زلال بصیرت (۱۶۱) - تبیین عقلانی سیاست و حکومتداری در اسلام بزرگترین خدمت به بشریت ۱۳۹۷/۰۳/۰۲
زلال بصیرت
تبیین عقلانی سیاست و حکومتداری در اسلام
بزرگترین خدمت به بشریت
۱۳۹۷/۰۳/۰۲
بسم الله الرحمن الرحیم
مهم‌ترین مسئله در زمان غیبت برای مسلمانان توجه به ظهور كسی است که بتواند مدیریت جهان را به خوبی عهده‌دار بشود. البته چنین آرزویی نیاز به مقدمات و مراحلی دارد، تا شرایط جامعه به گونه‌ای تغییر كند که امامت و رهبری الهی تحقق عینی یابد.
اما در این میان سؤالاتی از این قبیل مطرح است كه این مقدمات چیست، آیا می‌توان قوانین ارزشی ثابتی داشت که با عمل به آنها در همه زمان‌ها سعادت مردم فراهم شود، یا باید در هر دوران قوانینی متناسب با شرایط آن زمان وضع شود، كسی که باید این قوانین را اجرا کند، باید چه شرایطی داشته باشد و چگونه می‌توان این شرایط را احراز كرد. البته پاسخ این سؤالات برای شیعیان روشن است؛ اما باید پاسخ‌های علمی قانع‌كننده‌ای برای این سؤالات یافت كه مورد پذیرش غیرشیعیان و حتی غیر مسلمانان نیز باشد. این قبیل مسائل به مبانی سیاسی اسلام بر می‌گردد.همه این سؤالات در اسلام پاسخ دارد و اگر ما نمی‌دانیم، به خاطر تنبلی و كم‌كاری ما است.
انقلاب اسلامی؛ احیاگر ابعاد اجتماعی و سیاسی اسلام
حضرت امام(ره) می‌فرمود که بخش اعظم فقه را مسائل اجتماعی و سیاسی تشکیل می‌دهد، اما چرا در طول 1400 سال گذشته، مسائل اجتماعی و سیاسی از سوی علمای اسلام مورد بحث و بررسی قرار نگرفته است؟ جواب اجمالی این سؤال این است که چون پیش از این شرایط لازم برای عمل به این احکام فراهم نبوده و در واقع علما و متدینین بر اساس تجربه عملی خود، از روی كار آمدن حکومتی بر مبنای دین ناامید بودند، پرداختن به جنبه‌های نظری آن هم تدریجاً به فراموشی سپرده شده است.
پیروزی انقلاب از جمله نعمت‌های بزرگ الهی برای مسلمانان و حتی دنیا بود. پیروزی این انقلاب زمینه را برای بحث در‌باره این موضوعات فراهم کرد و پس از آن بود كه نیازهای فكری در این زمینه پیدا شد که باید به آنها پاسخ داده شود. البته امام راحل(ره) قبل از پیروزی انقلاب، مسئله ولایت فقیه را مطرح و تدریس کرده و با این كار خود، جامعه را برای پذیرش فکری این مسئله آماده کرده بودند.
امروز بعد از گذشتن 40 سال از انقلاب اسلامی حداقل باید پاسخ مناسبی برای مهم‌ترین این مسائل یافته باشیم،این شرایط سبب شد تا ما به این فکر بیفتیم که دانش سیاسی اسلام را احیا کنیم، تا در مرحله بعد مشخص شود كه چه میزان از آنها قابل اجرا است و چه کسی می‌تواند مجری آنها باشد.
طبیعتاً این انقلاب بسیاری از امیدهای شیاطین را ناامید می‌کند و طبیعی است که شیاطین نیز بیشترین همت خود را برای جلوگیری از این حرکت به كار بگیرند. چرا که شیطان قسم خورده که همه مردم را گمراه کند و از همین رو در صدد مقابله با این نظام، كه به دنبال فراهم كردن زمینه رشد و هدایت انسان‌ها است، بر خواهد آمد.
با وجود همه موانع، قدم‌های مهمی در جهت تبیین مبانی سیاسی اسلام برداشته شده است،این کارهایی که انجام شده مرهون خون پاک شهدا و رهبری‌های داهیانه امام(ره) و رهبر معظم انقلاب است؛ اما این موفقیت‌ها که نعمت بزرگی است، نیاز به شکر بزرگتری دارد و ما نباید با کوتاهی در انجام وظیفه مرتكب کفران این نعمت عظیم بشویم.
قبل از پیروزی انقلاب شهید بهشتی از عده‌ای از فضلا دعوت کردند تا به بحث در‌باره برخی معارف اسلامی که مورد غفلت قرار گرفته و باید مورد توجه قرار بگیرد، بپردازند. در نهایت قرار شد مسئله حکومت اسلامی، مورد تحقیق و پژوهش قرار گیرد؛ البته برای جلوگیری از حساسیت ساواک، عنوان آن را «بحث ولایت» گذاشتند و شخص دکتر بهشتی جزوه‌ای مشتمل بر سیر منطقی مباحث مربوط به حكومت اسلامی را تهیه کردند که نشان می‌داد برای پرداختن به مسئله ولایت از کجا باید شروع كرد و چه سیری باید طی شود تا بحث به نتیجه برسد.
مراد از ذکر این سابقه این است که اصل چنین فکری، سابقه‌ای بیش از 50 سال دارد و شیوه آن نیز تجربه شده و قابل دفاع است. البته بعد از پیروزی انقلاب و مشغول شدن بسیاری از اعضای آن گروه در مسئولیت‌های مختلف، این كار متوقف شد و امروز بعد از گذشتن 40 سال از آن زمان هنوز مشغول انجام مراحل اولیه این کار هستیم!
بزرگترین خدمت به بشریت
برخی از مسئولین سابق صریحاً گفته بودند که اوج تفکر بشری لیبرالیسم است و نظریه‌ای بهتر از این تئوری وجود ندارد! همان شخص در سخن دیگری آمریکا را به عنوان بهترین نمونه لیبرالیسم در جهان معرفی کرده بود؛ اما شما وضعیت امروز آمریکا را بنگرید؛ كشوری كه به عنوان پیشرفته‌ترین کشور از لحاظ اقتصادی، سیاسی و نظامی معرفی می‌شود، کارش به جایی رسیده که شخصیت اول آن، مورد استهزاء بسیاری از مردم خود آمریکا واقع می‌شود و در‌باره او این مسئله مطرح می‌شود که آیا وی عاقل است یا دیوانه؟!
بعد از تمامی تبلیغات آمریکا در‌باره لیبرالیسم و سرمایه‌داری و اقداماتی كه در این كشور بر اساس این نظریه صورت گرفته، کارشان به دیکتاتوری سرمایه‌داری و سرمایه‌داران رسیده و این نتیجه اوج تفکر انسانیِ جدای از وحی و خداوند است.
نه به عنوان تعصبی دینی، بلکه به عنوان یك مسئله عقلانی قابل دفاع و قابل فهم برای همگان و برای تأمین سعادت زندگی دنیای نوع بشر، باید به تبیین نظر اسلام در زمینه سیاست و حكومت‌داری پرداخت و به شیوه‌ای عقلانی از آن دفاع كرد. اگر چنین کاری صورت بگیرد، بزرگترین خدمت به بشریت انجام شده است؛ چون در چارچوب همین نظریه از بسیاری از ظلم‌ها و جنگ‌ها پیشگیری خواهد شد و عقل بشر رشد یافته و جلوی فساد‌ها و خودمحوری‌های فراونی گرفته می‌شود؛ البته نیازهای زندگی ابدی انسان نیز تأمین خواهد شد.
ایده نظام اسلامی در ایران الگویی برای سایر کشورها
واقعاً جا دارد که تحقیق و پژوهش در این زمینه را جدی‌تر بگیریم. خوشبختانه مراحل مقدماتی فعالیت‌های نظری انجام شده و مسیر پژوهش مشخص گردیده است؛ همچنین تجربه عملی در زمینه برقراری نظام اسلامی را نیز داریم، كه هر چند تجربه‌ای ناقص و نمونه کوچکی از هدفی ایده‌ال است، اما همین نمونه را می‌توان هزاران برابر رشد داد.
زمانی نخبگان کشور ما که گرایش‌های اسلامی داشتند، افتخار می‌کردند که کتاب‌های اندیشمندان اخوان‌المسلمین را بخوانند و ترجمه كنند! اما سرانجام کار اخوان‌المسلمین بعد از همه فعالیت‌ها و شهادت‌ها به کجا رسید؟ این در حالی است که حرکت‌هایی که با الگو گرفتن از رهنمودهای اهل بیت علیهم‌السلام در ایران انجام شد، با وجود همه محدودیت‌ها، به جایی رسیده که روز به روز نفوذ ایران در کشورهای اسلامی بیشتر می‌شود.این مسئله نشان می‌دهد که ایده برقراری نظامی اسلامی به عمل بسیار نزدیک و قابل ترویج است و بنده باور دارم که عنایت خداوند پشتوانه انقلاب اسلامی است و به هر میزان که ما اخلاص داشته باشیم، خدا هم به ما کمک می‌کند.
بیانات آیت‌الله مصباح یزدی (دام ظله) دردیدار با جمعی از اساتید و دانش‌پژوهان گروه علوم سیاسی مؤسسه آموزشی و پژوهشی
امام خمینی(ره)؛ قم؛96/11/5
اما در این میان سؤالاتی از این قبیل مطرح است كه این مقدمات چیست، آیا می‌توان قوانین ارزشی ثابتی داشت که با عمل به آنها در همه زمان‌ها سعادت مردم فراهم شود، یا باید در هر دوران قوانینی متناسب با شرایط آن زمان وضع شود، كسی که باید این قوانین را اجرا کند، باید چه شرایطی داشته باشد و چگونه می‌توان این شرایط را احراز كرد. البته پاسخ این سؤالات برای شیعیان روشن است؛ اما باید پاسخ‌های علمی قانع‌كننده‌ای برای این سؤالات یافت كه مورد پذیرش غیرشیعیان و حتی غیر مسلمانان نیز باشد. این قبیل مسائل به مبانی سیاسی اسلام بر می‌گردد.همه این سؤالات در اسلام پاسخ دارد و اگر ما نمی‌دانیم، به خاطر تنبلی و كم‌كاری ما است.
انقلاب اسلامی؛ احیاگر ابعاد اجتماعی و سیاسی اسلام
حضرت امام(ره) می‌فرمود که بخش اعظم فقه را مسائل اجتماعی و سیاسی تشکیل می‌دهد، اما چرا در طول 1400 سال گذشته، مسائل اجتماعی و سیاسی از سوی علمای اسلام مورد بحث و بررسی قرار نگرفته است؟ جواب اجمالی این سؤال این است که چون پیش از این شرایط لازم برای عمل به این احکام فراهم نبوده و در واقع علما و متدینین بر اساس تجربه عملی خود، از روی كار آمدن حکومتی بر مبنای دین ناامید بودند، پرداختن به جنبه‌های نظری آن هم تدریجاً به فراموشی سپرده شده است.
پیروزی انقلاب از جمله نعمت‌های بزرگ الهی برای مسلمانان و حتی دنیا بود. پیروزی این انقلاب زمینه را برای بحث در‌باره این موضوعات فراهم کرد و پس از آن بود كه نیازهای فكری در این زمینه پیدا شد که باید به آنها پاسخ داده شود. البته امام راحل(ره) قبل از پیروزی انقلاب، مسئله ولایت فقیه را مطرح و تدریس کرده و با این كار خود، جامعه را برای پذیرش فکری این مسئله آماده کرده بودند.
امروز بعد از گذشتن 40 سال از انقلاب اسلامی حداقل باید پاسخ مناسبی برای مهم‌ترین این مسائل یافته باشیم،این شرایط سبب شد تا ما به این فکر بیفتیم که دانش سیاسی اسلام را احیا کنیم، تا در مرحله بعد مشخص شود كه چه میزان از آنها قابل اجرا است و چه کسی می‌تواند مجری آنها باشد.
طبیعتاً این انقلاب بسیاری از امیدهای شیاطین را ناامید می‌کند و طبیعی است که شیاطین نیز بیشترین همت خود را برای جلوگیری از این حرکت به كار بگیرند. چرا که شیطان قسم خورده که همه مردم را گمراه کند و از همین رو در صدد مقابله با این نظام، كه به دنبال فراهم كردن زمینه رشد و هدایت انسان‌ها است، بر خواهد آمد.
با وجود همه موانع، قدم‌های مهمی در جهت تبیین مبانی سیاسی اسلام برداشته شده است،این کارهایی که انجام شده مرهون خون پاک شهدا و رهبری‌های داهیانه امام(ره) و رهبر معظم انقلاب است؛ اما این موفقیت‌ها که نعمت بزرگی است، نیاز به شکر بزرگتری دارد و ما نباید با کوتاهی در انجام وظیفه مرتكب کفران این نعمت عظیم بشویم.
قبل از پیروزی انقلاب شهید بهشتی از عده‌ای از فضلا دعوت کردند تا به بحث در‌باره برخی معارف اسلامی که مورد غفلت قرار گرفته و باید مورد توجه قرار بگیرد، بپردازند. در نهایت قرار شد مسئله حکومت اسلامی، مورد تحقیق و پژوهش قرار گیرد؛ البته برای جلوگیری از حساسیت ساواک، عنوان آن را «بحث ولایت» گذاشتند و شخص دکتر بهشتی جزوه‌ای مشتمل بر سیر منطقی مباحث مربوط به حكومت اسلامی را تهیه کردند که نشان می‌داد برای پرداختن به مسئله ولایت از کجا باید شروع كرد و چه سیری باید طی شود تا بحث به نتیجه برسد.
مراد از ذکر این سابقه این است که اصل چنین فکری، سابقه‌ای بیش از 50 سال دارد و شیوه آن نیز تجربه شده و قابل دفاع است. البته بعد از پیروزی انقلاب و مشغول شدن بسیاری از اعضای آن گروه در مسئولیت‌های مختلف، این كار متوقف شد و امروز بعد از گذشتن 40 سال از آن زمان هنوز مشغول انجام مراحل اولیه این کار هستیم!
بزرگترین خدمت به بشریت
برخی از مسئولین سابق صریحاً گفته بودند که اوج تفکر بشری لیبرالیسم است و نظریه‌ای بهتر از این تئوری وجود ندارد! همان شخص در سخن دیگری آمریکا را به عنوان بهترین نمونه لیبرالیسم در جهان معرفی کرده بود؛ اما شما وضعیت امروز آمریکا را بنگرید؛ كشوری كه به عنوان پیشرفته‌ترین کشور از لحاظ اقتصادی، سیاسی و نظامی معرفی می‌شود، کارش به جایی رسیده که شخصیت اول آن، مورد استهزاء بسیاری از مردم خود آمریکا واقع می‌شود و در‌باره او این مسئله مطرح می‌شود که آیا وی عاقل است یا دیوانه؟!
بعد از تمامی تبلیغات آمریکا در‌باره لیبرالیسم و سرمایه‌داری و اقداماتی كه در این كشور بر اساس این نظریه صورت گرفته، کارشان به دیکتاتوری سرمایه‌داری و سرمایه‌داران رسیده و این نتیجه اوج تفکر انسانیِ جدای از وحی و خداوند است.
نه به عنوان تعصبی دینی، بلکه به عنوان یك مسئله عقلانی قابل دفاع و قابل فهم برای همگان و برای تأمین سعادت زندگی دنیای نوع بشر، باید به تبیین نظر اسلام در زمینه سیاست و حكومت‌داری پرداخت و به شیوه‌ای عقلانی از آن دفاع كرد. اگر چنین کاری صورت بگیرد، بزرگترین خدمت به بشریت انجام شده است؛ چون در چارچوب همین نظریه از بسیاری از ظلم‌ها و جنگ‌ها پیشگیری خواهد شد و عقل بشر رشد یافته و جلوی فساد‌ها و خودمحوری‌های فراونی گرفته می‌شود؛ البته نیازهای زندگی ابدی انسان نیز تأمین خواهد شد.
ایده نظام اسلامی در ایران الگویی برای سایر کشورها
واقعاً جا دارد که تحقیق و پژوهش در این زمینه را جدی‌تر بگیریم. خوشبختانه مراحل مقدماتی فعالیت‌های نظری انجام شده و مسیر پژوهش مشخص گردیده است؛ همچنین تجربه عملی در زمینه برقراری نظام اسلامی را نیز داریم، كه هر چند تجربه‌ای ناقص و نمونه کوچکی از هدفی ایده‌ال است، اما همین نمونه را می‌توان هزاران برابر رشد داد.
زمانی نخبگان کشور ما که گرایش‌های اسلامی داشتند، افتخار می‌کردند که کتاب‌های اندیشمندان اخوان‌المسلمین را بخوانند و ترجمه كنند! اما سرانجام کار اخوان‌المسلمین بعد از همه فعالیت‌ها و شهادت‌ها به کجا رسید؟ این در حالی است که حرکت‌هایی که با الگو گرفتن از رهنمودهای اهل بیت علیهم‌السلام در ایران انجام شد، با وجود همه محدودیت‌ها، به جایی رسیده که روز به روز نفوذ ایران در کشورهای اسلامی بیشتر می‌شود.این مسئله نشان می‌دهد که ایده برقراری نظامی اسلامی به عمل بسیار نزدیک و قابل ترویج است و بنده باور دارم که عنایت خداوند پشتوانه انقلاب اسلامی است و به هر میزان که ما اخلاص داشته باشیم، خدا هم به ما کمک می‌کند.
بیانات آیت‌الله مصباح یزدی (دام ظله) دردیدار با جمعی از اساتید و دانش‌پژوهان گروه علوم سیاسی مؤسسه آموزشی و پژوهشی
امام خمینی(ره)؛ قم؛96/11/5