۱۴۱۸ - (پاسخ به شبهات ): مشکل چند تار موی زنان! ۱۴۰۳/۱۱/۱۳
(پاسخ به شبهات ):
مشکل چند تار موی زنان!
۱۴۰۳/۱۱/۱۳
شبهه: آیا واقعاً مردان با چند تار مو که از روسری زنان بیرون میماند تحریک میشوند؟ آیا با چند تار مو جامعه به هم میریزد؟ اگر مردی با چند تار مو تحریک می‌شود و خانوادۀ او از هم میپاشد، بهتر است که خانواده تشکیل ندهد زیرا چنین مردی از اساس، توانایی حفظ زندگی مشترک را ندارد. بیرون‌ماندن چند تار موی زنان مشکلی به وجود نمیآورد و نباید در این زمینه سختگیری کرد.
پاسخ: پاسخ این شبهه را با استفاده از یک مثال بیان میکنیم. اگر پلیس که مجری قوانین راهنمایی و رانندگی است، اعلام کند که ماشینها باید هنگام قرمزشدن چراغ راهنما توقّف کنند ولی محدودۀ دقیقی برای ایستادن ماشینها مشخّص نکند، این قانون درست اجرا نمیشود؛ چرا که هر کسی، هرجایی که بخواهد توقّف می‌کند و اجرای این قانون را مختل می‌کند.
بنابراین پلیس با کشیدن خطی مشخّص، همه را موظّف به ایستادن پشت خط می‌کند.
ممکن است کسی به پلیس بگوید که من به اندازۀ پنج سانتی‌متر جلوتر از خط میایستم به گمان اینکه پنج سانتی‌متر، فاصلۀ خاصّی نیست و عوارضی به دنبال ندارد. اگر پلیس چنین اجازهای به رانندگان بدهد، اتّفاقی که در مرحلۀ بعد میافتد این است که شخص دیگری از پلیس درخواست خواهد کرد که پنج سانتی‌متر جلوتر از پنج سانتی‌متر قبلی، پیش بیاید؛ یعنی در مجموع ده سانتی‌متر جلوتر بایستد؛ به گمان اینکه فاصلۀ چندانی نیست و عوارض خاصّی به‌دنبال ندارد.
اگر پلیس چنین اجازهای صادر کند اتّفاقی که در مرحلۀ بعد میافتد این است که رانندۀ دیگری از پلیس درخواست خواهد کرد که پنج سانتی‌متر جلوتر از ده سانتی‌متر قبلی پیش برود؛ یعنی در مجموع پانزده سانتی‌متر جلوتر بایستد!
برای همه قابل حدس است که این روند ادامهدار خواهد بود و در جای مشخّصی متوقّف نخواهد شد و در نهایت منجر به لغو اصل قانون ایستادن پشت چراغ قرمز خواهد شد.
حد و مرز قانون
هر قانونی باید مرز داشته باشد تا اجرائی شود. در قانون پوشش نیز همین مسئله مطرح می‌شود. اگر در قانون پوشش، با این بهانه که بیرون‌ماندن چند تارمو کسی را تحریک نمیکند، بگوییم که بیرون‌ماندن موهای سر، مشکلی ندارد؛ امّا پوشاندن تمام اعضای دیگر بدن ضروری است؛ عدّه‌ای خواهند گفت بیرون‌ماندن چند سانتی‌متر از دست و پای زنان موجب تحریک کسی نمیشود و سپس در ادامه، عدّه‌ای دیگر خواهند گفت که بیرون‌ماندن چند سانتی‌متر بیشتر از دست و پای زنان هم موجب تحریک کسی نمیشود و این مسئله به همین روال ادامه پیدا خواهد کرد.
پرسش این است که نقطۀ توقّف در برابر این مرزها کجا است؟! پاسخ واضح است که چنین نقطه‌ای وجود ندارد.
حقیقت آن است که هر قانونی باید دارای حدّ و مرز مشخّصی باشد و بی‌توجّهی به حدّ و مرز قانون، منجر به تعطیل‌شدن اساس آن قانون می‌شود. هیچ‌گاه نباید در مواجهه با یک قانون بپرسیم که اگر پا را چند گام فراتر از قانون بگذاریم اشکالی دارد یا خیر؟ به‌طور طبیعی گام کنونی با گام پیشین، فاصلۀ قابل توجّهی ندارد؛ آنچه مشکل‌ساز و مفسده‌آفرین است فاصله‌ای است که مجموع گامهای فراتر از قانون، رقم میزنند و حدّ و مرز قانون را زیرسؤال می‌برند و منجر به از‌بین‌رفتن اساس قانون می‌شود. ما در مواجهه با قانون به جای اینکه از حدّ و حدود عبور از قانون سؤال کنیم، باید بپرسیم که «آیا مصلحت مهمی که موجب جعل قانون در موضوع مدّنظر بشود، وجود دارد یا نه؟!»
پیشنهاد ما به کسانی که ادعا میکنند کسی با چند تار مو تحریک نمیشود، این است که به جای طرح چنین سخنی، ادعای دیگری را که از سبک و سیاق علمی برخوردار است، مطرح کنند و به‌طور مثال بگویند: «پوشش قانونی لازم است امّا از نظر ما حدّ پوشش قانونی این است که همۀ اعضای بدن پوشانده شود، ولی نیازی به پوشاندن موهای سر نیست؛ یا اینکه بگویند برهنه‌گذاشتن ده سانتی‌متر از موهای سر اشکالی ندارد» یعنی ادعایی کنند که بر اساس آن، قانون دارای حدّ‌ومرز مشخّص و روشن باشد. قانونی که حدّ و مرز مشخّصی نداشته باشد، زمین میخورد و قابل اجرا نیست. نکتۀ مهم در قانون حجاب این است، که موی زن در جذب مردان بسیار اثرگذار است و جذابیّت زن را خیلی بیشتر می‌کند و به همین دلیل، پوشاندنش در حفظ حیا بسیار مهم است. به همین جهت پیروان بسیاری از ادیان مختلف، وقتی میخواهند حالت حجب و حیا پیدا کنند، سر خود را میپوشانند. هر زنی در درون خود درک می‌کند که وقتی پارچهای بر سر میاندازد و موهای خود را میپوشاند، حالت حجب و حیا و تواضع بیشتری پیدا می‌کند و این مسئله، فطری است و اختصاصی به دین اسلام یا فرهنگ جامعۀ ما ندارد.
انبیای الهی خطاب به زنان و مردان جامعه فرموده‌اند اگر میخواهید جامعۀ شما معتدل باشد و زن برای حرکت به‌سمت خدا آرامش کافی داشته باشد و به‌گونه‌ای زندگی کند که عشق و محبّت خدا در قلبش جریان داشته باشد و از سوی دیگر مرد نیز فریفتۀ او نشود و آرامش لازم را برای حرکت به‌سمت خدا داشته باشد؛ زن و مرد باید سعی کنند موهای خود را بپوشانند. البته پوشاندن مو برای مردان حکمی الزامی نیست، بلکه توصیه‌ای فرهنگی است، امّا این حکم برای خانمها الزامی است چون آشکارشدن موی زنان، تبعات و عوارض بیشتری به دنبال دارد.
طبیعی است که برای چنین قانونی نمیتوان اندازۀ مو یا تعداد مو یا مواردی از این قبیل را به‌عنوان مرز و محدوده قرار داد، چرا که قابلیت اجرائی و عملیاتی ندارد به همین جهت شریعت نیز پوشاندن تمام موها را به‌عنوان یک حکم کامل و مشخّص و در دسترس، ابلاغ کرده است.
* محمدحسن وکیلی