استغفار و فوايد آن
بعضى‌ها از ماه رمضان بهره‌ كامل مي برند، بعضى هم نه؛ از يك چيزى بهره‌مند مي شوند، از چيز ديگرى خود را محروم نگه مي دارند. بايد تلاش مسلمان در اين ماه اين باشد كه حداكثر بهره را از اين ضيافت الهى بگيرد و دست پيدا كند به رحمت و مغفرت الهى، كه من تأكيد می‌كنم بر روى استغفار؛ استغفار از گناهان، استغفار از خطاها، استغفار از لغزشها؛ چه گناهان كوچك، چه گناهان بزرگ. اين خيلى مهم است كه در اين ماه، ما خودمان را، دلمان را از زنگارها پاك كنيم؛ خودمان را از آلودگى‌ها مصفّا كنيم، شستشو بدهيم و اين با استغفار امكان‌پذير است. لذا در روايات متعدّدى دارد كه بهترين دعاها يا در رأس دعاها، استغفار است؛ طلب مغفرت از پروردگار. براى همه هم استغفار هست. پيغمبر اكرم (ص) ‌ـ آن انسان والا ‌ـ هم استغفار مي‌كرد. حالا استغفار امثال ما، از نوعى از گناهان است؛ اين گناهان متعارف و معمولى و گرايشهاى حيوانى در وجود ما و همين گناهانِ به تعبيرى مي‌گوئيم گناهان چاروادارى؛ گناه‌هاى آشكار و واضح. بعضى‌ها استغفارشان از چنين گناهانى نيست؛ از ترك اولى است. بعضى ترك اولى هم نمي‌كنند؛ امّا استغفار مي كنند، كه اين استغفار از قصور ذاتى و طبيعى انسانِ ممكن در قبال عظمت ذات مقدّس پروردگار است؛ استغفار از عدم معرفت كامل، كه اين مال اولياء و مال بزرگان است.
ما بايد از گناهانمان استغفار كنيم. فايده‌ بزرگ استغفار اين است كه ما را از غفلت نسبت به خود خارج مي كند. ما گاهى در مورد خودمان دچار‌اشتباه مي شويم. وقتى به فكر استغفار مى‌افتيم، گناهان، خطاها، خيره‌سرى‌ها، پيروى از هواى نفس كه كرديم، تجاوز از حدود كه انجام داديم، ظلمى كه به نفس خودمان كرديم، ظلمى كه به ديگران كرديم، جلوى چشم ما زنده مي‌شود و به يادمان مى‌آيد كه چه كرده‌ايم؛ آن وقت دچار غرور، دچار نخوت، دچار غفلت نسبت به خود نمي‌شويم. اولين فايده‌ استغفار اين است. بعد هم خداى متعال وعده فرموده است كه آن كسى كه استغفار كند، يعنى به عنوان يك دعاى حقيقى از خداى متعال حقيقتاً آمرزش بطلبد و از گناه پشيمان باشد، لوجد الله توّاباً رحيما (نساء، آيه‌ 64)؛ خداى متعال توبه‌پذير است. اين استغفار، بازگشت به سوى پروردگار است؛ پشت كردن به خطاها و گناهان است و خداوند مي‌پذيرد؛ اگر استغفار، استغفار حقيقى باشد.
توجّه كنيد كه همين‌طور آدم به زبان بگويد: استغفرالله، استغفرالله، استغفرالله، امّا حواسش اين طرف و آن طرف باشد، اين فايده‌اى ندارد؛ اين استغفار نيست. استغفار يك دعاست، يك خواستن است؛ بايد انسان حقيقتاً از خدا بخواهد و مغفرت الهى و گذشت پروردگار را بطلبد: من اين گناه را كرده‌ام؛ پروردگارا! به من رحم كن، از اين گناه من بگذر. اينطور استغفار كردنى نسبت به هر يك از گناهان، مسلماً غفران الهى را پشت سر خواهد داشت؛ خداى متعال اين باب را باز فرموده است.
ممنوعیت اقرار به گناه در نزد دیگران
البتّه در دين مقدّس اسلام، اقرار به گناه پيش ديگران ممنوع است. اينكه در بعضى از اديان هست كه بروند در عبادتگاه‌ها، پيش روحانى و كشيش، بنشينند، اعتراف به گناه كنند، اين در اسلام نيست و چنين چيزى ممنوع است. پرده‌درىِ نسبت به خود و افشاى اسرار درونى خود و گناهان خود پيش ديگران، ممنوع است؛ هيچ فايده‌اى هم ندارد. اينكه حالا در آن اديان خيالى و پندارى و تحريف شده اينطور ذكر مي‌شود كه كشيش گناه را مي‌بخشد، نه؛ در اسلام بخشنده‌ گناه، فقط خداست. حتّى پيغمبر هم نمي‌تواند گناه را ببخشد. در آيه‌ شريفه مي فرمايد: ولو انّهم اذ ظلموا انفسهم جاءوك فاستغفرالله و استغفر لهم الرّسول لوجد الله توّابا رحيما(همان)؛ وقتى گناهى انجام دادند، ظلم به نفس كردند، اگر بيايند پيش تو كه پيغمبر هستى، از خداى متعال طلب مغفرت و طلب بخشش كنند و تو هم براى آنها طلب بخشش كنى، خداوند، توبه‌ آنها را مي‌پذيرد. يعنى پيغمبر براى آنها طلب بخشش مي‌کند؛ خود پيغمبر نمي تواند گناه را ببخشد؛ گناه را فقط خداى متعال بايد ببخشد. اين استغفار است، كه اين استغفار حقيقتاً جايگاه مهمى دارد. از استغفار در اين ماه غفلت نشود؛ بخصوص در سحرها، در شبها. دعاهائى كه در ماه رمضان هست، اينها را با توجّه به معانى‌اش بخوانيد.
ماه رمضان، يك فرصت الهى
 بحمدالله جامعه‌ ما يك جامعه‌ معنوى است. دعا و توجّه و توسّل و ابتهال الى‌الله در بين مردم ما رايج است و مردم دوست مي دارند؛ جوانهاى ما دلهاى پاك و نورانى‌شان به ذكر خدا متمايل است؛ اينها همه فرصت است. ماه رمضان هم كه يك فرصت الهى است، در اختيار ما قرار داده شده؛ استفاده كنيد از اين ماه مبارك، از اين فرصت بسيار بزرگ؛ دلها را به خدا نزديك كنيد، آشنا كنيد؛ با استغفار، دلها و جانها را پاكيزه كنيد؛ خواسته‌هايتان را با خداى متعال مطرح كنيد. ارتباط معنوى ملّت ما با خداى متعال كارهاى بزرگى انجام داده است و ماه رمضان فرصت فوق‌العاده‌اى است براى اين كار؛ از اين فرصت استفاده شود.
ان‌شاءالله خداوند متعال به همه‌ ما كمك كند تا بتوانيم در اين ماه رمضان جنبه‌ فرشته‌گون وجود خود را بر جنبه‌ حيوانى خود غلبه دهيم. ما يك جنبه‌ ملكى و فرشته‌اى داريم، يك جنبه‌ مادى و حيوانى داريم. هوى‌هاى نفسانى، جنبه‌ مادى را بر آن جنبه‌ ملكى و فرشته‌اى غلبه مي‌دهد. ان‌شاءالله در اين ماه رمضان بتوانيم آن روحانيّت را، آن نورانيّت را بر جنبه‌ مادى غلبه بدهيم و اين را به عنوان ذخيره‌اى نگه داريم و از ماه رمضان به عنوان تمرينى كه در طول سال اين تمرين به كار ما خواهد آمد، ان‌شاءالله استفاده كنيم.
بیانات در خطبه‌هاي نماز جمعه‌ تهران ـ 23/6/1386