زلال بصیرت (۶۰) - وظیفه ما در برابر گرایش سکولاریستی برخی مسئولان ۱۳۹۴/۱۲/۱۲
زلال بصیرت
وظیفه ما در برابر گرایش سکولاریستی برخی مسئولان
بسم الله الرحمن الرحیم
انقلاب اسلامی برکات بسیار فراوانی در کشور، منطقه و جهان داشته است و هنوز آن طور که باید، برکات و ثمراتش بیان نشده است؛ لذا باید تلاش کرد تا این پدیده الهی بهتر شناخته و شناسانده شود.
من در اینجا به دو مورد از برکات فراوان نهضت امام خمینی (ره) اشاره می‌کنم: اول آنکه امام (ره) در واقع نیمی از احکام اسلامی را در کشور و در امت اسلامی زنده کرد؛ قبل از انقلاب، مردم این طور تلقی می‌کردند که در زندگی، یک سلسله امور دینی است که فقیه باید به تبیین احکام مربوط به آن بپردازد، و یک سری هم امور عرفی اجتماعی است که ربطی به دین ندارد؛ در واقع مردم نوعی گرایش سکولاریستی را پذیرفته بودند.
از آنجا که علما، حکومت‌ها را در دست سلاطین می‌دیدند و مسائل و احکام اجتماعی اسلام در جامعه موضوعیت نداشت، بحث از احکام اجتماعی را بدون ثمره عملی می‌دانستند. از این رو ایشان کمتر به بیان احکام و امور اجتماعی اسلام پرداختند، به گونه‌ای که کم‌کم فراموش شد؛ فقها عمدتا به مسائلی فردی مانند طهارت، نماز و روزه و برخی تکالیف مالی مانند خمس و زکات می‌پرداختند؛ این در حالی است که بخش اعظم مسائل دین اسلام مربوط به امور اجتماعی و سیاسی است.
امام (ره) علاوه بر اینکه نیمی از دین را احیاء کرد، نیمی از جامعه مسلمانان کشور را نیز بیدار کرد، زیرا تا قبل از انقلاب، نیمی از جامعه مسلمان فلج بود؛ چرا که تلقی عموم متدینین این بود که زن تنها وظیفه خانه‌داری و شستن لباس و پختن غذا را بر عهده دارد و روا نیست که در جامعه حضور یابد. حتی جریان سفارش پیامبر (ص) به حضرت علی (ع) و فاطمه (س) در مورد تقسیم کارها و سپردن کارهای بیرون از منزل به علی (ع) و درون منزل به فاطمه (س) و خوشحالی حضرت زهرا (س) از این سفارش را مستند کار خود می‌دانستند؛ در حالی که آنها به نقشی که زنان در طول تاریخ اسلام بر عهده داشتند، توجهی نکرده و حتی رفتار حضرت فاطمه (س) در دفاع از ولایت و رفتار حضرت زینب (س) در حمایت از حرکت امام حسین(ع) را نادیده می‌گرفتند.
حتی در ابتدای نهضت امام (ره) نیز بیشتر، مردان حضور پیدا می‌کردند و در انتشار سخنرانی‌ها و اعلامیه‌های امام (ره) نقش داشتند، اما در ادامه، حضرت امام (ره) زمینه را برای شناخت نقش زن در جامعه به عنوان نیمی از جمعیت کشور فراهم کرد و زنان هویت واقعی خود را بازیافتند و دریافتند که نه تنها می‌توانند در جامعه حضور پیدا کنند، بلکه گاهی حضور آنها واجب است.
وضعیت زنان در قبل از انقلاب
در زمان رضا شاه به قدری عرصه بر زنان تنگ بود که زنان متدین نمی‌توانستند از خانه بیرون بیایند، و حتی اگر برای اموری مانند رفتن به حمام مجبور به ترک منزل می‌شدند، باید نیمه شب یا قبل از طلوع آفتاب و دور از چشم مأموران، آن هم با لباس خاصی که چادر نباشد ـ مبادا مأموران دولتی او را آزار دهند و در عین حال بتواند او را حفظ کند ـ از منزل بیرون می‌رفتند؛ و طبیعی بود که در چنان شرایطی یک زن مسلمان هرگز نمی‌توانست به وظایف اجتماعی خود عمل کرده، در جامعه تأثیرگذار باشد.
هر چند در زمان پهلوی دوم شرایط مقداری عوض شد؛ اما آن هم نه برای احترام به مردم، بلکه از آن جهت بود که دولت ضعیف شده بود و اگر مردم دست به اعتراض گسترده می‌زدند، قدرت جلوگیری نداشت؛ از طرفی هم در این مدتی که حجاب ممنوع بود، نسلی تربیت شده بود که توجه به هوا و هوس و شهوترانی را عادی می‌دید؛ لذا خیلی نیاز نبود تا آنها را به ترک حجاب مجبور کنند.
در این شرایط که فساد و بی‌بندوباری از یک طرف و فراموشی مسائل اجتماعی از طرف دیگر، کار را برای یک حرکت اسلامی علیه رژیم طاغوت دشوار می‌کرد، امام (ره) قیام کرد. بسیاری از علما اصلا با امام (ره) همکاری نمی‌کردند؛ چرا که حتی احتمال پیروزی بر شاه را نمی‌دادند و لذا امام (ره) در ابتدای راه به قدری تنها بود که گاه در بین سخنان مردم، نوعی مسخره کردن حرکت امام (ره) نیز به چشم می‌خورد که امام (ره) چگونه می‌خواهد با رژیم بجنگد؛ اما امام خمینی(ره) با همت و بصیرت خدادادی خود حرکت کرد و با استقامتی بی‌نظیر نگذاشت زندان و تبعید مانع حرکت وی شود و در نهایت، خداوند متعال او را که برای خدا گام برداشته بود، یاری کرد و مورد عنایت قرار داد و با همراهی مردم، شاه را از کشور بیرون و نظام اسلامی را مستقر کرد.
لزوم قدردانی از نعمت انقلاب اسلامی
ما امروز وارث نظامی هستیم که در طول تاریخ اسلام بی‌نظیر است؛ چرا که هرگز سابقه نداشته است که در رأس هرم قدرت، یک روحانی حضور داشته باشد؛ لذا این نعمت عظیم، شکر عظیم هم می‌خواهد و وظیفه سنگین‌تری نیز به دنبال دارد؛ باید ببینیم ما به عنوان وارثان این انقلاب که با فداکاری و خون صدها هزار شهید به دست ما رسیده است، چه وظیفه‌ای داریم.
برای حفظ عزت اسلام و حفظ نظام، زن و مرد وظیفه دارند، حال که زمینه فراهم شده تا زنان هویت از دست رفته خود را بازیابند، باید تکالیف خود را شناخته و با برنامه‌ریزی به آن عمل کنند.
هرچند نظام اسلامی مستقر شده است، اما نباید توقع داشت که همه مشکلات حل شده باشد و هیچ کس از احکام اسلام تخطی نکند؛ در زمان هیچ یک از پیامبران نیز چنین چیزی رخ نداده است که همه مردم مطیع پیامبری شده باشند و هیچ مخالفتی با آنها صورت نگیرد؛ چرا که آدمی اختیار دارد و می‌تواند راه ترقی یا تنزل را با اختیار خود در پیش گیرد؛ اما برقراری نظام اسلامی زمینه را فراهم می‌کند تا حداقل کسانی که می‌خواهند در راه صحیح قدم برداشته و مسیر کمال را بپیمایند، شرایط برای آنها مهیا باشد.
متأسفانه امروزه در میان دولتمردان - نه سخن از اسلام و عزت آن - بلکه سخن از رونق اقتصادی و لزوم استفاده از تکنولوژی است و حتی گاه تصریح می‌شود که نباید دغدغه آخرت مردم را داشته باشیم! آنها عنوان می‌کنند که برای رسیدن به زندگی بهتر باید به کشوری مانند آمریکا تبدیل شویم، اما از آنجا که نمی‌توانیم، باید نوکری آمریکا را بکنیم تا به پیشرفت برسیم؛ این عده برای همه مردم نسخه می‌پیچند و برای رسیدن به هدف خود، چنین توجیه می‌کنند که تحریم‌ها مانع پیشرفت است و باید این تحریم‌ها به هر طریقی که شده ولو پذیرش آنچه که آمریکا گفت، برداشته شود تا راه پیشرفت، هموار شود! لذا اولین وظیفه ما این است که اگر نمی‌توانیم بر میزان ارزش‌های انقلاب بیفزاییم، حداقل ارزش‌هایی که به برکت انقلاب و با تقدیم هزاران شهید به دست آمده را از دست ندهیم؛ اگر بخواهیم نسلی داشته باشیم که ارزش‌ها را شاخته و حاضر باشند برای ارزش‌های انقلاب فداکاری کرده، جان خود را پای آن بدهند، باید به این بینش برسند که انسانیت به شکم و دامن نیست، بلکه انسانیت به معنویت و قرب الهی است.
دعوت مردم به سوی معنویت و کمال، وظیفه انبیاء بود و علما وارثان انبیاء هستند، حال که به برکت انقلاب اسلامی، حوزه‌های علمیه خواهران نیز فعال شده‌اند و زمینه برای کسب علوم دینی برای زنان فراهم شده است، باید در مرحله اول عالمانی از زنان تربیت شوند که عهده‌دار تدریس سایر زن‌ها شوند تا نیازی به تدریس مرد برای آنان نباشد و در مرحله بعد شناخت وظیفه و تلاش برای انجام آنها و ترویج آرمان‌ها و ارزش‌های اسلام و انقلاب در دستورکار قرار گیرد.
سخنرانی آیت‌الله مصباح یزدی (دام عزه) در دیدار با جمعی از اساتید بسیجی جامعه‌الزهرا (س)؛ قم؛ 1 /12 /1394 .
از آنجا که علما، حکومت‌ها را در دست سلاطین می‌دیدند و مسائل و احکام اجتماعی اسلام در جامعه موضوعیت نداشت، بحث از احکام اجتماعی را بدون ثمره عملی می‌دانستند. از این رو ایشان کمتر به بیان احکام و امور اجتماعی اسلام پرداختند، به گونه‌ای که کم‌کم فراموش شد؛ فقها عمدتا به مسائلی فردی مانند طهارت، نماز و روزه و برخی تکالیف مالی مانند خمس و زکات می‌پرداختند؛ این در حالی است که بخش اعظم مسائل دین اسلام مربوط به امور اجتماعی و سیاسی است.
امام (ره) علاوه بر اینکه نیمی از دین را احیاء کرد، نیمی از جامعه مسلمانان کشور را نیز بیدار کرد، زیرا تا قبل از انقلاب، نیمی از جامعه مسلمان فلج بود؛ چرا که تلقی عموم متدینین این بود که زن تنها وظیفه خانه‌داری و شستن لباس و پختن غذا را بر عهده دارد و روا نیست که در جامعه حضور یابد. حتی جریان سفارش پیامبر (ص) به حضرت علی (ع) و فاطمه (س) در مورد تقسیم کارها و سپردن کارهای بیرون از منزل به علی (ع) و درون منزل به فاطمه (س) و خوشحالی حضرت زهرا (س) از این سفارش را مستند کار خود می‌دانستند؛ در حالی که آنها به نقشی که زنان در طول تاریخ اسلام بر عهده داشتند، توجهی نکرده و حتی رفتار حضرت فاطمه (س) در دفاع از ولایت و رفتار حضرت زینب (س) در حمایت از حرکت امام حسین(ع) را نادیده می‌گرفتند.
حتی در ابتدای نهضت امام (ره) نیز بیشتر، مردان حضور پیدا می‌کردند و در انتشار سخنرانی‌ها و اعلامیه‌های امام (ره) نقش داشتند، اما در ادامه، حضرت امام (ره) زمینه را برای شناخت نقش زن در جامعه به عنوان نیمی از جمعیت کشور فراهم کرد و زنان هویت واقعی خود را بازیافتند و دریافتند که نه تنها می‌توانند در جامعه حضور پیدا کنند، بلکه گاهی حضور آنها واجب است.
وضعیت زنان در قبل از انقلاب
در زمان رضا شاه به قدری عرصه بر زنان تنگ بود که زنان متدین نمی‌توانستند از خانه بیرون بیایند، و حتی اگر برای اموری مانند رفتن به حمام مجبور به ترک منزل می‌شدند، باید نیمه شب یا قبل از طلوع آفتاب و دور از چشم مأموران، آن هم با لباس خاصی که چادر نباشد ـ مبادا مأموران دولتی او را آزار دهند و در عین حال بتواند او را حفظ کند ـ از منزل بیرون می‌رفتند؛ و طبیعی بود که در چنان شرایطی یک زن مسلمان هرگز نمی‌توانست به وظایف اجتماعی خود عمل کرده، در جامعه تأثیرگذار باشد.
هر چند در زمان پهلوی دوم شرایط مقداری عوض شد؛ اما آن هم نه برای احترام به مردم، بلکه از آن جهت بود که دولت ضعیف شده بود و اگر مردم دست به اعتراض گسترده می‌زدند، قدرت جلوگیری نداشت؛ از طرفی هم در این مدتی که حجاب ممنوع بود، نسلی تربیت شده بود که توجه به هوا و هوس و شهوترانی را عادی می‌دید؛ لذا خیلی نیاز نبود تا آنها را به ترک حجاب مجبور کنند.
در این شرایط که فساد و بی‌بندوباری از یک طرف و فراموشی مسائل اجتماعی از طرف دیگر، کار را برای یک حرکت اسلامی علیه رژیم طاغوت دشوار می‌کرد، امام (ره) قیام کرد. بسیاری از علما اصلا با امام (ره) همکاری نمی‌کردند؛ چرا که حتی احتمال پیروزی بر شاه را نمی‌دادند و لذا امام (ره) در ابتدای راه به قدری تنها بود که گاه در بین سخنان مردم، نوعی مسخره کردن حرکت امام (ره) نیز به چشم می‌خورد که امام (ره) چگونه می‌خواهد با رژیم بجنگد؛ اما امام خمینی(ره) با همت و بصیرت خدادادی خود حرکت کرد و با استقامتی بی‌نظیر نگذاشت زندان و تبعید مانع حرکت وی شود و در نهایت، خداوند متعال او را که برای خدا گام برداشته بود، یاری کرد و مورد عنایت قرار داد و با همراهی مردم، شاه را از کشور بیرون و نظام اسلامی را مستقر کرد.
لزوم قدردانی از نعمت انقلاب اسلامی
ما امروز وارث نظامی هستیم که در طول تاریخ اسلام بی‌نظیر است؛ چرا که هرگز سابقه نداشته است که در رأس هرم قدرت، یک روحانی حضور داشته باشد؛ لذا این نعمت عظیم، شکر عظیم هم می‌خواهد و وظیفه سنگین‌تری نیز به دنبال دارد؛ باید ببینیم ما به عنوان وارثان این انقلاب که با فداکاری و خون صدها هزار شهید به دست ما رسیده است، چه وظیفه‌ای داریم.
برای حفظ عزت اسلام و حفظ نظام، زن و مرد وظیفه دارند، حال که زمینه فراهم شده تا زنان هویت از دست رفته خود را بازیابند، باید تکالیف خود را شناخته و با برنامه‌ریزی به آن عمل کنند.
هرچند نظام اسلامی مستقر شده است، اما نباید توقع داشت که همه مشکلات حل شده باشد و هیچ کس از احکام اسلام تخطی نکند؛ در زمان هیچ یک از پیامبران نیز چنین چیزی رخ نداده است که همه مردم مطیع پیامبری شده باشند و هیچ مخالفتی با آنها صورت نگیرد؛ چرا که آدمی اختیار دارد و می‌تواند راه ترقی یا تنزل را با اختیار خود در پیش گیرد؛ اما برقراری نظام اسلامی زمینه را فراهم می‌کند تا حداقل کسانی که می‌خواهند در راه صحیح قدم برداشته و مسیر کمال را بپیمایند، شرایط برای آنها مهیا باشد.
متأسفانه امروزه در میان دولتمردان - نه سخن از اسلام و عزت آن - بلکه سخن از رونق اقتصادی و لزوم استفاده از تکنولوژی است و حتی گاه تصریح می‌شود که نباید دغدغه آخرت مردم را داشته باشیم! آنها عنوان می‌کنند که برای رسیدن به زندگی بهتر باید به کشوری مانند آمریکا تبدیل شویم، اما از آنجا که نمی‌توانیم، باید نوکری آمریکا را بکنیم تا به پیشرفت برسیم؛ این عده برای همه مردم نسخه می‌پیچند و برای رسیدن به هدف خود، چنین توجیه می‌کنند که تحریم‌ها مانع پیشرفت است و باید این تحریم‌ها به هر طریقی که شده ولو پذیرش آنچه که آمریکا گفت، برداشته شود تا راه پیشرفت، هموار شود! لذا اولین وظیفه ما این است که اگر نمی‌توانیم بر میزان ارزش‌های انقلاب بیفزاییم، حداقل ارزش‌هایی که به برکت انقلاب و با تقدیم هزاران شهید به دست آمده را از دست ندهیم؛ اگر بخواهیم نسلی داشته باشیم که ارزش‌ها را شاخته و حاضر باشند برای ارزش‌های انقلاب فداکاری کرده، جان خود را پای آن بدهند، باید به این بینش برسند که انسانیت به شکم و دامن نیست، بلکه انسانیت به معنویت و قرب الهی است.
دعوت مردم به سوی معنویت و کمال، وظیفه انبیاء بود و علما وارثان انبیاء هستند، حال که به برکت انقلاب اسلامی، حوزه‌های علمیه خواهران نیز فعال شده‌اند و زمینه برای کسب علوم دینی برای زنان فراهم شده است، باید در مرحله اول عالمانی از زنان تربیت شوند که عهده‌دار تدریس سایر زن‌ها شوند تا نیازی به تدریس مرد برای آنان نباشد و در مرحله بعد شناخت وظیفه و تلاش برای انجام آنها و ترویج آرمان‌ها و ارزش‌های اسلام و انقلاب در دستورکار قرار گیرد.
سخنرانی آیت‌الله مصباح یزدی (دام عزه) در دیدار با جمعی از اساتید بسیجی جامعه‌الزهرا (س)؛ قم؛ 1 /12 /1394 .