طرح توسعه اعتاب مقدسه به کجا رسید؟ - بخش پایانی
توسـعه پنج برابری حرم امام حسین(ع) در کربلای معلی
۱۴۰۳/۰۴/۲۳
ایرج نظافتی
فقط یک زائر حسینی(ع) می‌تواند به این درک برسد، قرار و آرامشی که در کربلا وجود دارد در هیچ کجای عالم تجربه نشده است و درست گفته‌اند که کربلا قطعه‌ای از بهشت خداوند است، بهشتی سرشار از جلای روح و روان، صیقل گوهر وجودی انسان و در یک کلام در کربلا می‌توانی آن خود اصلی خودت را پیدا کنی و مراقب باشی از این پس در کوران حوادث تلخ و شیرین آسیب نبیند چون این بار با عطر حرم حسینی(ع) جلا پیدا کرده و پاک و پاکیزه شده و آنچنان بالا رفته که به مقام شفاعت از گناهکاران هم رسیده است: زائر کرب و بلا حق شفاعت دارد...
فردا تاسوعای حسینی و پس‌فردا عاشورا است.
در مکتب اسلام و تشیع شخصیت و زیارت امام حسین علیه‌السلام از موقعیت ویژه‌ای برخوردار است و روایات بسیاری در مورد ایشان ذکر شده است.
امام صادق علیه‌السلام فرمودند: هر کسی که خداوند خیرش را بخواهد، حب امام حسین علیه‌السلام و حب زیارتش را در قلب او می‌اندازد و هر که را خداوند بدیش را بخواهد، بغض نسبت به امام حسین علیه‌السلام و بغض زیارت آن حضرت را در قلب او می‌اندازد. (وسائل‌الشیعه/ج14/ص496)
همچنین امام رضا علیه‌السلام فرمودند: هرگاه ماه محرم فرا می‌رسید، پدرم (موسی بن جعفر علیه‌السلام) دیگر خندان دیده نمی‌شد و غم و افسردگی بر او غلبه می‌یافت تا آنکه ده روز از محرم می‌گذشت، روز دهم محرم که می‌شد، آن روز، روز مصیبت و اندوه و گریه پدرم بود. (امالی صدوق، ص ۱۱۱)
پروژه توسعه حرم امام حسین(ع)چه فضاهایی را شامل می‌شود؟
پروژه طرح توسعه حرم مطهر امام حسین علیه‌السلام در کربلای معلی به عنوان یک پروژه مهندسی و حرفه‌ای پس از صحن حضرت زهرا سلام‌الله علیها در نجف، دومین پروژه عظیم کشورمان در عراق است.
به گفته مسئولان ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات، این پروژه و صحن مجموعه‌ای از شبستان‌های زیارتی، فضای روباز، کتابخانه، موزه، دارالضیافه و... خواهد بود.
همچنین از ویژگی‌های آن می‌توان به بازسازی و احیای تل زینبیه به شکل تپه اشاره نمود. پیش‌بینی اجرای مراحل این طرح 6 سال برآورد شده است که با اتمام این پروژه توسعه‌ای پنج برابر ظرفیت فعلی برای حضور زائران فراهم خواهد شد.
طرح جامع توسعه حرم امام حسین(ع) که تنها بخشی از آن شامل صحن و شبستان حضرت زینب سلام الله علیها می‌باشد و شامل صحن‌های دیگری نیز خواهد بود که توسط مهندسان توانمند ایرانی طراحی و در طول مدت 25 سال به بهره‌برداری خواهد رسید. صحن و شبستان حضرت زینب سلام الله علیها در فاز نخست و حد فاصل خیمه‌گاه و حرم مطهر حسینی بنا شده و سایر فازها در مرحله تملک اراضی می‌باشد.
شرایط عمرانی کار
طرح توسعه حرم مطهر حسینی در کربلای معلی کمک زیادی برای اسکان زائران امام حسین(ع) خصوصا در ایام مهمی مثل روز عرفه، عاشورا و اربعین است و واقع شدن دو طبقه از پروژه در زیرزمین و بالا بودن سطح آب‌های زیرزمینی موجود در منطقه، عملیات حفاری و اجرای این طرح را با پیچیدگی و ابعاد فنی مهندسی خاصی مواجه نموده که مهندسان ایرانی به این منظور از طریق روش‌های علمی نوین و استفاده از تجهیزات پیشرفته مانند دستگاه هیدروفرز برای انجام پروژه استفاده می‌نمایند.
شهید آیت‌الله رئیسی: کار شما در جهان نظیر ندارد
آيت‌الله رئيسى(تولیت وقت حرم مطهر رضوی) سال1396درجریان بازدید از پروژه مقاوم‌سازی ستون‌های اطراف ضریح مطهر امام حسین(ع)در کربلا به دست‌اندرکاران این طرح گفت: «کار شما یک حرکت فنی نوآورانه و پیچیده است که در جهان نظیری ندارد.»
شهید خادم‌الرضا: «توفیق حاصل شد قبر اباعبدالله الحسین(ع) و هم عزیزانی که اینجا کارماندگار، مهم و اساسی انجام می‌دهند را زیارت کنیم؛ بدون تردید کار این عزیزان که این مضجع شریف را برای زیارت زائران، در عصر حاضر و در قرن‌های پیش‌رو آماده می‌کنند، مورد توجه امام حسين(ع) است.»
شهید رئیسی گفت: «این کار شما، کار سربازان گمنام و بی‌نام و نشان لشکر اباعبدالله(ع) است. اسمی از شما نیست، ولی در حال فعالیت در مکانی هستید که از یک طرف مردم زیارت می‌کنند و از طرفی شما به کار مشغولید.»
وی افزود: «در طول تاریخ بسیاری از حکام جائر و ظالم تلاش کردند این مکان مقدس نماند و عمداً توطئه‌های بسیاری کردند که اینجا نماند و یا زائر نداشته باشد؛ مستکبران هیچ‌گاه از عَلَمی که در این مکان به نام مقاومت، ایستادگی، بندگی خدا، انسان‌سازی و جامعه‌سازی قرآنی برپا شده، راضی نبوده و همواره تلاش می‌کنند این عَلَم یا نباشد یا کم‌رونق باشد. اینجا قبله‌گاه اهل دل است و دلِ عالم اینجا می‌تپد و شما تلاش می‌کنید این مکان مستحکم و پابرجا بماند.» شهید رئیسی بیان کرد: «روی کره زمین، پس از کعبه، قبر مطهر امام حسين(ع) مهم‌ترین مکانی است که مورد توجه عرشیان و فرشیان است؛ در این مکان ملائکه مامورند که دائم طواف کنند و فرشیان هم دائم درحال زیارت هستند.»
امام صادق علیه‌السلام فرمودند: همانا حسین بن علی علیهما السلام از نزد پروردگارش نگاه می‌کند به موضع اردوگاهش و محلی که شهدا با او قرار دارند و به زائرانش نیز نظر می‌اندازد، در حالی که ایشان به‌خوبی آنها را و نام‌هایشان و نام پدرانشان و درجات آنها و منزلت آنها را نزد خداوند، بهتر از احدی از شما نسبت به فرزندانش می‌شناسد، و به درستی که امام حسین علیه‌السلام می‌بیند چه کسی ساکن کربلا شده (به قصد زیارت) و برای او استغفار می‌کند و از پدران بزرگوارش می‌خواهد برای او استغفار کنند و می‌فرماید: اگر زائر من می‌دانست، آنچه را که خداوند برای او مهیا نموده است شادی‌اش بیشتر از غمش می‌شد و همانا زائر امام حسین علیه‌السلام از زیارت برمیگردد در حالی که هیچ گناهی بر او باقی نمی‌ماند. (وسائل‌الشیعه/ج14/ص423)
حاج قاسم معمار حرم
غربت حرم امام اول شیعیان، جرقه ایجاد نهادی برای بازسازی حرم‌های اهل بیت علیهم‌السلام در عتبات عالیات بود.
شهید سلیمانی بعدها گفته بودند، وقتی گنبد و بارگاه علوی را دیدم و آرزو کردم که اسبابی فراهم بشود و آستین بالا بزنیم و خانه پدری آباد شود. اما فکر نمی‌کرد در زمان کوتاهی صحنی در همان مکان، ساخته شود که فضای حرم امام علی(ع) از ۱۱۰ متر در ۱۱۰ متر، به بیش از دویست هزار متر مربع برسد. و از طرفی طرح توسعه حرم مطهر امام حسین(ع) در کربلا و همچنین کاظمین و سامرا و دیگر اعتاب مقدسه عراق به سرعت در دستور کار مهندسان و استادکاران ایرانی قرار گرفت و هر کدام به نوعی در حال انجام عملیات‌های عمرانی است و کمک شایان توجهی به توسعه حرمین شریفین کرده است.
به گفته شهید حاج قاسم سلیمانی صحن مقدس حضرت زهرا (س) پیوند مجدد علی و فاطمه در نجف است. صحنی که با هدف زدودن غربت مزار ناشناس «ریحانه‌النبی» در کنار مرقد امام علی(ع) با نام صحن حضرت فاطمه الزهرا (س) نامگذاری شده است تا درگم گشتگی مرقد دختر پیامبر اعظم (ص)، فضائی جغرافیایی درست در کنار مرقد ابوالائمه(ع)، یادآور پیوند جاودان علی(ع) و فاطمه (س) بر روی زمین باشد چنانکه در آسمان‌ها نیز چنین است.
برنامه مواکب در اربعین حسینی
مجید نامجو دبیر کمیته مشارکت‌های مردمی، اسکان و تغذیه ستاد اربعین حسینی می‌گوید: «با همت خیران، هیئت‌های مذهبی و خادمان موکب‌ها در سراسر کشور، برنامه‌ریزی شده است تا با استعداد بیش از ۳ هزار موکب، خدمات اسکان و تغذیه به زائران اربعین حسینی ارائه شود.»
دبیر کمیته مشارکت‌های مردمی، اسکان و تغذیه ستاد اربعین حسینی با بیان اینکه بازدید‌های دوره‌ای از مرزها صورت گرفته و نیازسنجی‌های لازم انجام شده است، تصریح می‌کند: «خدمات‌دهی برای زائران بر اساس برنامه زمانبندی که ستاد مرکزی اربعین حسینی ابلاغ خواهد کرد، اجرائی خواهد شد. با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته و تفاهمی که با مسئولان عراقی به امضا رسیده است، عملیات ارسال تجهیزات و اقلام موکب‌ها از ۲۵ محرم آغاز و تا ۵ صفر از مرز‌های شلمچه و مهران و در صورت نیاز مرز خسروی ادامه خواهد داشت. بعد از این تاریخ اگر نیاز به ارسال بود، همچون سال گذشته از طریق مرز سومار عملیات ارسال اقلام و تجهیزات موکب‌ها صورت خواهد گرفت.»
نامجو همچنین تاکید می‌کند: «به این منظور ۱۰ قرارگاه در داخل و خارج کشور فعال خواهند شد که از این تعداد ۴ قرارگاه نجف، کربلا، کاظمین و سامرا در عراق و ۶ قرارگاه در ایران قرار دارند. از ۶ قرارگاه داخل کشور ۵ قرارگاه در استان‌ها و مرز‌های خروجی شامل خوزستان (مرز چزابه و شلمچه)، ایلام (مرز مهران)، کرمانشاه (مرز خسروی)، کردستان (مرز باشماق) و آذربایجان غربی (مرز تمرچین) و یک قرارگاه ویژه زائران خارجی در مرز ورودی سیستان و بلوچستان (مرز میرجاوه و ریمدان) فعال خواهند شد.»
جانشین رئیس ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات اظهار می‌دارد: «با توجه به گرمای هوا، تامین آب و یخ و اسکان، اولویت اصلی کمیته مشارکت‌های مردمی، اسکان و تغذیه اربعین حسینی است.»
نامجو می‌گوید: «توصیه اکید ما به مواکب این است که با توجه به گرمای هوا، برای تهیه تجهیزات تهویه مطبوع و لوازم سرمایشی و تامین آب و یخ برنامه‌ریزی لازم را داشته باشند.»
در اهمیت زیارت امام حسین(ع)
از امام صادق علیه‌السلام روایت شده است: اگر زائر امام حسین علیه‌السلام می‌دانست به واسطه این زیارت که چقدر شادی و سرور بر رسول خدا (صلی الله علیه وآله) و بر امیرالمؤمنین علیه‌السلام و بر حضرت فاطمه (علیهاالسلام) و به شهدا از ما اهل بیت وارد می‌آید و اگر می‌دانست آنچه از دعای ایشان به واسطه زیارتش، هنگامی که برمیگردد و آنچه را که از ثواب در همین دنیا و در آخرت خواهد داشت و آنچه را که برای او پیش خداوند ذخیره شده است، هر آینه دوست می‌داشت که آنجا (کربلا) خانه‌اش می‌بود و همانا زائر امام حسین علیه‌السلام از این مسافرتش برمیگردد و گامش بر روی چیزی نمی‌آید مگر اینکه برای او دعا می‌کند و هنگامی که خورشید بر او می‌تابد، گناهانش را از بین می‌برد، همان‌طور که آتش هیزم را از می‌سوزاند، خورشید چیزی از گناهان او باقی نمی‌گذارند، پس برمیگردد در حالی که هیچ گناهی بر او نیست و برای او درجاتی رفیع خواهد شد که کسی که در خون خود، در راه خدا غوطه‌ور است بدان نمی‌رسد و فرشته‌ای به جای او موکل خواهد شد و برای او استغفار می‌کند، تا اینکه دوباره به زیارت برگردد، یا اینکه 3 سال بگذرد یا تا وقتی که بمیرد. (مستدرک‌الوسائل/ج10/ص343)
طرح توسعه اعتاب مقدسه به کجا رسید؟
توسعه حرم امام حسین(ع) پروژهای با مساحت
5 هکتار و زیربنای 168000 متر مربع - بخش نخست
۱۴۰۳/۰۴/۲۳
ایرج نظافتی
چقدر نام تو زیباست اباعبدالله
چشم تو خالق دنیاست اباعبدالله
زائر کرببلا حق شفاعت دارد
قطره در کوی تو دریاست اباعبدالله
دست‌گیری ز گدا گردن هر ارباب است
کار ما دست تو آقاست اباعبدالله
مستجاب است دعا گوشه شش گوشه تو
حرمت عرش معلا‌ست اباعبدالله
هر کسی داد سلامی به تو و اشکش ریخت
او نظر کرده زهراست اباعبدالله
باز هم محرمی دیگر آمد و خیل عاشقان حسینی(ع) در سراسر جهان سیاه‌پوش حسین فاطمه(س) هستند. حسینی که در کشتی نجات خود همه را می‌پذیرد، گناهکار و بی‌گناه! فقط شرط ماندن در کشتی نجات حسین(ع) این است که اندیشه و نگاه حسینی داشته باشی و از یزیدیان زمان نترسی و بدانی که «عالم محضر خداست» و خدا در همه حال حاضر و ناظر بر اعمال ماست.
و کربلا این سرزمین پاک و مقدس که خون پاک‌ترین بنده از بندگان خاص خداوند در آنجا به ناحق ریخته شده اینک میعادگاه عاشقانی است که برای زیارت «سیدالشهدا» این سرور جوانان اهل بهشت، سر از پا نمی‌شناسند و چه زیبا گفت سید شهیدان اهل قلم «سید مرتضی آوینی» در وصف کربلا «... كربلا را تو مپندار كه شهري است در ميان شهرها و نامي است در ميان نام‌ها. نه! كربلا، حرم حق است و هيچ كس را جز ياران امام حسين(ع) راهي به سوي حقيقت نيست. ما سرگردان‌هاي مدار نفس را چه مي‌رسد كه از ستارگان كهكشان حسين(ع) سخن بگوييم؟ ما را چه مي‌رسد كه از ساكنان حريم قدس و شاهدان محفل قدس سخن بگوييم...»
بعد از سقوط رژیم صدام در عراق، راه برای زیارت اعتاب مقدسه این کشور باز شد و اینک عراق پذیرای زائران مختلف از سراسر جهان است و با آغاز ماه محرم این شور و اشتیاق در میان خیل مشتاقان زیارت کربلای معلی بیشتر و بیشتر می‌شود.
اما سؤالی که همیشه مطرح بوده این است که کشور عراق با توجه به اینکه یک کشور جنگ‌زده است و هنوز بسترهای پذیرایی از جمعیت‌های میلیونی را ندارد، آیا در سال‌های اخیر توانسته به حداقل‌هایی دست یابد؟ و طرح‌های توسعه حرمین شریفین عراق در نجف، کربلا، کاظمین، سامرا، مسیب و... و خصوصا طرح توسعه حرم مطهر امام حسین علیه‌السلام به کجا رسید؟
در گزارش پیش‌رو به دنبال پاسخ این سؤال‌ها هستیم.
کربلا محور طرح‌های توسعه عتبات عالیات
يكي از عوامل اساسي و تأثيرگذاري كه باعث شد ملت ايران از جنگ هشت ساله تحميلي سرافراز بيرون بيايد، تأثيرپذيري رزمندگان سپاه اسلام از اهل بيت(ع) و به‌خصوص امام حسين(ع) بود كه اين حقیقت را مي‌توان به وضوح در گفتار و رفتار شهيدان دوران دفاع مقدس جست‌وجو كرد.
شهيد مجتبي طيراني، از شهیدان دوران دفاع مقدس در دلنوشته‌ای می‌نویسد: «يا حسين! آن قدر فرياد «هل من ناصر ينصرني»ات نافذ بود و آنچنان تنهايي‌ات در آن تفتيده دشت برهوت، دلمان را به آتش كشيد كه اكنون در لبيك به تو، همه سختي‌ها را با لذت ايثار بر دوش خواهيم كشيد...»
محمد بن مسلم از امام باقرعلیه‌السلام روایت کرده است: اگر مردم می‌دانستند، زیارت امام حسین علیه‌السلام چقدر فضیلت و ثواب دارد، به درستی که از شوق می‌مردند و نفس‌هایشان از روی حسرت بند می‌آمد. گفتم: چقدر فضیلت دارد؟ حضرت فرمودند: هر کس امام حسین علیه‌السلام را زیارت کند از روی اشتیاقی که به او دارد، خدا برایش هزار حج مقبول و هزار عمره مبروره و اجر هزار شهید از شهدای بدر و اجر هزار روزه‌دار و ثواب هزار صدقه قبول شده و ثواب هزار بنده آزاد کردن که مراد از آن رضای خدا باشد، می‌نویسد. (وسائل‌الشیعه/ ج14/ص453)
یکی از مهم‌ترین پروژه‌هایی که توسط مهندسان و استادکاران ایرانی در خارج از کشور و به طور جدی دنبال می‌شود طرح توسعه حرم مطهر امام حسین(ع) در کربلای معلی است. طرح توسعه حرم مطهر امام حسین علیه‌السلام به نام صحن و شبستان حضرت زینب سلام الله علیها از زمستان سال 1394 مرحله اجرائی آن به مساحت 5 هکتار و با زیربنایی بالغ بر 168,000 متر مربع آغاز شده است.
این پروژه جزئی از طرح جامع توسعه حرمین کربلای معلی است.
طراحی این پروژه توسط دکتر خان‌محمدی از اساتید دانشگاه علم و صنعت کشورمان صورت پذیرفته است و در چهار طبقه در ضلع جنوبی و غربی حرم مطهر و حد فاصل درهای ورودی باب‌الرأس و باب‌القبله، همچنین اماکن مقدسی چون خیمه‌گاه و تل زینبیه احداث خواهد شد.
فضای صحن شامل دو طبقه زیرزمین و یک طبقه همکف و طبقه فوقانی خواهد بود. این پروژه عظیم توسط تولیت حرم مطهر امام حسین علیه‌السلام به کشورمان سپرده شد. ماجرای این واگذاری هم حکایت جالب و قابل تاملی است.
ماجرای خواب عارف لبنانی در شب امضای قرارداد پروژه طرح توسعه
نامگذاری این پروژه حکایت عجیبی دارد که بیان آن از زبان تولیت حرم امام حسین(ع) شنیدنی است.
یکی از مسئولان تولیت حرم مطهر امام حسین(ع) در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان در کربلای معلی در توضیح چگونگی سپردن پروژه طرح توسعه حرم حسینی در کربلا به ایرانیان می‌گوید: «از آنجا که قرار بود تل زینبیه در این طرح قرار گیرد بنابراین تصمیم بر این شد که نام این صحن با عنوان صحن عقیله بنی‌هاشم نامگذاری شود. اما موضوع احداث این صحن چند سال بین مسئولین عراق و تولیت آستان امام حسین علیه‌السلام و ستاد بازسازی عتبات عالیات ایران مورد بحث و بررسی بود و عراقی‌ها اعتقاد داشتند که ساخت این صحن باید توسط عراقی‌ها و تولیت حرم مطهر انجام شود، و این مباحث در جلسات کارشناسی حرم به طور جدی مطرح بود.»
وی تصریح می‌کند: «اما این موضوع با خواب دیدن یکی از عرفای بزرگ لبنان حل شد و جای هیچ شک و شبهه‌ای برای واگذاری ساخت صحن عقیله و طرح توسعه حرم مطهر به مردم ایران باقی نگذاشت و پس از نقل خواب توسط عارف لبنانی برای تولیت حرم مطهر امام حسین علیه‌السلام به سرعت از مسئولان ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات ایران برای عقد قرارداد دعوت شد.»
اما خواب عارف لبنانی چه بود؟ عارف لبنانی در خواب می‌بیند که حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام در حالی که دختر‌بچه‌ای را در آغوش دارند در کنار بانوی بزرگواری که حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها بوده در مقابل باب‌القبله، یعنی نقطه آغاز پروژه صحن عقیله بنی‌هاشم ایستاده‌اند و در مقابل این بزرگواران گروهی ایرانی که جلوی آنها آیت‌الله‌العظمی بهجت رحمت‌الله‌علیه قرار داشتند؛ ایستاده‌اند.
امام حسین علیه‌السلام در خواب طفل را به جمع ایرانی حاضر از جمله آیت‌الله بهجت می‌دهند و می‌فرمایند: این طفل را تحویل بگیرید و بزرگ کنید.
پس از نقل خواب شک و شبهه‌ای برای تولیت حرم مطهر امام حسین(ع) باقی نمی‌ماند و بدون دغدغه، کار احداث و توسعه صحن را به ایران واگذار می‌کنند.
چهار شبستان در طرح توسعه حرم امام حسین(ع)
از امام صادق علیه‌السلام روایت شده است: هیچ‌کس نیست در روز قیامت مگر اینکه آرزو می‌کند ای کاش امام حسین علیه‌السلام را زیارت کرده بودم آن هنگامی که می‌بیند که با زوار امام حسین علیه‌السلام چه می‌کنند، چقدر نزد خداوند مورد کرامت واقع می‌شوند.
(وسائل‌الشیعه/ ج14/ص424)
محمد جلال‌مآب، رئیس ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات در حاشیه بازدید شیخ عبدالمهدی کربلایی متولی شرعی حرم امام حسین(ع) از مراحل پیشرفت طرح توسعه حرم که با همت مهندسان، استادکاران و هنرمندان ایرانی در حال ساخت است، می‌گوید: «فاز نخست طرح جامع توسعه حرم امام حسین(ع) مزین به نام صحن و شبستان حضرت زینب(س) بیش از ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.»
وی می‌افزاید: «بر اساس طرح صحن حضرت زینب(س)، ساخت چهار شبستان در تراز رو و زیرسطحی به نام‌های شبستان حضرت علی‌اکبر(ع)، شبستان امام حسین(ع)، شبستان باب‌القبله و شبستان عقیله در حال اجراست. از این تعداد، شبستان حضرت علی اکبر(ع) در روبه‌روی خیمه‌گاه حسینی و به مساحت حدود دو هزار و ۸۰۰ مترمربع در طبقه همکف قرار دارد و سه شبستان دیگر در تراز زیرسطحی ساخته می‌شود.»
به گفته وی، شبستان عقیله به مساحت دو هزار مترمربع در شمال ساختمان مقام حضرت زینب (س)، شبستان امام حسین(ع) به مساحت چهار هزار و ۸۰۰ مترمربع در جنوب ساختمان مقام و شبستان باب‌القبله به مساحت دو هزار و ۵۰۰ مترمربع در جنوب درب باب‌القبله حرم مطهر همگی در تراز زیر سطح در کربلا در حال ساخت است.
جلال‌مآب درباره سایر طرح‌ها و اقدامات ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات، می‌گوید: «این تشکل مردم‌‌نهاد با پشتیبانی خیران و نذر دوستداران اهل بیت علیهم‌السلام، بیش از ۱۸۰ طرح مرمت، بازسازی، خدماتی - رفاهی و توسعه‌ای را در شهرهای نجف، کربلا، کاظمین، سامرا، بلد، مسیب عراق و سوریه به اتمام رسانده یا در دست اجرا دارد.»
رئیس ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات یادآور می‌شود: «حدود یک سال است که طرح توسعه حرم امام علی(ع) در نجف اشرف مزین به نام صحن و شبستان حضرت زهرا سلام الله به مساحت ۲۳۰ هزار متر مربع به اتمام رسیده و اکنون در حال بهره‌برداری است. در کاظمین نیز طرح توسعه زیرسطحی مزین به نام شبستان حضرت امام محمد باقر(ع) به متراژ پنج هزار متر مربع طراحی شده و در حال اجراست. همچنین پروژه استحکام بنای حرم مطهر امامین عسکریین علیهم‌السلام در سامرا نیز بر اساس دانش فنی روز و مهندسی پیشرفته در حال انجام است.
علاقه‌مندان به مشارکت در طرح توسعه حرم‌های مطهر در عتبات می‌توانند به تارنمای ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات و قسمت پرداخت آنلاین مراجعه کرده و کمک‌های خود را به میزان دلخواه اهدا کنند.
سردار دل‌ها بانی اصلی بازسازی اعتاب مقدسه
وجود سردار شهید حاج قاسم سلیمانی در همه ابعاد خیر و برکت بود. ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات با دستور و پیگیری سردار سلیمانی در سال ۸۲ تشكیل شد.
یکی از مسئولان این ستاد به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «روزی سردار سلیمانی پس از سرنگونی صدام در سفری كه به عراق داشتند برای خواندن نماز صبح به حرم مطهر حضرت علی(ع) می‌روند. وقتی درها باز می‌شود ایشان با درهایی خراب و حرمی غبارآلود و گرد گرفته و كثیف روبهرو می‌شوند. در این هنگام دل سردار از اینكه چرا باید حرم حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) این‌گونه باشد؛ می‌شكند. پس از بازگشت به كشور طرحی را برای توسعه و بازسازی عتبات پیشنهاد دادند و سرانجام ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات با پیگیری‌های حاج قاسم و به دستور رهبر انقلاب تشكیل شد.»
طرح توسعه اعتاب مقدسه به کجا رسید؟
رونق دوباره پروژه‌های عتبات با رعایت پروتکل‌های بهداشتی
۱۳۹۹/۰۴/۱۶
مرحوم آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری از استادش مرحوم آیت‌الله سیّد محمّد فشارکی نقل می‌کند که به هنگام شیوع وبا در «سامرّاء» ایشان فرمودند:
من حکم کردم بر زنان و مردان از شیعیان سامرّاء که زیارت عاشورا بخوانند و ثواب آن را هدیه نمایند به روح مطهّر حضرت نرجس خاتون، والدۀ ماجدۀ حضرت حجّت(ع) و او را در نزد فرزندش شفیع قرار دهند، تا ایشان نیز در نزد خداوند شفاعت نمایند و من ضامن می‌شوم که هر کس این عمل را انجام دهد، مبتلا به بیماری وبا نشود.
همۀ شیعیان به این حکم عمل کردند و هیچ کس مبتلا به وبا نشد!
در این اوضاع شیوع ویروس کرونا، پروژهای فعال در کشور عراق نیمه فعال شده و گاهی تعطیل شدندو گاهی هم با احتیاط و رعایت پروتکل‌های بهداشتی و با حداقل نیرو مجدداً مشغول به کار شدند.
اگر نگاهی به تاریخچه بازسازی اعتاب مقدسه عراق بیندازیم خواهیم دید که ایرانیان در طول تاریخ خصوصا از عهد صفویه تا کنون پیشتاز در بازسازی عتبات عالیات بوده‌اند و همیشه در این زمینه حرف اول را زده‌اند.
اما در دوران اخیر و با سر برآوردن ویروس منحوس کرونا ساخت و سازها در شهرهای مقدس عراق با چالشی جدی روبرو شد و رفت و آمد کارگران و استاد کاران ایرانی و تردد آنها در مرزها با مشکلی جدی روبهرو شد و رفته رفته این پروژه‌ها یکی پس از دیگری تعطیل گردید، اما اینک با رایزنی‌های مسئولان کشورمان با طرف عراقی، ظاهرا با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برخی پروژه‌ها خصوصا در شهر کربلا با بخشی از نیروهای استاد کار و کارگر ایرانی مجدداً مشغول به کار شده‌اند.
در گزارش پیش رو سری زدیم به کربلا و کاظمین و نحوه پیشرفت پروژه‌های تحت مدیریت جمهوری اسلامی در عراق. همراه ما در این گزارش باشید.
تشدید پروتکل‌های ضد کرونا در پروژه‌های بازسازی عتبات
به کربلای معلی می‌رویم، شهری که متاسفانه این روزها به شدت با ویروس منحوس کرونا دست و پنجه نرم می‌کند و این مسئله پروژهای توسعه حرمین شریفین را با مشکلات عدیده‌ای روبرو ساخته است.
جلال مآب رئیس‌ستاد بازسازی عتبات عالیات از تشدید پروتکل‌های بهداشتی ضد کرونا در اجرای طرح‌های بازسازی و توسعه حرم‌های مطهر خبر می‌دهد.
جلال مآب با‌اشاره به سخت‌گیرانه‌تر شدن تدابیر بهداشتی در روند اجرای طرح‌های توسعه در حرم‌های مطهر می‌گوید:« پیش از این، دستورالعمل ویژه کار در شرایط کرونایی به واحد‌های HSE مستقر در پروژه‌ها ابلاغ شده بود که با توجه به پیش‌بینی کارشناسان مبنی بر ادامه‌دار بودن شرایط کرونایی تا دست‌کم یکسال دیگر، پروتکل سخت‌گیرانه‌تر جدیدی را با همکاری مسئولان عراقی تدوین و به عوامل اجرایی ابلاغ کردیم.»
وی با بیان اینکه براساس پروتکل بهداشتی جدید، فعالیت واحد‌های HSE مستقر در پروژه‌ها مضاعف شده است می‌افزاید: « تب سنجی مستمر، ضد عفونی مداوم اماکن، محدود شدن تردد افراد به محل اقامت و مکان اجرای پروژه، ممنوعیت تشرف به حرم و حضور در فضا‌های شهری، الزام استفاده از ماسک و دستکش، کار با رعایت اصل حضور حداقل نیرو و اخذ گواهی سلامت و تست کرونا در ایران پیش از اعزام به عتبات، ازجمله مواردی است که در این پروتکل‌ها آمده است.»
جلال مآب با تاکید بر انجام تست کرونا در مبادی مرزی و هنگام ورود و خروج عوامل اجرایی طرح‌های بازسازی عتبات به کشور می‌گوید: « تدابیر لازم حتی برای قرنطینه موارد مشکوک نیز در پروتکل‌های جدید دیده شده تا از ورود ویروس از عراق به ایران و بالعکس جلوگیری شود.»
رئیس‌ستاد بازسازی عتبات عالیات با بیان اینکه هم‌اکنون آیتم ضد کرونا به دستورالعمل ثابت واحد‌های HSE مستقر در پروژه‌ها افزوده شده است، می‌گوید:« در طرح توسعه و بازسازی اعتاب مقدسه، سلامت زائران، مجاوران حرم‌ها و عوامل اجرایی اعم از ایرانی و عراقی، خط قرمز ماست لذا با پیمانکارانی که در اجرای این پروتکل‌ها کوتاهی کنند، قاطعانه برخورد می‌کنیم.»
وی تصریح می‌کند: « با همکاری عتبه مقدسه حسینی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی طی روز‌های کرونایی، روند اجرای طرح صحن حضرت زینب (س) بدون تعطیلی ادامه یافت و هم‌اکنون عوامل اجرایی مشغول بتن‌ریزی ستون‌های تل زینبیه هستند.»
وی با بیان اینکه در حال مذاکره با مسئولان شهر نجف و سایر شهرهای مقدس برای ادامه کار‌ها هستیم، یاد آور می‌شود: «با اعلام پاندمی (شیوع جهانی) ویروس کووید ۱۹ و اعمال محدودیت‌ها در بسیاری از کشورها، بیشتر پروژه‌های در حال اجرا در اعتاب مقدسه به‌غیر از صحن حضرت زینب (س) از اسفند سال گذشته به حالت تعلیق درآمد.»
جلال مآب با بیان اینکه بنا بر درخواست مسئولان شهر نجف‌اشرف اجرای طرح توسعه حرم مطهر علوی مزین به‌نام صحن و شبستان حضرت زهرا (س) متوقف شده است، ابراز امیدواری می‌کند که با الگو برداری از پروتکل‌های سخت‌گیرانه طرح توسعه حرم مطهر حسینی در کربلا، سایر پروژه‌ها در اعتاب مقدسه نیز بازگشایی شود.
زینبیه دمشق،قلب تپنده شیعیان
یکی از مراکز مهم و استراتژیک در کشور سوریه منطقه زینبیه و حرم مطهر ام المصایب حضرت زینب سلام الله علیها است که پس از پایان ناآرامی‌ها در این منطقه، بحث بازسازی و توسعه این حرم مطهر در دستور کار قرار گرفت.
رئیس‌ستاد بازسازی عتبات عالیات درباره عملیات عمرانی حرم مطهر حضرت زینب (س) در سوریه نیز می‌گوید:« کارگاه ستاد بازسازی عتبات در دمشق نیز با عنایت اهل بیت(ع) و براساس پروتکل‌های بهداشتی بازگشایی شده و با وجود چند هفته تعطیلی، به لطف خدا از برنامه زمانبندی نیز جلوتر هستیم.»
یک دهه بازسازی حرم پدر و پسر امام رضا(ع) در کاظمین
حرم امامین جوادین (ع) در کاظمین از اماکن زیارتی شیعیان است که عاشقان اهل‌بیت (ع) برای زیارت پدر و پسر امام رضا(ع) به نزدیکی پایتخت عراق مشرف می‌شوند.
حرم امامین جوادین (ع) که در زمان رژیم بعث گرد غربت بر آن نشسته بود با کمک‌های مردمی ستاد بازسازی عتبات روند توسعه و بازسازی این حرم مقدس آغاز شد، تا جایی که اکنون حرم کاظمین به عنوان یکی از زیباترین حرم‌ها در میان اعتاب مقدس عراق به شمار می‌رود.
همزمان با دهه کرامت و در آستانه ولادت امام رضا(ع)، رحمت‌الله طاهری، جانشین ستاد بازسازی عتبات عالیات در کاظمین به تشریح اقدامات متنوع انجام شده در یک دهه اخیر به منظور توسعه و بازسازی حرم امامین جوادین(ع) می‌پردازد و می‌گوید: «از سال ۸۸ که به کاظمین مشرف شدم، فعالیت توسعه و بازسازی حرم امامین جوادین (ع) با مرمت گنبد حرم موسی بن جعفر (ع) همزمان شد.»
وی با بیان اینکه طلاکاری گنبد موسی بن جعفر (ع) حدود دو سال و نیم به طول انجامید، تصریح می‌کند:« پس از اتمام طلاکاری گنبد، سنگ رواق امامین جوادین (ع) را تعویض و به صورت همزمان مسجد صفویه را نیز احیا کردیم.»
طاهری با‌اشاره به اینکه مسجد صفویه در زمان رژیم بعث و قبل از مرمت و بازسازی به انباری تبدیل شده بود، می‌گوید:« در این مکان نخاله سنگ، آهن و چوب قرار داده بودند و تا سه متر از ارتفاع دیوارها رطوبت بسیاری وجود داشت که با تلاش مهندسان و هنرمندان ایرانی، ۵ هزار و ۵۰۰ مترمربع بند آجر درآورده و با مواد مختلف همچون پودر آجر، چسب چوب و کتیرا آجرها را مرمت کردیم و به خاطر رطوبت یک هزار و ۱۰۰ متر کانال به ارتفاع یک متر و عرض ۸۰ سانتی متر زدیم و حدود ۲۲۰ متر نیز آجرچینی کردیم.»
جانشین ستاد بازسازی عتبات عالیات در کاظمین با بیان اینکه برای مرمت و بازسازی مسجد صفویه از بهترین سنگ‌های ایرانی یعنی پرتقالی استفاده شد و دیوارها و کف نیز با مرمر کرمی رنگ ترمیم شده است، خاطرنشان می‌کند: « در مسجد صفویه، کتیبه‌ها را نیز احیا و تمامی چشمه‌ها را رسم‌بندی کردیم و روی رسم بندی‌ها، ۲ هزار و ۲۰۰ متر آینه‌کاری صورت گرفت.»
طاهری با‌اشاره به اینکه کتیبه کوفی در مسجد صفویه نیز از نو احیا شد، می‌گوید: «در ردیف اول قسمت شرقی مسجد صفویه تَرَک سرتاسری وجود داشت که برای ترمیم آن ۲۴۰ تن سبک‌سازی کرده و معمارهای استادکار را از اصفهان آوردیم و در نهایت حدود سه سال مرمت و احیای آن طول کشید.»
۱۸ ورودی برای تشرف به مسجد صفویه کاظمین
جانشین ستاد بازسازی عتبات عالیات در کاظمین به نصب درهای مختلف در مسجد صفویه همجوار با حرم امامین جوادین (ع)اشاره می‌کند و می‌گوید: « برای تردد راحت زائران از مسجد صفویه به حرم امامین جوادین (ع) درهای مختلفی پیش‌بینی و نصب شد، به طوری که سه در برای قسمت شرقی، سه در قسمت غربی و سه ورودی از صحن امام محمد باقر(ع) و ۶ ورودی به خود رواق زدیم. قسمتی از حرم به نام مسجد امام رضا(ع) را سنگ‌کاری و آینه‌کاری کرده‌ایم و بعد دیوار و کف ایوان‌ها را که تخریب شده بود؛ ترمیم و بازسازی کردیم.»
وی با‌اشاره به اینکه در زمان قاجار ارتفاع سنگ دیوارهای حرم ۱۶۰ بود که حدود ۸۰ سال قبل تا ارتفاع سه متر سنگ دیگری جایگزین کرده بودند، می‌گوید: « در آن زمان کاشی‌ها را تخریب کرده بودند و بر روی آن کاشی جدیدی قرار دادند که ما سال ۹۳ سنگ ۸۰ سال قبل را درآورده و روی همان سنگ زمان قاجار با ارتفاع ۱۶۰ کاشی‌کاری را آغاز و قسمت‌های باقی مانده در حجره‌ها را نیز آینه‌کاری کردیم.»
جانشین ستاد بازسازی عتبات عالیات در کاظمین در ادامه به کاشی کاری ایوان باب‌المراد حرم امامین جوادین (ع)اشاره می‌کند و می‌گوید:« ایوان باب‌المراد که بازسازی آن مربوط به دوره ناصرالدین‌شاه قاجار بود، دوباره طلاکاری شد. ورودی ایوان قریش نیز آینه‌کاری و از نو مقرنس‌کاری و درنهایت کل ایوان طلاکاری شد.»
تعویض حدود ۱۲ هزار متر سنگ کف صحن حرم امامین جوادین (ع) طی دو سال
طاهری با بیان اینکه از اوایل سال ۹۲ با توجه به لزوم تعویض سنگ‌فرش صحن حرم امامین جوادین (ع)، حدود ۱۲ هزار متر سنگ کف صحن حرم تعویض شد، خاطرنشان می‌کند: «ایوان‌ها و حجره‌های صحن، سنگ و کاشی معرق شدند و کتیبه هم نو شد. همچنین قسمت دیوار بالای ایوان‌ها که گچ بودند، کاشی کاری شدند که این عملیات سال ۹۲ شروع شد و تا ۹۴ به پایان رسید.»
جانشین ستاد بازسازی عتبات عالیات در کاظمین با‌اشاره به اینکه اقدامات توسعه و بازسازی حرم امامین جوادین (ع)در کاظمین با کمک‌های مردمی و به همت ستاد بازسازی عتبات صورت گرفته است، می‌گوید:« حرم امامین جوادین (ع) از زیباترین و بزرگ‌ترین حرم‌های عراق است. حرم پدر و پسر امام رضا(ع) ۴ مناره بزرگ و ۴ مناره کوچک دارد، ایوان‌ها نیز بسیار زیبا مهندسی شده است؛ چرا که زائرانی از ایران به کاظمین مشرف می‌شوند، توقع دارند حرم پدر و پسر امام رضا(ع) همچون حرم رضوی زیبا باشد و احساس غربت نکنند.»
طلاکاری سه مناره حرم امامین جوادین (ع)
طاهری به طلاکاری مناره‌های حرم امامین جوادین (ع)اشاره می‌کند و می‌گوید: « حرم امامین جوادین (ع) چهار مناره بزرگ دارد که تمامی این مناره‌ها طلاکاری شدند.البته طلاکاری سه مناره به طور کامل انجام و نصب شده است. اما طلاکاری یکی از مناره‌ها به دلیل اجرای پروژه مقاوم سازی و راست‌سازی انحنای ۸۰ سانتی‌متری، هنوز باقی مانده است که پس از اتمام مقاوم‌سازی، نصب طلاکاری آغاز خواهد شد.»
جانشین ستاد بازسازی عتبات عالیات در کاظمین با بیان اینکه در ایوان‌های باب‌المراد، قبله و قریش به دلیل رطوبت چندین کانال احداث شده است، خاطرنشان می‌کند: « این کانال‌ها به ارتفاع ۱۵۰ در ۱۷۰ سانتی‌متر پیش‌بینی شده که بتن ریزی آن صورت گرفته است. ایوان قبله نیز بهترین ایوان در اعتاب مقدسه به شمار می‌رود که افتتاح شده است.»
