بسته گردشگری جدید از مکه تا اورشلیم
۱۴۰۴/۰۸/۱۸
اعصار بازی بوفمن
سه شریک، یعقوب نیمرودی، میر کپلان و میلیاردر سعودی عدنان خاشقجی این هفته تورهای اسلامی، شرکت جدید گردشگری را افتتاح کردند که هدفش براساس سخنان مؤسسین، آوردن ده درصد از کل زائران مکه به اسرائیل است.
در چهارچوب این بسته گردشگری که شرکت به گردشگر مسلمان پیشنهاد خواهد داد، هر مؤمن زیارت خود را از مکه آغاز میکند و در نماز جمعه مسجدالاقصی مقابل کوه معبد به اتمام میرساند. این برنامه بر پایه همکاری با شرکت هواپیمایی اردنی آلیا و عوامل گردشگری در عربستانسعودی است.
ایده تغییر جهت جریان زائران مسلمان به اسرائیل را میر کپلان، معاون بازرسکل بازنشسته در پلیس اسرائیل قبل از سال 1986 مطرح کرد، اما اجرای آن به خاطر انتفاضه به تعویق افتاد.
پس از جنگ خلیج، برنامه گردشگری مجدداً از سوی تمام مقامات دولتی در اسرائیل تأیید شد از جمله از سوی نخستوزیر شامیر. کپلان که واحد شناسایی را در پلیس تأسیس کرد و نماینده اسرائیل در اینترپل بود، گفت که او مقاومت خشونتآمیز را از سوی عناصر افراطی فلسطینی یا یهودی انتظار ندارد.
دیگر جزئیات این برنامه و واکنشها درباره آن فردا به تفصیل در نسخه «آخر هفته» معاریو منتشر خواهد شد.
درباره همکاری بینمان به جمعبندی رسیدیم و من به شرکت جدید اجازه دادم که نام «زیارت» را انتخاب کند، اسمی که معنای آن بازدید از مکان مقدس است.
برای ثبت شرکت عجله نکردیم زیرا میخواستم ابتدا چند بررسی محرمانه با دوستان ساکن در نقاط مهم اورشلیم انجام دهم. میخواستم مطمئن شوم روی زمین محکم قدم برمیداریم و این که کمک و پشتوانهای از وزارتخانههای مربوط به این موضوع دریافت کنیم.
بررسیها نشان دادند که آمادگی برای همکاری با ما در این موضوع وجود دارد اما تاکنون آشکارا نبوده است.
برای من روشن کردند که من مجاز به پیشبرد این موضوع در جهان اسلام هستم و رضایت برای آن هست اما هنوز اجازه اعلام علنی درباره این «برنامه بزرگ» را ندارم.
نخستوزیر وقت، اسحاق شامیر، از طریق رابطش رونی میلو، پشت پرده این داستان بود و دو شخص مهم دیگری هم که محرمانه به این داستان وارد شدند و به طور کلی از آن حمایت کردند، اسحاق رابین و آریل شارون، بودند.
برایم مشخص بود که باید صبر کرد و این که نمیتوان به سرعت این ایده را محقق کرد.
تصمیم گرفتم قبل از هر فرآیند دیگری، دوست خوبم عدنان خاشقجی را در این موضوع شریک کنم.
برایم مهم بود تا واکنش او را بشنوم و حمایت او را کسب کنم.
برایش به تفصیل درباره پروژه پیشنهادی شرح دادم و او با خرسندی فراوان با اشتیاق عکسالعمل نشان داد. خاشقجی به من گفت که او در این موضوع کمک خواهد کرد و حاضر است در همین مرحله اول یک میلیون دلار به آن اختصاص دهد.
یک ملاقات کاری در لندن با مشارکت میر کپلان معین کردیم. خاشقجی دوباره تمایلش را برای شراکت در پروژه اظهار و تصریح کرد که میتواند روابط و آشناییهایش را به کار بگیرد تا درهای کشورهای عربی را بگشاید و این ایده را پیش ببرد.
خاشقجی هم یک ایده عملی به جلسه آورد؛ هماهنگی نشستی کاری با رئیس شرکت هواپیمایی اردنی، «رویال جردنیان» و تلاش برای متقاعدسازی او برای حمایت از این موضوع.
خاشقجی گفت، اگر او موافقت کند، اردنیها از جانب ما حق اولیه برای پیوستن به این پروژه و سفر به اسرائیل را دریافت خواهند کرد و بعد از آنها دهها هزار زائر مسلمان.
ملاقات میان میر کپلان و علی عندور، رئیس شرکت هواپیمایی سلطنتی اردن که به ملک حسین بسیار نزدیک بود، بعد از مدتی در هتل «اینترکنتینانتال» در لندن صورت گرفت.
در پایان گفتوگوی مقدماتی کوتاه عندور، به سر اصل مطلب رسید و خواست بداند کپلان به نام چه کسی کار میکند.
او تاکید کرد که برای ادامه مذاکره بینشان بهتر است که کپلان مجوز رسمی از نخستوزیر اسرائیل ارائه کند، مبنی بر این که نخستوزیر از موضوع با خبر و خواهان پیشبرد آن است.
رئیس شرکت هواپیمایی سلطنتی اردن تاکید کرد که به منظور پیشبرد این موضوع در کشورش او نیاز به مجوز رسمی از نخستوزیر اسرائیل دارد و نه هیچکس دیگری.
به رونی میلو مراجعه کردیم که آن زمان معاون رئیس دفتر نخستوزیر بود. او از برنامه استقبال کرد و با هیجان درباره آن با نخستوزیر صحبت کرد. اسحاق شامیر چراغ سبز نشان داد و بعد از آن، فکر و زمان و پول در آمادهسازی زمینه لازم برای آن پروژه بزرگ سرمایهگذاری کردیم: ارزیابی ویژهای را ترتیب دادیم، کتابچه راهنمای مرتبی آماده کردیم که در آن تمام جزئیات درباره بازدید از اسرائیل بود و ملزومات مختلف انتقال، اقامت و راهنمایی زائران را مورد بررسی قرار دادیم.
ارزیابی انجامشده به این امر اشاره داشت که ظرفیت گردشگری مذهبی اسلامی بهویژه در کشورهایی مثل اندونزی (200 میلیون مسلمان)، ترکیه (45 میلیون)، هند (90 میلیون)، نیجریه (43 میلیون) و همینطور در کشورهای عربی مانند مصر، مراکش و بقیه وجود دارد. از جانب ما همهچیز مهیا و آماده بود.
واکنشهای مثبت و پرشور تقریباً از سوی همه عواملی که درگیر این موضوع بودند این باور را درون من تقویت کردند که ما در آستانه انجام امر مهمی قرار داریم که میتوانیم به آن افتخار کنیم.
اما در همان روزها انتفاضه در مناطق رخنه کرد که روند موضوعات را مختل و در واقع [شرکت]«زیارت» را فلج کرد. در پشت صحنه، به طور غیررسمی، اقدامات برای پیشبرد موضوع ادامه یافتند.
ملاقاتهایی در کشورهای مختلف عربی صورت دادیم، برگههای کاری را آماده کردیم، ارتباطاتی با اشخاص و نهادهایی از کشورهای اسلامی برقرار کردیم که اسرائیل هیچ ارتباط رسمی با آنها ندارد و درخواستهایی از افراد اسرائیلی و غیراسرائیلی دریافت کردیم که میخواستند به این پروژه بپیوندند و نظرات و پیشنهاداتی را مطرح میکردند.
مجال کافی برای تفصیل تمام فرآیندها و سفرها، بحثها و جلسات، ارتباطات و درخواستها پیرامون پروژه «زیارت» نیست.
شاید درباره آن کتاب کاملی بنویسم، اما با اشاره به چند مورد تاریخی مهم اکتفا میکنم.