۱۱۲۴ - فلسفۀ غسل ۱۴۰۲/۰۹/۱۵
فلسفۀ غسل
۱۴۰۲/۰۹/۱۵
کسی که هر روز به حمام می‌رود، چه نیازی به غسل و نیت کردن دارد؟
وقتی یک عمل شرعی به وسیله شارع تعیین می‌شود، شیوۀ اجرای آن باید به همان صورتی باشد که تعیین شده است. در هر یک از امور اعتباری و قراردادی باید به همان صورتی که اعتبار‌کننده معین کرده رفتار شود وگرنه پذیرفتنی نیست. مثلاً وقتی فردی مزد یک کار معین در ساعت معین را تعیین می‌کند، انجام کار دیگر در آن زمان یا انجام عمل در زمانی دیگر فاقد اثر بوده و فرد را مستحق مزد تعیین شده نخواهد کرد.
غسل نیز یکی از اعمال شرعی است که به وسیله شارع معین شده است. این عمل شرعی با شست‌وشو و استحمام و شنا متفاوت است. زیرا اوّلاً غسل بر خلاف این موارد نیازمند قصد قربت است و نیت، بخشی از غسل است و به همین خاطر غسل، بدون قصد قربت واقع نمی‌شود.
ثانیاً چگونگی انجام آن نیز توسط شارع مشخص شده مثلاً در غسل ترتیبی، پس از نیت و قصد انجام این عمل برای رضای خدا، ابتدا باید سر و گردن و سپس نیمه سمت راست بدن و پس از آن نیمه سمت چپ بدن را شست‌وشو داد.
در غسل ارتماسی نیز باید پس از نیت، تمام بدن در یک لحظه زیر آب قرار گیرد مثل اینکه در استخر شیرجه بزند. همچنین شست‌وشو باید با آب مطلق(1) صورت گیرد. علاوه بر این، غسل احکام و مقررات دیگری دارد که رعایت آنها نیز ضروری است. اما استحمام و شنا کردن و شستن بدن بدون رعایت مقررات غسل و بدون نیت، به‌رغم اینکه ممکن است موجب نظافت ظاهری بدن باشد نمی‌تواند آثار شرعی غسل را داشته باشد چون به گونه‌ای نیست که تعیین شده، مثلاً شستن بدن با آب غصبی با اینکه ظاهر بدن را تمیز می‌کند ولی شرعاً هیچ اثری ندارد. بنابراین ممکن است فردی هر روز یک بار و یا روزی چند بار حمام برود ولی حق ندارد بدون غسل و وضو، قرآن را لمس کند. اما همین که فرد نیت غسل داشته باشد و در حمام یا جای دیگری شست‌وشو را به ترتیبی که بیان شد انجام دهد عمل او مطابق خواست خدا بوده و آثار شرعی مد نظر شارع را خواهد داشت. بنابر این، غسل و نیت برای رسیدن به آثار شرعی غسل، ضروری و مورد نیاز خواهد بود.
ممکن است کسی در حال شنا در دریا یا استخر بارها در آب فرو رود ولی هیچ کدام عنوان غسل نخواهد داشت چون نیت نداشته است. در غسل، نیت قربت داشتن، رکن اصلی عمل است و آثار معنوی بر روح انسان بجا می‌گذارد.
ــــــــــــــــــــــ
1. آب مطلق آبی است که خالص بوده و از مواد دیگر گرفته نشده باشد و بتوان کلمه آب را بدون افزودن قید دیگری بر آن اطلاق کرد.