عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، رهبر معظم انقلاب را یکی از صاحبنظران بزرگ جهان اسلام دانست که در بحث آزادی و حقوق ملت نهتنها نظریهپردازی و ترویج کردهاند، بلکه برای تضمین و اجرای آن مجاهدت و تلاش داشتهاند.
نشست خبری «همایش بینالمللی حقوق ملت و آزادیهای مشروع در منظومه فکری حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای» در پژوهشکده شورای نگهبان برگزار شد.
دکتر کدخدایی، رئیس این همایش در ابتدای این نشست به ارائه گزارشی مختصر از فرآیند برگزاری این همایش پرداخت و بر مبانی فکری این همایش تأکید کرد.
وی با بیان اینکه مفهوم آزادی و حقوق ملت سابقهای دیرینه دارد، تصریح کرد: امام خمینی(ره) آزادی و استقلال را به عنوان پایههای اصلی شعارهای انقلاب اسلامی قرار دادند و پس از انقلاب نیز این واژههای گرانسنگ در قانون اساسی به عنوان دو پایه اصلی لحاظ شد.
رئیس همایش بینالمللی حقوق ملت و آزادیهای مشروع در منظومه فکری حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای خواستار تبیین اراده نظام جمهوری اسلامی در خصوص آزادی و استقلال شد و بر اندیشهورزی صاحبنظران در این زمینه تأکید کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، مقام معظم رهبری را یکی از صاحبنظران بزرگ جهان اسلام دانست که در بحث آزادی و حقوق ملت نه نها نظریهپردازی و ترویج کردهاند، بلکه برای تضمین و اجرای آن مجاهدت و تلاش داشتهاند.
کدخدایی اظهار داشت: آنچه مدنظر ایشان بوده این است که لازم است در مقولات زیربنایی مثل آزادی، تتبع و تفحص داشته باشیم و با ایجاد منظومه فکری در بنیادهای اسلام مثل آزادی بیندیشیم.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی شورای نگهبان، رئیس همایش بینالمللی حقوق ملت و آزادیهای مشروع در منظومه فکری حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای با اشاره به تأکید رهبر معظم انقلاب بر لزوم «فکری بکنیم برای فکر، برای اندیشهورزی و برای فعال کردن اندیشهها»، این نکته را حائز اهمیت دانست که این نگاه از سوی فردی بیان میشود که در بالاترین مقام سیاسی و اجرائی کشور حضور دارد.
کدخدایی در بخش دیگری از سخنانش ابعاد مختلف آزادی از جمله بعد معنوی و همچنین آزادیهای سیاسی و اجتماعی را مورد بحث قرار داد و اظهار داشت: انقلاب اسلامی ما مطالبه مردم برای تحقق آزادی و استقلال بود و تحقق و شکلگیری جمهوری اسلامی ایران گامی در جهت تحقق این دو مفهوم بود.
وی افزود: آنچه ما دنبال آن هستیم و مقام معظم رهبری بارها تأکید فرمودند، لزوم تحقیق در منابع اسلامی پیرامون مفهوم آزادی است.
مشارکت گسترده در همایش
رئیس همایش بینالمللی حقوق ملت و آزادیهای مشروع در منظومه فکری حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای با ارائه گزارشی از فرآیند اجرائی همایش که پیشنشست افتتاحیه آن در آذرماه سال گذشته برگزار شد، آمار قابل توجهی از مشارکت علمی در این رویداد را اعلام کرد که به شرح ذیل است:
- دریافت حدود ۵۴۰ مقاله و چکیده مقاله.
- مقالات کامل: ۴۰۰ مقاله کامل.
- مشارکتکنندگان: بیش از ۸۵۰ نفر نویسنده، استاد، محقق و پژوهشگر.
- پیشنشستها: بیش از ۷۰ پیشنشست در دانشگاهها، مراکز پژوهشی و حوزوی.
- مراکز همکار: همکاری ۳۶ مرکز دانشگاهی و ۲۲ پژوهشگاه دانشگاهی و حوزوی.
- مشارکت بینالمللی: محققانی از پنج قاره جهان با همایش همکاری داشتهاند که بخشی از آنها در روز پایانی مقاله ارائه خواهند کرد.
آیتالله خامنهای از پیشگامان حوزه حقوق عامه است
حجتالاسلام حسینعلی سعدی، عضو مجلس خبرگان رهبری نیز در این نشست با اشاره به اینکه به میزانی که حکمرانی نوین پیچیدهتر میشود، تأمل و اندیشه در حقوق عامه نیز پیچیدهتر و با ابهامات جدیدی مواجه میشود، گفت: امروز فیلسوفان حقوق نیز با پرسشهای جدیدی در این حوزه روبهرو هستند و باید پاسخهای مناسبی برای آن بیابند.
وی با بیان اینکه جامعه نخبگانی کشور، اعم از دانشگاهیان و حوزویان، منظومه فکری مقام معظم رهبری را در حوزه حقوق قابل اتکا و راهگشا میدانند، افزود: میتوان بدون مبالغه، آیتالله خامنهای را از پیشگامان حوزه حقوق عامه معرفی کرد.
عضو مجلس خبرگان رهبری محور دوم سخنان خود را چالشهای اجرائی حقوق ملت دانست و تصریح کرد: بسیاری از نظریاتی که روی کاغذ در حوزه حقوق ملت و آزادیهای مردم طراحی میشود، در عرصه اجرا با چالش مواجه است. همانگونه که ساختارهای حقوقی بینالمللی نیز در بزنگاههای ۱۲ روزه جنگ اخیر نشان دادند که یا نمیخواهند یا نمیتوانند از حقوق مردم دفاع کنند.
حجتالاسلام سعدی با تأکید بر اینکه حقوق عامه یعنی صیانت از حقوق شهروندان در برابر قدرتمندان و حاکمان، افزود: مقام معظم رهبری علاوهبر خلق اندیشه در این حوزه، در دوران رهبری خود برگ زرینی به تاریخ حکمرانی نوین افزودهاند و نشان دادهاند یک حاکم دینی چگونه از منظر ولایت فقیه از حقوق عامه صیانت میکند.
وی یکی از وظایف اصلی این همایش را تبیین سیره عملی رهبر انقلاب در دفاع از حقوق ملت دانست و اظهار داشت: نمونههای متعددی وجود دارد که باید برای جامعه نخبگانی و عمومی بازنمایی شود. در نظامی که قانون اساسی آن بر مبنای اندیشه امام و رهبری شکل گرفته، این صیانت باید بهدرستی تبیین شود.
عضو مجلس خبرگان رهبری همچنین به وقایع اخیر جنگ اشاره کرد و گفت: این رخدادها نشان داد که رهبر انقلاب چگونه از مهمترین حقوق ملی یعنی استقلال و آزادی ملی دفاع کردند.
سه دوره مشخص در منظومه فکری رهبر انقلاب درباره آزادی و حقوق ملت
محمد اسحاقی، معاون آموزشی و پژوهشی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای، در نشست خبری همایش «حقوق ملت و آزادیهای مشروع در منظومه فکری رهبر انقلاب» با تأکید بر نقش رسانهها و اندیشمندان در ترویج مباحث مرتبط با قانون اساسی گفت: این همایش ملی و بینالمللی با تلاش پژوهشکده شورای نگهبان توانسته حجم گستردهای از فعالیتهای علمی، از جمله نگارش مقالات، یادداشتها و برگزاری نشستهای تخصصی را سامان دهد.
وی با اشاره به فرارسیدن ۱۲ آذر، روز قانون اساسی، افزود: قانون اساسی میثاق ملی ملت ایران است و برای پاسداری از آن، نخست باید شناخت صحیحی از اصول و مفاهیم آن ارائه داد. این شناخت جز از مسیر اندیشهورزی، گفتوگو، تبادل آرا و جدال احسن حاصل نمیشود.
اسحاقی هدف اصلی همایش را تبیین ابعاد حقوق ملت و آزادیهای مشروع در اندیشه رهبر معظم انقلاب دانست و ادامه داد: تفاسیر مختلفی از آزادی و حقوق وجود دارد و ضرورت دارد سره از ناسره تشخیص داده شود. رسانهها نیز در تبدیل این مفاهیم به زبان قابل فهم برای عموم مردم نقش کلیدی دارند.
معاون دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب، منظومه فکری حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای درباره آزادی و حقوق ملت را دارای سه دوره مشخص دانست: ۱) پیش از انقلاب؛ شامل سخنرانیها و مکتوبات درباره آزادی در نگاه اسلامی و نقد الگوهای غربی ۲) پس از پیروزی انقلاب تا پیش از رهبری؛ تبیین گسترده مفاهیم قانون اساسی و شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی»
۳) دوران رهبری؛ افزون بر تبیین، پیگیری اجرای عملی مفاهیم و ایجاد ضمانت تحقق آنها.
وی در جمعبندی، سه محور اصلی اندیشه رهبری درباره حقوق ملت و آزادیها را چنین برشمرد:
۱. تعریف صحیح مفاهیم آزادی و حقوق و ارائه تمایز آنها با برداشتهای غربی
۲. توجه به سازوکارهای اجرائی برای تحقق حقوق و آزادیها
۳. تبیین ضمانتهای اجرا که در سطوح فردی، اجتماعی و ملی قابل بررسی است.
اسحاقی با اشاره به مصادیق مطرح در بیانات رهبر انقلاب گفت: حق آزادی فکر و اندیشه، کرسیهای آزاداندیشی، مشارکت عمومی در اداره کشور، حق اشتغال برای اقشار مختلف بهویژه بانوان و تبیین حقوق زنان در همه عرصهها، از مواردی است که ایشان بارها بر آن تأکید کردهاند.
وی افزود: در سطح ملی نیز آزادی در قالب استقلال معنا پیدا میکند؛ همچون حفظ هویت ملی، عزت و امنیت ملی، پیشرفت علمی و فناوری و ایستادگی بر حقوق ملت از جمله حق هستهای.
اسحاقی همچنین پیگیری حقوق عامه در حوزههایی مانند محیط زیست، معماری شهری، حقوق قضائی، حقوق متهمین و خانوادههای آنان را از دیگر محورهایی دانست که رهبر انقلاب در دیدارهای سالانه با مسئولان قوه قضائیه مورد تأکید قرار دادهاند.
معاون دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب گفت: این همایش فرصتی جدی برای بازخوانی ابعاد مختلف حقوق ملت و آزادیهای مشروع در منظومه فکری رهبر انقلاب است و تکمیل آن نیازمند مطالعه مقالات و گفتوگوهای منتشرشده در این رویداد است.
وی بر توجه مستمر رهبر انقلاب به موضوع کرسیهای آزاداندیشی و نقد ایشان نسبت به «آنگونه که باید شکل نگرفتن» این کرسیها تأکید کرد.
اسحاقی با اشاره به حق اشتغال اقشار مختلف بهویژه بانوان گفت: رهبر انقلاب هم در عرصه نظری و هم در عمل، دیدگاه اسلامی درباره حقوق زنان - از حضور اجتماعی تا فعالیتهای ورزشی - را تبیین و پیگیری کردهاند.
معاون دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب با تشریح رویکرد آیتاللهالعظمی خامنهای نسبت به حقوق ملت در مقیاس ملی، اظهار داشت: در منظومه فکری ایشان، آزادی در سطح یک ملت در قالب «استقلال» معنا پیدا میکند؛ همان شعاری که مردم ایران همواره بر آن تأکید کردهاند: «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی».
وی حفظ و ارتقای هویت ملی، حاکمیت ملی، عزت و امید ملی، امنیت و اعتمادبهنفس ملی را از حقوق پایه ملت دانست و افزود: پیشرفت همهجانبه کشور و ایستادگی بر این مسیر نیز بخشی از حقوق مردم است؛ از جمله حق هستهای، حق پیشرفت علمی و فناوری و سایر نیازهای بنیادین مانند امنیت غذایی.
حقوق زنان در اندیشه مقام معظم رهبری نیز تجلی خاصی داشته است
دکتر غفاری، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی(ره) نیز در این نشست خبری با اشاره به جایگاه حقوق زنان در نظام حقوقی ایران، اظهار داشت: در قانون اساسی ما هم توجه و عنایت ویژهای به بحث حقوق زنان شده است؛ از مقدمه قانون اساسی این توجه شروع شده و به اصول مختلف رسیده است.
وی تأکید کرد که حقوق زنان در اندیشه مقام معظم رهبری نیز تجلی خاصی داشته است.
دکتر غفاری افزود که بهواسطه اهمیت وظیفه پرارج مادری، زنان هم در عرصه خانوادگی نقش ممتازی دارند و هم هیچ محدودیتی برای حضور موفق و مؤثر در عرصه اجتماعی ندارند.