یکی از سفارش‌های اهل‌بیت‌(ع) در موضوع عبادات، خواندن ادعیه و اذکار خاص در مکان‌ها و زمان‌های مختلف است. از جمله در منابع روایی، دعاها و ذکرهای زیادی برای انجام پس از هر نماز ارائه شده است.
تسبیح حضرت فاطمه(س) یکی از بهترین این ذکرها است که به عنوان تعقیبات نماز توصیه شده و برای آن ویژگی‌های ممتازی بیان شده است. برخی از فضیلت‌های این تسبیح عبارتند از:
1.جزء بالاترین عبادت‌ها
تسبیح حضرت زهرا(س) در نزد اهل‌بیت جایگاه رفیعی دارد تا جایی که این ذکر از بالاترین عبادت‌ها دانسته شده است. 
امام باقر‌(ع) در این موضوع می‌فرماید: مَا عُبِدَ اللَهُ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ التَحْمِیدِ أَفْضَلَ مِنْ تَسْبِیحِ فَاطِمَهَ وَ لَوْ کَانَ شَیْ‏ءٌ أَفْضَلَ مِنْهُ لَنَحَلَهُ رَسُولُ اللَهِ فَاطِمَهَ؛(1) خداوند متعال با هیچ تسبیحى از حمد و ستایش عبادت نشده که از تسبیح حضرت فاطمه(س) بهتر باشد؛ زیرا اگر چیزى بهتر از آن بود، رسول خدا(صلى‌الله‌علیه‌وآله) آن را به حضرت فاطمه عطا مى‌کرد. در حدیثی دیگر، این عبادت از بالاترین عبادت‌ها دانسته شده است. (2) بنابراین می‌توان چنین نتیجه گرفت که گفتن این تسبیحات پس از نماز از بهترین تعقیبات محسوب می‌شود.
2.  مصداق ذکر کثیر
آیه 41 سوره احزاب با عبارت «یَا أَیُهَا الَذِینَ آمَنُوا اذْکُرُوا اللَهَ ذِکْرًا کَثِیرًا» همگان را امر به ذکر کثیر (زیاد) کرده است. مطابق احادیث معصومان(ع) از فضائل تسبیح حضرت زهرا این است که جزء ذکر کثیر شمرده می‌شود. از امام صادق‌(ع) درباره فرموده خداوند عز و جل «اذْکُرُوا اللَهَ ذِکْراً کَثِیراً؛ خدا را یاد آرید، یادى فراوان» پرسیده شد که این «ذکر کثیر» چیست؟
حضرت فرمود: مَنْ سَبَحَ تَسْبِیحَ فَاطِمَهَ فَقَدْ ذَکَرَ اللَهَ الذِکْرَ الْکَثِیر؛ (3) کسى که تسبیح حضرت فاطمه را گوید، خدا را به ذکر کثیر یاد کرده است.
در احادیث دیگری نیز این تسبیح، ذکر زیاد نامیده شده است. (4) در روایتی از امام صادق‌(ع)آمده است: مَنْ بَاتَ عَلَی تَسْبِیحِ فَاطِمَهً کَانَ مِنَ الذَاکِرِینَ اللَهَ کَثِیراً وَ الذَاکِراتِ؛ (5) کسی که هنگام خواب تسبیح حضرت فاطمه را بگوید از مردان و زنانی شمرده می‌شود که ذکر زیاد را گفته‌اند.
پس این تسبیح از مصادیق ذکر زیاد محسوب شده و گوینده آن نیز از ذاکرین محسوب می‌شود.
3.  بهتر و تاثیرگذارتر از امور دنیایی
در برخی احادیث آمده که حضرت فاطمه(س) بسیار در خانه کار می‌کرد و زحمت می‌کشید. امیرالمؤمنین‌(ع) به ایشان گفتند که از پدرشان بخواهد تا خدمتکاری را برایشان استخدام کند. وقتی حضرت فاطمه این خواسته را به پدر مطرح کرد، پیامبر(ص) به ایشان این تسبیح را آموزش داد و تاکید کرد که این تسبیح از دنیا و آنچه در دنیا است بهتر می‌باشد (فَذَلِکِ خَیْرٌ مِنَ الدُنْیَا وَ مَا فِیهَا.) پس، از فضائل تسبیح حضرت این است که از همه امور دنیوی و مادی بالاتر و تاثیرگذارتر است. (6)
4.بالاتر از هزار رکعت نماز
از دیگر ویژگی‌های تسبیح حضرت زهرا(س) این است که فضیلت آن در نزد اهل‌بیت از نماز مستحبی نیز بالاتر است. امام صادق‌(ع) در این‌باره می‌فرماید:
َسْبِیحُ فَاطِمَهَ فِی کُلِ یَوْمٍ فِی دُبُرِ کُلِ صَلَاهٍ أَحَبُ إِلَیَ مِنْ صَلَاهِ أَلْفِ رَکْعَهٍ فِی کُلِ یَوْمٍ؛ (7) تسبیح حضرت فاطمه‌(س) در هرروز پس از هرنماز، نزد من بهتر از هزار رکعت نماز در هر روز است.
البته باید دقت داشت که هر کدام از نمازهای مستحبی و همچنین تسبیحات حضرت فاطمه خواص و آثار مخصوص به خود را دارند و لذا این سخن امام صادق‌(ع) به معنای اهمیت کمتر نمازهای مستحبی نیست بلکه مقصود آن است که به عنوان مثال چنانچه وقت کم باشد و فردی بخواهد یکی از این دو (تسبیح یا نماز مستحبی) را انجام دهد، مطابق حدیث بیان شده، اولویت با تسبیح است.
5.  دارای آثار دنیوی و اُخروی
در منابع حدیثی، آثار و فواید بسیاری برای تسبیح حضرت زهرا بیان شده است. آثاری همچون بخشش گناهان، (8) رفتن به بهشت، (9) دور شدن شیطان و رضایت خداوند (10) را می‌توان از این آثار نام برد. 
همچنین برخی احادیث بیان کرده‌اند که انسان می‌تواند با انجام این ذکر، از شقاوت (11) و برخی از بلاها و مشکلات رهایی یابد. (12) بنابراین علاوه ‌بر فضائل بیان شده، این تسبیح دارای آثار و خواص زیادی نیز می‌باشد که خود نشانگر اهمیت و کارایی این اذکار است.
پی‌نوشت‌ها:
1. کلینى، محمد بن یعقوب‏، الکافی، محقق/ مصحح: غفارى على‌اکبر و آخوندى، محمد، تهران: دارالکتب الإسلامیه، 1407 ق‏، ج‏3، ص 343، ح 14.   2. ابن أبی جمهور، محمد بن زین‌الدین‏، عوالی اللئالی‌، محقق/ مصحح: عراقى، مجتبى‏، قم: دار سیدالشهداء للنشر، 1405 ق‏، ج‏1، ص 333، ح 91.
3. ابن بابویه، محمد بن على‏، معانی الأخبار، محقق/ مصحح: غفارى، على‌اکبر، قم: دفتر انتشارات اسلامى‌، 1403 ق‏، ص 193.   4. کلینى، محمد بن یعقوب‏، الکافی، همان، ج‏2، ص 500، ح 4.   5. طبرسى، فضل بن حسن‏، مجمع‌البیان‌، مصحح: یزدى طباطبایى، فضل‏الله‏، تهران: ناصرخسرو، 1372 ه. ش‏، ج‏8، ص 561.   6. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربى‏، دعائم الإسلام، محقق/ مصحح: فیضى، آصف‏، قم: مؤسسه آل‌البیت ‏، 1385 ق‏، ج‏1، ص 168.   7. کلینى، محمد بن یعقوب‏، الکافی، همان، ج‏3، ص 343، ح 15.   8. همان، ج‏3، ص 342، ح 6.   9. ابن طاووس، على بن موسى‏، فلاح السائل‌، محقق/ مصحح: ندارد، قم: بوستان کتاب‏، 1406 ق‏، 1406 ق‏، ص 165.   10. ابن بابویه، محمد بن على‏، ثواب الأعمال‌، محقق/ مصحح: ندارد، قم: دارالشریف الرضی للنشر، 1406 ق‏، ص 163.   11. کلینى، محمد بن یعقوب‏، الکافی، همان، ج‏3، ص 343، ح 13.   12.ابن بابویه، محمد بن على‏، من لایحضره الفقیه، محقق/ مصحح: غفارى، على‌اکبر، قم: دفتر انتشارات اسلامى ‏، 1413 ق‏، ج‏1، ص 469، ح 1351.
علی انجم شجاع