سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد گفت: در صورت «تحریم‌های جدید یا اعمال مجدد تحریم‌ها»، ایران «حق» دارد، تکرار می‌کنم، ایران «حق توقف اجرای» تعهدات خود را به صورت «کلاً یا جزئی» دارد.
«امیرسعید ایروانی» سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران به سازمان ملل متحد روز دوشنبه
۲۷ آذرماه در نشست شورای امنیت سازمان ملل تحت عنوان «عدم اشاعه: اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت (۲۰۱۵)» طی سخنانی گفت: از زمان نشست قبلی شورا، جمهوری اسلامی ایران به طور مداوم برای احیای برجام تلاش کرده است. با این وجود، علی‌رغم حسن نیت و تلاش ما، طرف‌های دیگر تاکنون هیچ گام ملموسی برنداشته‌اند. نه ایالات متحده و نه E3/EU صادقانه و مصمم به پایان دادن به عدم اجرای قابل توجه تعهدات خود تحت برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ نیستند.
ایروانی خاطرنشان کرد: بازگرداندن تعادل در تعهدات و منافع متقابل تحت برجام. این امری اجتناب‌ناپذیر بود زیرا توافق بر اساس تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران در ازای لغو همه‌جانبه همه تحریم‌های سازمان ملل، اتحادیه اروپا و ایالات متحده و همچنین ارتقای روابط عادی اقتصادی و تجاری با ایران است، همان‌طور که در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ به تفصیل توضیح داده شده است.
وی افزود: مهم‌تر از آن، اقدامات اصلاحی ایران توسط بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام مجاز شده است که بر اساس آن، در صورت «تحریم‌های جدید یا اعمال مجدد تحریم‌ها»، ایران «حق» دارد، تکرار می‌کنم، ایران «حق توقف اجرای» تعهدات خود را به صورت «کلاً یا جزئی» دارد. با این حال، بر‌خلاف عواقب غیرقابل برگشت اقدامات غیرقانونی ایالات متحده، همه اقدامات ما به محض برداشته شدن همه تحریم‌ها به شیوه‌ای قابل راستی آزمایی قابل برگشت هستند. بنابراین، مسئولیت وضعیت فعلی برجام به طور مستقیم و کامل برعهده ایالات متحده و سپس اتحادیه اروپا E3 به دلیل موارد متعدد «عدم اجرای قابل توجه» تعهداتشان تحت برجام و همچنین نقض مستمر و سیستماتیک تعهدات حقوقی صریح بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ است. علاوه‌بر این، بن‌بست در مذاکرات وین صرفاً ناشی از فقدان اراده سیاسی از سوی ایالات متحده و E3 است که ناشی از ملاحظات سیاسی داخلی آنها است.
ایروانی به تفاوت‌های واضح بین تعهدات ایران ذیل توافقنامه پادمان جامع با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تعهدات ذیل برجام که ماهیتی متقابل و داوطلبانه دارند، اشاره کرد و افزود: ایران همواره به تعهدات خود بر اساس موافقتنامه پادمان پایبند بوده و حداکثر همکاری را برای قادر ساختن آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به اجرای مؤثر فعالیت‌های راستی‌آزمایی خود در ایران انجام داده است. تاکنون برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران به طور مداوم توسط قوی‌ترین نظارت و راستی‌آزمایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مورد بررسی قرار گرفته است.
مسئول رفتار هیچ‌کس در منطقه نیستیم
این دیپلمات ارشد ایرانی با ذکر این نکته که قطعنامه ۲۲۳۱ ربطی به مسائل منطقه‌ای ندارد و هرگونه تلاش برای ایجاد چنین پیوندی سوءاستفاده از روند است، بیان کرد: تلاش برای ایجاد ارتباط نادرست بین استفاده از پهپاد در درگیری اوکراین و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد گمراه‌کننده و کاملاً بی‌اساس است. موضع ایران در قبال درگیری در اوکراین روشن و ثابت است.
ایروانی ادامه داد: تهدید اصلی و دیرینه صلح و امنیت منطقه ما برای همگان شناخته شده است و تلاش برای کتمان آن از طریق اطلاعات نادرست، بدنام کردن یا اتهامات بی‌اساس به دیگران بیهوده و بی‌اساس است. برخلاف ادعاهای بی‌اساس، ایران پیوسته تعهد خود را به تقویت صلح و امنیت در منطقه نشان داده است. هیچ فرد، گروه یا کشوری به دستور ایران عمل نمی‌کند و به این ترتیب، ما مسئول رفتار هیچ‌کس در منطقه نیستیم.
وی خاطرنشان کرد: اما ایالات متحده به طور کامل مسئول تمام تجاوزات چند دهه‌ای و سایر جنایات و اقدامات غیرقانونی خود در منطقه ما است. علاوه‌بر این، آمریکا مسئول تمام جنایات رژیم اسرائیل است، زیرا نمی‌تواند بدون رضایت، دستور و حمایت همه‌جانبه سیاسی، مالی و نظامی و همکاری با ایالات متحده، هیچ یک از این جنایات وحشیانه را در غزه مرتکب شود.
ایروانی با بیان اینکه ایالات متحده مانع از تعهد شورای امنیت به اجرای تعهدات منشور در توقف ماشین جنگی اسرائیل علیه مردم غزه شد، افزود: یکی از نمونه‌های بارز استفاده آنها از حق وتو در این‌جا در همین سالن است که با وجود درخواست جهانی جامعه بین‌المللی از آتش‌بس در غزه، مانع از تصویب آتش‌بس شد.
نماینده ایران در سازمان ملل با اشاره به نامه نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل در تاریخ ۱۵ دسامبر ۲۰۲۳ که حاوی نظرات مفصل ایران در مورد ‌شانزدهمین گزارش دبیرخانه درباره قطعنامه ۲۲۳۱ است، اظهار داشت: در این گزارش به بازدیدهای خاص و به اصطلاح یافته‌های آنها اشاره شده است. این فعالیت غیرمجاز و غیرقانونی است که نشان‌دهنده نقض آشکار دستور تعیین شده دبیرخانه است. این مأموریت، همان‌طور که در بند ۷ تبصره S/۲۰۱۶/۴۴ رئیس شورا به صراحت بیان شده به شدت محدود به «حمایت اداری» است. علاوه‌بر این، در حالی که تیم ۲۲۳۱ دبیرخانه فاقد تخصص فنی لازم است، حتی چنین تحقیقات غیرمجازی در مورد یک سؤال بسیار فنی توسط تعدادی از کارکنان اداری انجام شده است! باعث تعجب است!
به گفته ایروانی چنین رفتار غیرحرفه‌ای، غیرقانونی و سیاست‌زده دبیرخانه با قطعنامه ۲۲۳۱ و تبصره فوق رئیس شورا مغایرت دارد و مهم‌تر از آن ناقض تعهدات صریح دبیرخانه طبق بند ۱ ماده ۱۰۰ منشور ملل متحد است.
نماینده ایران مجددا موضع اصولی جمهوری اسلامی ایران را تکرار کرد و افزود: حتی قبل از پایان برخی اقدامات محدودکننده مرتبط با موشک‌های بالستیک در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۳، برنامه‌های فضائی و موشکی ایران خارج از محدوده و صلاحیت قطعنامه ۲۲۳۱ بود.
به گزارش فارس، سفیر و نماینده ایران در سازمان ملل متحد در پایان گفت: جمهوری اسلامی ایران آماده است تا اجرای کامل تعهدات خود ذیل برجام را پس از احیای این برجام و پذیرفتن بموقع، مؤثر، کامل و صادقانه تمامی تعهدات خود، از سر گیرد. بر اساس برجام و قطعنامه ۲۲۳۱، این در واقع به اراده سیاسی واقعی طرف‌های مقابل نیاز دارد.
دبیرکل سازمان ملل در نشست دوره‌ای شورای امنیت درباره قطعنامه ۲۲۳۱: چالش‌های کنونی برای بازگرداندن برجام پیچیده هستند
خانم رزمای دی کارلو معاون دبیرکل سازمان ملل در امور سیاسی، ‌شانزدهمین گزارش آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل را در نشست روز دوشنبه به وقت محلی (۲۷ آذرماه ۱۴۰۲ برابر با ۱۸ دسامبر ۲۰۲۳ ) درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت درباره ایران و توافق هسته‌ای (برنامه جامع اقدام مشترک) موسوم به برجام قرائت کرد.
شانزدهمین گزارش دبیرکل سازمان ملل درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که در ۲۳ بند ارائه شده است. در این گزارش آمده است: پیشرفت در رابطه با موضوع هسته‌ای ایران کمتر از انتظارات اعضای برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام و جامعه بین‌المللی بوده است. به ‌رغم درخواست‌های مکرر از همه طرف‌های ذی‌ربط برای تجدید گفت‌وگو و تعامل با هدف بازگشت به اجرای کامل و مؤثر برنامه و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت (۲۰۱۵)، تلاش‌های دیپلماتیک در حال حاضر متوقف شده است. در حالی که چالش‌های کنونی برای بازگرداندن این طرح پیچیده شده است، من همچنان بر این عقیده‌ام که این طرح بهترین گزینه موجود برای تضمین ماهیت منحصرا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران است و از همه طرف‌ها می‌خواهم که بر اهداف مشترک خود در عدم اشاعه و امنیت منطقه‌ای تمرکز کنند.
درخواست‌ها از جمهوری اسلامی ایران برای خودداری از گام‌های بیشتر که اجرای کامل برجام را دورتر می‌کند، همچنان وجود دارد. ما همچنین از ایران می‌خواهیم اقداماتی را که از ژوئیه ۲۰۱۹ انجام داده و متعهد شده برگشت‌پذیر باشد، لغو کند. آمریکا همچنین باید تحریم‌های خود را همان‌طور که در این توافق مشخص شده است لغو یا معاف کند و معافیت‌ها را در رابطه با تجارت نفت با جمهوری اسلامی ایران تمدید کند. این اقدامات برای حفظ اهداف اولیه برنامه ضروری هستند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جدیدترین گزارش خود گزارش داده که «فعالیت راستی‌آزمایی و نظارت آن به‌طور جدی تحت تأثیر توقف اجرای تعهدات هسته‌ای ایران تحت برجام قرار گرفته است.» آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از فوریه ۲۰۲۱ تاکنون قادر به راستی‌آزمایی کل ذخایر اورانیوم غنی شده در جمهوری اسلامی ایران نبوده، اما تخمین زده است که تا ۲۸ اکتبر ۲۰۲۳، کل ذخایر اورانیوم غنی شده ۴۴۸۶.۸ کیلوگرم بوده است (که بیش از مقدار مجاز ۲۰۲.۸ کیلوگرم است.). این مقدار شامل ۵۹۹.۸ کیلوگرم اورانیوم غنی شده به خلوص ۲۰ درصد از نوع U-۲۳۵ و ۱۳۰.۳ کیلوگرم اورانیوم غنی شده با خلوص ۶۰ درصد از نوع U-۲۳۵. آژانس همچنین خاطرنشان کرده که «در صورت ازسرگیری کامل اجرای تعهدات هسته‌ای توسط ایران در چارچوب برجام»، باید «یک خط نظارتی جدید» در رابطه با تولید سانتریفیوژ و آب سنگین ایجاد کند.
ادعاهای دبیرخانه سازمان ملل و پاسخ‌های ایران و روسیه 
در بخشی از این گزارش بر اساس ادعاهای دبیرخانه سازمان ملل آمده است که بقایای یک موشک کروز مورد استفاده در حمله به پایانه نفتی الضبه در یمن در نوامبر ۲۰۲۲ بررسی و مشاهده شد که ویژگی‌ها و اجزای طراحی آن مطابق با موشک‌های کروز مورد استفاده در حملات قبلی حوثی‌ها (انصارالله) است. به نظر می‌رسد تمامی این موشک‌ها دارای ویژگی‌های طراحی، ساختار و اجزای مشابه موشک کروز تازه رونمایی شده ایرانی «پاوه» هستند.
در بخش دیگری از گزارش گوترش بر اساس ادعای دبیرخانه سازمان ملل آمده است که دبیرخانه اجزای یک موشک بالستیک را که در فوریه ۲۰۲۳ توسط نیروی دریایی انگلستان مستقر در آب‌های بین المللی دریای عمان توقیف شده بود، بررسی و ادعا کرد دارای ویژگی‌های طراحی و اجزای فرعی موشک بالستیک ایرانی است.
در بخش دیگر گزارش گوترش آمده است: آمریکا معافیت‌ها را در رابطه با برخی پروژه‌های منع گسترش تسلیحات هسته‌ای پیش‌بینی ‌شده در برجام و مقررات هسته‌ای در پیوست ب قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) برای یک دوره ۱۸۰ روزه دیگر تمدید کرد. معافیت‌ها شامل عملیات، آموزش و خدمات مربوط به واحد ۱ نیروگاه اتمی بوشهر، انتقال اورانیوم غنی شده به خارج از جمهوری اسلامی ایران در ازای اورانیوم طبیعی، انتقال اورانیوم غنی شده به ایران برای راکتور تحقیقاتی تهران و انتقال ضایعات سوخت هسته‌ای و سوخت هسته‌ای مصرف شده به خارج از ایران، انتقال، آب سنگین یا سایر ذخیره‌‌سازی مناسب آب سنگین ایران در خارج از ایران، آماده‌‌سازی و اصلاح تأسیسات فردو و نو‌سازی رآکتور اراک می‌شود.
در ادامه این گزارش گوترش آمده است: در بند ۳ پیوست ب قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵)، شورای امنیت از جمهوری اسلامی ایران خواسته است که هیچ‌گونه فعالیتی در رابطه با موشک‌های بالستیک طراحی شده برای حمل تسلیحات هسته‌ای، از جمله پرتاب موشک با استفاده از فناوری موشک‌های بالستیک، انجام ندهد. در نامه‌های مورخ ۹ اکتبر و ۲۱ نوامبر ۲۰۲۳ خطاب به رئیس شورای امنیت و دبیرکل سازمان ملل، نمایندگان دائم فرانسه، آلمان و انگلیس و اسرائیل به من در مورد پرتاب فضاپیمای قاصد توسط جمهوری اسلامی ایران در ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۳ اطلاع دادند. به گفته این نمایندگان، این فضاپیما از فناوری یک موشک بالستیک ایرانی استفاده می‌کند که «قادر به حمل سلاح هسته‌ای است» و بنابراین آنها اظهار داشتند که این پرتاب با بند ۳ پیوست ب قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) مغایر است.
در بخش دیگری از گزارش گوترش بر اساس ادعاهای دبیرخانه سازمان ملل آمده است: دبیرخانه به دعوت دولت یمن، بقایای موشک کروز مورد استفاده در حمله حوثی‌ها به پایانه نفتی الضبه در نوامبر ۲۰۲۲ را بررسی کرد که ادعا می‌شد توسط جمهوری اسلامی ایران به شیوه‌ای مغایر با قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) به حوثی‌ها ارائه شده است. دبیرخانه بررسی مستقیم و عمیق لاشه را انجام داد. دبیرخانه شباهت‌های زیادی (مانند طراحی، پیکربندی، ابعاد، سازنده‌ها و فرمت شماره‌گذاری قطعات) را بین اجزای مشاهده ‌شده در میان لاشه جدید در یمن در سال ۲۰۲۳ مشاهده کرد و آنها را با قطعات به‌دست آمده در بقایای موشک‌های کروز مورد استفاده توسط حوثی‌ها در حملات قبلی به عربستان سعودی و امارات و همچنین قطعات موشک‌های کروز که توسط آمریکا و انگلیس در کشتی‌های مختلف در آب‌های بین‌المللی توقیف شده بودند، مقایسه کرد.
در این گزارش بر اساس ادعاهای دبیرخانه آمده است: موشک کروز مورد استفاده در حمله نوامبر ۲۰۲۲، که مشابه موشک‌های کروز مورد استفاده حوثی‌ها در سایر حملات به عربستان سعودی و امارات بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲ بود و ممکن است برخلاف قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) از جمهوری اسلامی ایران به یمن منتقل شده است.
در بخش‌های دیگری از این گزارش گوترش به ادعای ادعای انتقال پهپاد از جمهوری اسلامی ایران به روسیه و ادعاهای واهی رژیم صهیونیستی اشاره شده است.