شبهه: ماجرای معبد سلیمان چیست؟ این معبد مگر چقدر اهمیت دارد که یهودیان به دنبال یافتن آن هستند؟ 
پاسخ: در دین یهود، حضرت سلیمان(ع) پادشاهی خردمند و یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌های تاریخی و مذهبی است. او به عنوان پسر و جانشین داوود‌(ع)‌، به مدت چهل سال بر اسرائیل حکومت کرد و در دوران حکومتش صلح، رفاه و شکوفایی بی‌نظیری در قلمرو او حاکم بود. یهودیان او را به عنوان پادشاهی که از سوی خداوند برگزیده شده و دارای حکمت و قدرت بی‌نظیری بوده، می‌شناسند. یکی از اقداماتی که در دوران حکومت داوود و سلیمان‌(ع) انجام شد، دستور به بنای معبدی بود که به نام‌های هیکل سلیمان یا هیکل مقدس نیز شناخته می‌شود. 
معبد سلیمان یا هیکل سلیمان مکانی است که بنابر باورهای یهودیان، نخستین معبد یا‌ پرستشگاه قوم یهود بوده است. در مورد تاریخ این معبد گفته شده که به فرمان خداوند‌، داوود نبی‌(ع) به ساختن بناى قدس یعنى خانه خدا مشغول شد؛ از این‌رو فرمان داد تا آهن‌های بسیاری برای ساختن میخ‌ها، لنگه‌هاى در دروازه‌ها و نیز فلزات دیگری از قبیل طلا و نقره و برنج فراوان تهیه کنند و به ساخت معبد مشغول شوند.(1)  به فرمان داوود‌(ع) این معبد بر روی تپه موریا که یکی از چند کوه یا تپه شهر بیت‌المقدس است ساخته شد و صخره مقدس از آن موقع به بعد ارج یافت.(2) مدتی گذشت داوود‌(ع) تمامى قوم و قبیله خود و کاهنان را براى وصیت و نصیحت جمع کرد، فرزندش سلیمان‌(ع) را به اقوام بنی‌اسرائیل معرفى کرد و ادامه ساخت معبد را به فرزندش سپرد؛ بنابراین بناى این معبد را داوود(ع) آغاز کرد؛ اما در زمان سلیمان‌(ع) به نام معبد یا هیکل سلیمان به پایان رسید.(3) بعد مرگ سلیمان‌(ع) فرزندش رحبعام به سلطنت می‌رسد. از آن زمان به بعد، یکپارچگی یهود مدت زیادی دوام نیاورد و در قرن دهم قبل از میلاد، با قیام یربُعام بر ضد رحبعام، این کشور به دو قسمت تجزیه شد که قسمت شمالی آن همچنان «اسرائیل» خوانده می‌شد و قسمت جنوبی که تحت فرمانروایی رحبعام بود، «پادشاهی یهودا» نام گرفت. این مناطق بارها توسط اقوام و ملل مختلف مورد حمله قرار گرفت و درنهایت در سال ۵۹۷ پیش از میلاد توسط «بُختُ نَصَّر» پادشاه بابل مورد حمله قرار می‌گیرد.(4) بعد از آنکه پادشاهى یهود، برانداخته شد و مردم اسرائیل پراکنده یا اسیر بابلیان شدند؛ بابلیان به فکر ویران ساختن معبد سلیمان افتادند. در آن موقع فرمانى از سوى بخت نصر خطاب به یکى از سردارانش به نام «نبوزرادان» صادر شد و او را براى ویران کردن اورشلیم آماده ساخت.(5) دراین باره به نقل از ارمیای نبی آمده که «در نوزدهمین سال از سلطنت بخت نصر، نبوزرادان به اورشلیم آمد و خانه خداوند، خانه پادشاه و تمامى خانه‌هاى اورشلیم را در آتش سوزانید.»(6)
علت پیدا کردن معبد 
یکی از اقداماتی که امروزه مشاهده می‌شود، تلاش یهودیان برای یافتن و بازسازی معبد سلیمان است. کاوش‌ها و حفاری‌هاى زیاد در اطراف حرم مقدس و دیوار براق باعث شده تا دولت اسرائیل براى انجام این کار، خانه‌هاى اطراف حرم را ویران و اقدام به ساختمان‌سازى به سبک مدرن و امروزى کند. وزیر ادیان اسرائیل در اکتبر سال ١٩٧٠ در روزنامه «یدیعوت» چاپ اسرائیل اعلام کرد «وزارت ادیان اسرائیل مى‌خواهد به وسیله این کاوش‌ها، دیوار ندامت را به طور کامل کشف کند و این تحفه گرانبها را بدان شکلى که بوده بازگرداند. این کاوش‌ها، کاوش‌هاى تاریخى مقدسى است و هدف از آن، کشف دیوار ندامت و ویران کردن بناهاى دوروبر آن، باوجود همه دشواری‌هایی که ممکن است در این کار پیش آید است.»(7) 
دلایل اصلی این علاقه را می‌توان در سه محور تاریخی، دینی و ایدئولوژیک/سیاسی توضیح داد: 
۱. دلایل دینی: یهودیان ارتدوکس و بسیاری از جریان‌های سنت‌گرای یهود، معتقدند که با آمدن ماشیح (مسیح یا منجی موعود)، این معبد مجدد باید ساخته شود. برای آنان، بازسازی معبد، بخشی از تحقق وعده‌های الهی در کتاب‌های مقدس است.(8) 
۲. دلایل تاریخی و هویتی: معبد سلیمان به عنوان نماد شکوه و استقلال قوم یهود در دوران سلطنت داوود و سلیمان‌(ع) شناخته می‌شد؛ بنابراین یافتن بقایای این معبد برای بسیاری از یهودیان، تأیید تاریخی روایت‌های کتاب مقدس و احیای غرور قومی است. 
۳. دلایل سیاسی و ایدئولوژیک: برخی از جریان‌های صهیونیستی از آرمان بازسازی معبد به عنوان ابزار مشروعیت بخش برای تسلط کامل بر بیت‌المقدس استفاده می‌کنند. معبد سلیمان در باور آنان باید جایگزین مسجدالاقصی یا قبه‌الصخره شود. گروه‌هایی مانند «مؤسسه معبد» در اورشلیم در این زمینه در حال فعالیت هستند.(9) 
این رویکرد سبب درگیری‌های سیاسی و دینی با مسلمانان شده است، زیرا مسجدالاقصی در مکان مورد ادعای معبد قرار دارد. 
پی‌نوشت‌ها:
1. حمیدی، جعفر، تاریخ اورشلیم (بیت‌المقدس)، تهران، امیرکبیر، 1381 ه.ش، ص 76. 
2. همان، ص 193. 
3. همان، ص 77. 
4. ابن‌خلدون، عبدالرحمن بن محمد، دیوان المبتدأ و الخبر فى تاریخ العرب و البربر و من عاصرهم من ذوى الشأن الأکبر، تحقیق خلیل شحاده، بیروت، دارالفکر، چاپ دوم، 1408ه، ج‏2، ص 169‏. 
5. حمیدی، جعفر، تاریخ اورشلیم (بیت‌المقدس)، تهران، امیرکبیر، 1381 ه.ش، ص 107. 
6. ر ک: اعتمادالسلطنه، محمدحسن بن علی، مرآه البلدان، محقق هاشم محدث و عبدالحسین نوایی، تهران ایران، دانشگاه تهران، 1367 ه.ش، ج ۱، ص ۲۱۹؛ کتاب ارمیاى نبى، باب ٥٢ آیه ١-١٦. 
7. حمیدی، جعفر، تاریخ اورشلیم (بیت‌المقدس)، تهران، امیرکبیر، 1381 ه.ش، ص 274. 
8. طاهری آکردی، محمدحسین، ماشیح و دولت ماشیحانی موعود در یهودیت، مشرق موعود بهار 1396- شماره 41 رتبه: ب، صص 121 تا 148 
9. ر ک: https://zien.afagh-bidari.ir/index
* سیدکاظم فلاح‌زاده ابرقوئی