته‌اند، واژه‌هایی از قبیل امام، فقیه، سلطان‌الجهاد، سلطان‌الحق، سلطان‌الاسلام، سلطان ربانی، نایب‌الغیبه، عالمِ عارف به احکام، حاکم.
امام جمعه موقت تهران گفت: نمی‌توان امام را باور داشت ولی ولایت‌فقیه را قبول نداشت، کسی که این‌گونه باشد، امام را هم قبول ندارد. تجلی ارادت به امام، حمایت عملی از ولی‌فقیه است.
آیت‌الله خاتمی با تأکید بر اینکه امام در طول مبارزات سخت طاغوت، یک بار از مبارزات مسلحانه سخن نگفت، افزود: ایامی که در دانشگاه تهران علما تحصن کرده بودند، جزو افرادی بودم که در آن جمع حضور داشتم، فردی در آخر صحبت‌هایش گفت: تنها رهِ رهایی جنگ مسلحانه است، شهید بهشتی بلند شد و گفت: «آقایان این شعار ما نیست، شعار ما این است تنها رهِ رهایی اطاعت از امام است». امام سراغ مبارزه مسلحانه نرفت، فقط روی جهاد تبیین تأکید داشت.
وی با اشاره به استقبال و بدرقه گسترده مردم از امام، گفت: ۱۴ خرداد، روز انتخاب شایسته مقام معظم رهبری، آیت‌الله‌العظمی امام خامنه‌ای است. انتخاب آن زمان انتخابی واقع‌بینانه و همراه با بصیرت بود، همچنان نیز این انتخاب از چنین ویژگی‌هایی برخوردار است. پرچمی را که امام راحل در این کشور برافراشت، جانشین به حق امام همچنان آن را برافراشته نگاه داشته است، خود او گفت: با خدا پیمان بسته‌ایم راه امام خمینی را دنبال
کنیم. امام جمعه موقت تهران افزود: بزرگی را به جانشینی امام برگزیدند که همانند امام سودای ریاست نداشت، خود ایشان فرمودند: وقتی وصیت امام را در مجلس می‌خواندم به تنها چیزی که فکر نمی‌کردم رهبری بود.
آیت‌الله خاتمی با اشاره به خصوصیت مقام معظم رهبری گفت: همانند امام تکلیف‌مدار و وظیفه‌مدار است، برای او وظیفه الهی مطرح است، دشمنان رهبری هم او را دوراندیش‌ترین رهبر جهان نامیده‌اند، با تدبیر الهی‌اش در طول این 34 سال توطئه‌ها خنثی شده است و به فضل الهی همچنان خنثی خواهد شد.
وی اظهار داشت: مفسرِ عملیِ خط امام، رهبری است، آنها که می‌خواهند خط امام را بدانند از بیان ایشان بشنوند، سخنرانی‌های ایشان، به‌خصوص در مرقد امام راحل، منشور امام‌شناسی است. کسانی در خط امام هستند که در خط رهبری قرار دارند، درست مثل صدر اسلام که ابوذر و سلمان بعد از پیامبر اسلام(ص) با حضرت علی(ع) بودند.
امام جمعه موقت تهران تصریح کرد: قیام ۱۵ خرداد قیامی صددرصد اسلامی با انگیزه‌های خالص اسلامی بود، این قیام در دفاع از حریم امام شکل گرفت. قیام ۱۹ دی هم در حمایت از ولایت شکل گرفت.
آیت‌الله خاتمی اظهار داشت: تنها قیامی که حکومت شاه را مضمحل کرد، این قیام بود، نسل‌های بعد از انقلاب بدانند قیامِ ۱۵ خرداد انقلاب را به وجود آورد، نگه داشته است و آن را ادامه خواهد داد. وی با اشاره به اینکه مقاومت و تقوا دو عنصر ناکام‌کننده دشمن است، گفت: تحرکات دیپلماسی که در ماه‌های اخیر دیده می‌شود، شایسته تحسین و نشان‌دهنده تحرک جدید در عرصه سیاسی است.
امروز نیاز به شناخت امام(ره) به منزله یک شخصیت تاریخ‌ساز داریم
حجت‌الاسلام میراحمدرضا حاجتی، استاد حوزه و دانشگاه در سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه بیان داشت: از مجموعه فرمایشات راهبردی رهبر انقلاب اسلامی در سخنرانی‌های ۳۴ سال گذشته در مراسم سالگرد ارتحال امام(ره) این طور برمی‌آید که اگر ما بخواهیم تنگه احد انقلاب اسلامی را شناسایی کرده و این تنگه را در مقابل دشمن مسدود کنیم، باید در کنار افکار و شخصیت امام(ره) باقی بمانیم و البته این افکار و شخصیت را به خوبی بشناسیم.
به گزارش ایکنا، وی خاطرنشان کرد: رهبر انقلاب فرمودند نسل جوان ما که مأمور اجرای بیانیه گام دوم انقلاب است، نیاز به نرم‌افزاری دارد که آن نرم‌افزار جز حضرت امام(ره) و اندیشه‌های ایشان نیست.
حجت‌الاسلام حاجتی تصریح کرد: امروز ما نیاز به شناخت امام(ره) نه به منزله یک شخصیت تاریخی بلکه به منزله یک شخصیت تاریخ ساز داریم. وی بیان داشت: امام(ره) و فکر و شخصیت الهی ایشان هنوز زنده است و در جامعه حضور دارد و عهده‌دار هدایت انقلاب اسلامی هستند. استاد حوزه و دانشگاه با تأکید بر اینکه امام یک مأموریت الهی داشت که آن هم جز احیای دین خدا نبود، خاطرنشان کرد: امام(ره) با خدا پیوند خورده بود و یک انقلاب را ابتدا در جان خود رقم زده بود و همین باعث شد در جهان بیرون با عنایت و توفیق الهی یک انقلاب بزرگ را رقم بزند و زمینه را برای ظهور آن منجی کل فراهم کرد و به همین خاطر بود که غربی‌ها هیچ وقت نتوانستند امام(ره) را به خوبی بشناسند و تحلیل کنند چون امام(ره) الگوی معرفت شناسی غرب را به هم ریخت.