۱۲۷۰ - دولتی که عبرت شد دولتی که الگو شد ۱۴۰۳/۰۴/۲۰
دولتی که عبرت شد دولتی که الگو شد
۱۴۰۳/۰۴/۲۰
مسعود پزشکیان به عنوان نهمین رئیس‌جمهوری اسلامی ایران انتخاب شده و حالا در تکاپوی تشکیل دولت چهاردهم است. موضوعی که چند بار مورد تأکید پزشکیان در مناظرات انتخاباتی قرار گرفت، پایبندی‌اش بر سیاست‌های کلی رهبر انقلاب اسلامی و حرکت در چهارچوب این سیاست‌ها بود. حالا رئیس‌جمهور منتخب برای اداره امور کشور دو تجربه متفاوت مدیریتی را پیش روی خود دارد که می‌تواند با توجه به این تجربه‌ها، چشم انداز دولت چهاردهم در 4 سال آینده را تعیین کند. پزشکیان می‌تواند با نگاه به گذشته، انتخاب کند که مسیر طی شده توسط دولت دوازدهم را در پیش گیرد یا اینکه قدم در مسیری بگذارد که پیش‌تر رئیس‌جمهور شهید آیت‌الله رئیسی آن را آغاز کرد. جمع‌بندی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای از دولت‌های دوازدهم و سیزدهم می‌تواند در ارتباط با تنظیم سیاست‌های دولت چهاردهم، به کمک مسعود پزشکیان آید.
مردادماه 1400، آخرین دیدار کابینه دولت دوازدهم با رهبر انقلاب اسلامی درحالی برگزار شد که آمریکا از برجام خارج شده و سیاست خارجی کشور به بن‌بست رسیده بود. اعتماد بیش از اندازه دولت روحانی به طرف آمریکایی و عدم اتخاذ تدابیر مناسب در مذاکره با غرب، خسارت بزرگی را برای کشور به بار آورده بود. در شرایطی که ایران به تمام تعهدات خود در توافق برجام عمل کرده بود، آمریکا به صورت یکطرفه از این توافق خارج شد و در حالی که انتظار می‌رفت با تغییر دولت در ایالات متحده، سیاست‌های این کشور دچار تغییر شود، بایدن هم مسیر ترامپ را در پیش گرفت. جملگی این مسائل باعث شد تا در دیدار پایانی اعضای کابینه دولت دوازدهم با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب از تجربیات به دست آمده در دولت آقای روحانی به عنوان تجربه‌ای برای آیندگان تعبیر کنند.
در آخرین دیدار رئیس‌جمهور و هیئت دولت دوازدهم با رهبر انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به لزوم استفاده از تجربه‌های دولت‌های یازدهم و دوازدهم در آینده، تأکید کردند: یک تجربه بسیار مهم در این دوران عبارت است از بی‌اعتمادی به غرب که آیندگان باید از آن استفاده کنند... در دولت دوازدهم معلوم شد که اعتماد به غرب جواب نمی‌دهد و آنها کمک نمی‌کنند و هرجا که بتوانند ضربه خواهند زد. مطلقاً نباید برنامه‌های داخلی را به همراهی غرب منوط کرد زیرا حتماً شکست خواهد خورد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همچنین خطاب به رئیس‌جمهور و اعضای دولت تأکید کردند: هرجا که کارها را منوط به غرب و مذاکره با آن و آمریکا کردید ناموفق بودید و هرجا که بدون اعتماد به غرب، حرکت و از آنها قطع امید کردید، موفق بودید و پیش رفتید.
با توجه به این تجربه‌ها، آیت‌الله رئیسی دولت سیزدهم را تشکیل داد؛ دولتی که پیش از هر چیز، به دنبال تقویت توانمندی‌های داخلی بود. حل مشکلات و تأمین نیازهای مردم که در دولت پیشین مورد غفلت قرار گرفته بود، به محور اقدامات دولت شهید رئیسی تبدیل شد. چه آنکه دولت سیزدهم با راه‌اندازی نهضت تکمیل پروژه‌های ناتمام، تمرکز خود را بر تکمیل پروژه‌های روی زمین مانده معطوف کرد.
در حوزه سیاست خارجی نیز دستگاه دیپلماسی دولت سیزدهم افزایش تعامل و در برخی موارد از سرگیری ارتباط با کشورهای همسایه و مستقل از غرب را با محوریت دیپلماسی عزتمندانه در دستور کار خود قرار داد. عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای و گروه بریکس، از نتایج ملموس این دیپلماسی عزتمندانه بود. چه آنکه رهبر انقلاب اسلامی نیز در دیدار اخیر اعضای دولت سیزدهم، رعایت همزمان تعامل و عزتمندی را از جمله خصوصیات برجسته شهید رئیسی دانستند و تأکید کردند:
«رئیسی به اصل ارتباط عقیده داشت و اهل تعامل بود اما از موضع عزت، نه آنچنان تند و دورکننده بحث می‌کرد که ارتباط قطع شود و نه بیهوده خود را دست پایین می‌گرفت و امتیاز می‌داد».
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تلاش بی‌وقفه برای حل مشکلات توده‌های مردم، اعتقاد عمیق به توانایی‌های داخلی، صراحت در اعلام مواضع دینی و انقلابی، خستگی ناپذیری، مأیوس نشدن، رعایت تعامل و عزتمندی در سیاست خارجی، اهتمام به اجرای طرح‌های بزرگ، تواضع و بردباری و معنویت و ذکر و توسل را از ویژگی‌های برجسته فردی و کاری شهید رئیسی خواندند و تأکید کردند: «رئیسی عزیز به عنوان یک الگو نشان داد می‌توان به عنوان رئیس‌جمهور یک کشور از مجموعه این خصوصیات فکری، قلبی و عملی برخوردار بود و آن را در عمل دنبال کرد».
ناترازی تولید و مصرف برق در دولت رئیسی چگونه کاهش یافت؟
مصرف برق در کشور به بیش از ۷۷ هزار مگاوات رسیده و این در حالی است که در روزهای مشابه سال قبل، میزان مصرف ۷۱ هزار مگاوات بوده است؛ ۵ هزار مگاواتی افزایش.
اهل فن می‌گویند افزایش هر یک درجه دما در فصل تابستان، هزار و ۸۰۰ مگاوات به میزان مصرف برق در کشور اضافه می‌کند. روند افزایشی دما در کنار افزایش مصارف کارخانه‌ها، موجب افزایش مداوم مصرف برق در طول سال‌های اخیر بوده و حال آن که با بی‌تدبیر‌های دولت آقای روحانی، تولید برق به اندازه مصرف افزایش نیافت.
روند کل مصرف سالانه برق در کشور، از ۱۶۱۴۴۵ گیگاوات ساعت در سال ۱۳۸۷، به ۲۵۵۰۲۶ گیگاوات ساعت در سال ۱۳۹۶ رسید که نشان‌دهنده رشد متوسط سالانه 5/25 درصدی و رشد 57/96 درصدی در طول یک دهه بود.
در حالی که نیاز مصرف برق در سال ۱۳۹۸ به ۶۰ هزار و ۸۲۵ مگاوات رسیده بود، این میزان در سال ۱۳۹۹ با رشد ۵ درصدی، به ۶۳ هزار و ۸۵۴ مگاوات رسید و در سال ۱۴۰۰ به ۶۷ هزار و ۱۲ مگاوات افزایش یافت.
همچنین ۳۰ مهر ۱۳۹۹ اعلام شد مصرف برق طی ۹ سال، رشد ۵۸ درصدی داشته است. اما متاسفانه تولید برق، در هشت سال دولت روحانی، به اندازه افزایش مصرف رشد نکرد و موجب ناترازی شدید و قطع گسترده برق در سال‌های پایانی دولت وی شد.
آرش کردی مدیرعامل توانیر ۲۲ فروردین ۱۴۰۱ درباره وضعیت مصرف برق در تابستان گفته بود: «نیاز مصرف برق در تابستان امسال به ۷۰ هزار مگاوات خواهد رسید که نسبت به سال گذشته ۴.۴۶ درصد رشد نشان می‌دهد».
همچنین تیر ۱۴۰۲ اعلام شد: میزان مصرف برق کشور در تیر سال قبل، ۶۲ هزار و ۶۰۰ مگاوات بوده و اکنون، ۵۷۰۰ مگاوات بر مصرف برق افزوده شده؛ ۹ درصد افزایش. ۱۹ تیر ۱۴۰۳ هم اعلام شد که مصرف برق در کشور به ۷۶ هزار مگاوات رسیده که از رشد بیش از سیزده هزار مگاواتی نسبت به سال قبل حکایت می‌کند.
افزایش ظرفیت تولید برق در دوره روحانی فقط ۲۳ درصد بود، در حالی که در دولت‌های نهم و دهم، ۸۵ درصد رشد داشت. عملکرد دولت روحانی، بدترین عملکرد دولت‌ها ظرف چند دهه گذشته بود.
برنامه ششم توسعه، دولت روحانی را مکلف کرده بود طی سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰، ظرفیت شبکه برق کشور را ۲۵ هزار مگاوات افزایش دهد، اما ظرفیت شبکه برق کشور در این مدت ۱۱ هزار مگاوات افزایش یافت؛ 14 هزار مگاوات کمتر!
«همایون حایری» معاون وزیر نیروی دولت روحانی ۲۴ تیر ۱۴۰۰ در مجلس گفت: رشد مصرف انرژی در سال‌جاری نسبت به سال گذشته ۲۰ درصد افزایش داشته، در حالی که متوسط رشد مصرف چند سال گذشته زیر ۲ درصد بوده است. به ازای هر یک درجه افزایش دمای بیش از ۳۵ درجه، حدود ۱۵۰۰ مگاوات بر میزان مصرف برق افزوده خواهد شد.
در این میان دولت شهید رئیسی با ساخت ۶ هزار مگاوات نیروگاه در سال اول فعالیت خود رکورد تاریخی افزایش ظرفیت تولید برق در کشور را که در سال ۸۹ به ثبت رسیده بود، ۱۰۶۵ مگاوات افزایش داد.
آقای رئیسی تیرماه سال گذشته اعلام کرد: «از ابتدای شروع کار دولت با ناترازی برق مواجه بودیم و در این مدت، هفت هزار مگاوات برق تولید و به شبکه تزریق شد، همچنان ۱۵ هزار مگاوات کم داریم و باید تولید برق تا ۳۵ هزار مگاوات افزایش یابد».
وزیر نیرو هم اردیبهشت امسال گفت: از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون بیش از ۸۵۰۰ مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور افزوده شده است. از شهریور سال ۱۴۰۰ تاکنون، ۳۱ واحد نیروگاهی جدید به ظرفیت ۵۱۹۶ مگاوات ساخته شده که در کنار ارتقای واحدهای موجود، رقم افزایش را به عدد ۷۱۰۰ مگاوات می‌رساند.
فرافکنی مدعیان اعتدال و اصلاحات درباره ناترازی تولید و مصرف بنزین
در برخی رسانه‌ها و کانال‌های مجازی وابسته به مدعیان اعتدال و اصلاحات ادعا شده: «دولت را با صادرات سه میلیارد دلاری بنزین در دست گرفتند، و حالا با واردات 3 میلیارد دلاری بنزین تحویل پزشکیان می‌دهند. #زمین_سوخته».
ناقص و نصفه نیمه استدلال کردن، گوینده و شنونده را در مغالطه و بدفهمی می‌اندازد. مصرف بنزین در سال ۱۴۰۰ به ۹۱ میلیون لیتر، سال ۱۴۰۱ به ۱۰۴ میلیون لیتر و سال ۱۴۰۲ نیز به ۱۱۱ میلیون لیتر رسید. امسال هم، مصرف روزانه بین ۱۲۰ تا ۱۳۰ میلیون لیتر در نوسان بوده است؛ دست کم سی میلیون لیتر افزایش مصرف در سه سال و نیاز به واردات حداقل ۷ میلیون لیتر بنزین برای رفع ناترازی تولید و مصرف.
مصرف بنزین در ۳ سال گذشته رشد بیش از ۳۰ درصدی داشته است و در صورت ادامه روند افزایشی، ممکن است مجبور به واردات دو برابری بشویم.
در سال ۹۹ که اوج شیوع کرونا و کاهش محسوس تردد‌ها و مسافرت‌ها بودیم، توانستیم حدود ۳ میلیارد دلار بنزین صادر کنیم. اما پنج سال ثابت ماندن قیمت از سال 1398 (با آن فاجعه‌ای که آقای روحانی در سه برابر کردن قیمت آفرید)، موجب افزایش مصرف (و احتمالا قاچاق) شده است. قیمت ارزان بنزین را می‌توان با قیمت بطری‌های نیم لیتری آب مقایسه کرد و به عمق فاجعه پی برد.
اینکه از درآمد سه میلیارد دلاری صادرات به هزینه سه میلیارد دلاری واردات بنزین (تفاضل شش میلیارد دلار) عقبگرد کردیم و اینکه سه میلیارد دلار هزینه واردات، معادل یک ماه درآمد نفت است، نشان می‌دهد که خسارات سوء‌تدبیر‌های دولت روحانی و شخص وی، یکی دو تا نیست.
یادآور می‌شود اصرار دولت روحانی برای گل و بلبل‌نمایی شرایط اقتصادی پس از برجام موجب شد تا وزارت نفت از سال 1394 به مدت چهار سال قیمت بنزین را ثابت نگه دارد و سپس در سال 1397 وقتی ناترازی های مصرفی و درآمدی به حد بحران رسید، همان دولت، آن شوک سه برابر کردن قیمت را به مردم وارد کند و موجب موج سواری دشمنان شود. مدیریت مصرف بنزین حتما نیازمند هوشمند‌سازی پرداخت یارانه‌ای است که به شکل غیرهدفمند به توزیع و فروش بنزین تعلق می‌گیرد؛ تا هم مردم فرودست از این یارانه ملی محروم نشوند، هم مسیر مصرف و هدر رفت بی‌رویه محدود شود و هم فرصت‌های مهم سرمایه‌گذاری هزینه واردات بی‌رویه و بی‌حد و مرز نشود. در عین حال تحلیلگران باید مراقب باشند که با غرض‌ورزی سیاسی، آدرس نادرست به افکار عمومی ندهند.