عيد فطر؛ روز آمادگي برای ماه رمضان سال بعد
عيد سعيد فطر روز بزرگى است و متعلّق به نبىّ اكرم، حضرت خاتم‌الانبياء(صلّى‌الله‌عليه‌وآله) و همه امّت اسلامى در طول تاريخ است. روزى است كه مسلمانان، بعد از گذراندن امتحان مهمِّ سازنده تربيت كننده ماه مبارك رمضان، گويا در پيشگاه پروردگار عالم به حساب مى‌نشينند و ماه رمضان خود را بر پروردگار خويش عرضه مى‌كنند. در دعاهاى شب و روز عيد فطر، به اين معنا اشاره شده است: تقبّل منّا شهر رمضان. ماه رمضان را در معرض قبول الهى قرار مى‌دهند.
يك نكته ديگر هم در روز عيد فطر هست و آن تصميم جدّى براى آمادگى در طول سال، جهت حلول در ماه رمضان ديگر است. اگر كسى بخواهد در هر ماه رمضان، در ضيافت الهى وارد شود و اگر بخواهد در حوزه ليلهًْ‌القدر و آن شب‌هاى مبارك داخل گردد، بايد از پيش خود را آماده كند. اين آمادگى، آمادگى طول سال است كه بايد تصميم آن را امروز بگيريد. بنا بگذاريد كه در سال آينده، در زندگى خود، آنچنان رفتارى داشته باشيد كه ماه رمضان، شما را بپذيرد و ضيافت الهى بر شما شيرين و مبارك شود. اين، بزرگ‌ترين فيضى است كه يك انسان مى‌تواند ببرد و وسيله‌اى براى موفقيّت در همه امور مربوط به دنيا و آخرت و مربوط به شخص و نزديكان و جامعه اسلامى است.
دنيا؛ اردوگاه تلاش براي رسيدن به هدف اصلي خلقت انسان
در اين نشئه هستى در عالم دنيا، افراد بشر مثل كسانى هستند كه براى گذراندن دوره‌اى، به اردوگاهى برده مى‌شوند. يك جمع دانش‌آموز يا نظامى يا ادارى را در نظر بگيريد كه براى آنکه دوره‌اى را بگذرانند و خود را به يك سطح عالى، ترقّى دهند و چيزهايى فرا گيرند، آنها را به اردوگاهى مى‌برند و برايشان برنامه‌هايى مى‌گذارند و وسيله زندگى در اردوگاه را فراهم مى‌كنند و بعد از آنکه اين دوره را گذراندند و آنچه را كه بايد بفهمند، فهميدند و آنچه را كه بايد به دست بياورند، به دست آوردند، آنها را از اردوگاه بيرون مى‌برند تا در سطح بالاترى مشغول ادامه كار و زندگى شوند.
اينجا، همان اردوگاه بزرگ است. هر روزى، هزارها هزار انسان، وارد اين اردوگاه مى‌شوند و هزارها هزار انسان، از اين اردوگاه بيرون مى‌روند تا خود را به مسير هدف اصلى خلقت و سر منزل واقعى نزديكتر كنند.
براى ما در اين اردوگاه، برنامه‌هايى قرار داده شده است كه با آن مى‌توانيم خود را بالاتر ببريم و بسازيم و آماده ورود به سر منزل نهايى و حقيقى آفرينشِ انسان كنيم كه همان لقاءالله است. اديان، اين برنامه‌ها را در طول زندگى، براى مردم معيّن كرده‌اند كه چند گونه هم مى‌باشد:
بعضى از اين برنامه‌ها، از لحاظ معنوى و روحى و قلبى، رابطه انسان با خداى متعال را برقرار مى‌دارد؛ مثل نماز و ذكر و توجّه و تضرّع و توسّل به پروردگار و مثل بسيارى از عبادات ديگر.
بعضى از برنامه‌ها، اخلاقيّات و ملكات انسان را تصحيح و عيوب را از روح انسان بر طرف مى‌كند؛ مثل دستورهاى اخلاقى كه كبر و حسد و دنائت و لئامت و پستى و دروغگويى و خيانت را از ما دور مى‌كند و انسان را كريم و با معرفت و با سماحت و با محبّت و آميخته به خصال عالى انسانى مى‌سازد.
بعضى از برنامه‌ها، روابط فردى و اجتماعى ما را با انسانهايى كه در اين جهان و اردوگاهِ بزرگ هستند، تنظيم مى‌كند. حتّى رابطه ما با اشياء و حيوانات را هم تعليم داده‌اند و بعضى از تعاليم و برنامه‌ها، اين رابطه را براى ما تنظيم مى‌كند.
بعضى از اين برنامه‌ها، فضاى زندگى را قابل زيست مى‌سازد؛ مثل برنامه حكومت، تشكيل دولت، امر به معروف و نهى از منكر، دشمنى با ستمگران، خوبى و نيكى با مردمان صالح و مؤمن، كمك به اصلاح امور عمومى جهان و جامعه، كمك به از بين بردن فقر و ديگر برنامه‌هايى كه مربوط به سطح جهان و محيط زندگى و جوامع است. مجموع اين برنامه‌ها، در اين اردوگاه بزرگ و در اين دوران زندگى، براى من و شما گذاشته شده است.
علاوه بر اينها، در اين محيطِ اردوگاهِ آموزشىِ تربيتىِ عظيمى كه اسمش دنياست، وسايل راحتى بشر هم گذاشته شده و به لذّات جسمانى و جنسى او نيز توجّه شده است؛ لذّاتى كه چشم و گوش و شامّه و روح و عقل او را نوازش مى‌دهد و او را خشنود مى‌كند. اگر از اين لذّات، به شكل درستى استفاده شود، زندگى در اين اردوگاه، شيرين هم مى‌شود؛ يعنى هم رشد و ترقّى مى‌كنيم و هم خود را به كمال نزديك مى‌سازيم و هم آماده ورود به سر منزل نهايى آفرينش مى‌شويم و هم در اين دنيا از لذايذ مباحِ خدا داده زندگى استفاده مى‌كنيم.(سوره اعراف، آيه 32 )
شما در ماه رمضان و در فرصتهاى بزرگ عبادتى، در واقع براى آنکه اين مجموعه برنامه‌ها را درست انجام دهيد، خود را آماده مى‌كنيد. كسى كه اين برنامه‌ها را درست انجام دهد و آنچه را بر او لازم است، بجا آورَد و زندگى و رفتار خود را تصحيح كند، از هنگام بيرون رفتن از اردوگاه هم نمى‌ترسد؛ چون دست او پُر است.
در حلول ماه رمضان، بعد از هر نماز، مستحبّ است دعايى خوانده شود كه در آن، اين‌طور به پروردگار عرض شده است: اللّهمّ اصلح كلّ فاسد من امور المسلمين. اللّهمّ سدّ فقرنا بغناك. اللّهمّ غيّر سوء حالنا بحسن حالك(مستدرك الوسائل، ج 7، ص 447). پروردگارا! بدى احوال ما را با نيكويى حال و لطف و فضل خود ترميم و اصلاح كن. اين را از خدا خواسته‌ايم. اين، به دست خود من و شما هم هست.
بايد مراقبت كنيم. بايد در طول يازده ماهِ قبل از ماه رمضان، خود را آماده كنيم. اگر با آمادگى لازم، وارد ماه رمضان شويم، از ضيافت الهى بهره بيشترى خواهيم برد و براى سال آينده، يك درجه و يك سطح و يك كلاس بالاتر خواهيم رفت. آن وقت، هم در نفس و قلب خود و هم در محيط زندگى اجتماعى، آنچه شما را خشنود و راضى مى‌كند، مشاهده خواهيد كرد.
اساس برنامه تربيتى و همه برنامه‌هاى زندگى در اسلام، همين موارد است. هر كس بايد واعظ خود باشد، خود را مراقبت كند، از تخطّى خود مانع شود، امر به معروف و نهى از منكر هم بكند كه آن امرِ خود به معروف و نهىِ خود از منكر و موعظه كردنِ خود، بر امر و نهى و موعظه ديگران مقدّم است. اين، همان تقواى الهى است كه از ما خواسته‌اند. تقوا را مراقبت كنيم و به يكديگر توصيه نماييم. بزرگ‌ترين محصول ماه رمضان، تقواست. آنچه را به دست آورده‌ايد، حفظ كنيد و براى سال‌هاى آينده و ان‌شاءالله تا آخر عمر، افزايش دهيد.
بیانات در خطبه‌هاي عيد فطر - 1/12/1374