زلال بصیرت (۲۶۵) : موانع رسیدن به نعمت‌های بی‌نهایت الهی ۱۳۹۹/۰۷/۰۲
زلال بصیرت
موانع رسیدن به نعمت‌های بی‌نهایت الهی
۱۳۹۹/۰۷/۰۲
یادآوری نعمت‌های خدا یکی از شیوه‌های قرآن كریم برای هدایت، تعلیم و تربیت مردم است.خداوند پس از تذكر این نكته گاهی می‌فرماید: «أَفَلا تَشْکُرونَ؛ آیا نمی‌خواهید شکر کنید؟» اما گاهی مسئله را به صورت جدی‌تری مطرح كرده و می‌فرماید: « در مقابل این نعمت‌ها یا شکر می‌کنید یا کفران نعمت؛ اگر شاکر باشید، نعمتتان را زیاد خواهم کرد، اما اگر کفران نعمت کنید، قطعا عذاب من شدید است.» (ابراهیم/7)
علت تأکید خداوند بر شکر نعمت‌ها
در اینجا سؤالاتی از این قبیل مطرح می‌شود که چرا خداوند این نعمت‌ها را به ما داده است؟ از اعطای این نعمت‌ها چه هدفی داشته است؟ خداوند که احتیاجی به تشکر کردن ما ندارد، چرا از ما می‌خواهد که شکرگذار باشیم و چرا فرموده اگر شکر نکنید دچار عذاب شدید الهی می‌شوید؟
خداوند رحیم است و از خوبی اوست که به ما نعمت‌هایی را می‌دهد. وجوب شکر کردن هم برای این است که خود ما ترقی کنیم؛ اما اینکه برای ناسپاسی عذاب گذاشته، برای تعادل بین ثواب و عقاب است. یعنی اگر با توجه به اختیار داشتن انسان، انتخاب شکر، جزای مثبت دارد، باید انتخاب ناشکری نیز جزای منفی داشته باشد تا تعادلی در نتیجه رفتارهای اختیاری ما ایجاد شود و انگیزه‌ای برای انتخاب هر یک از طرفین وجود داشته باشد.
همه نعمت‌های دنیایی برای این است که بهره‌ای از آنها در این دنیا داشته باشیم و فرصت استفاده ما از آنها نهایتاً تا پیش از مرگمان است. اما نتیجه برخی نعمت‌ها بی‌نهایت است و برکت آنها تنها برای عمر دنیای ما نیست.
نعمت بی‌نهایت بهشت
خداوند به ما نعمت‌هایی داده که اگر به‌درستی از آنها استفاده کنیم، فایده بی‌نهایت دارد. حال چه مقدار باید شکر چنین نعمت‌هایی را به جا بیاوریم؟ روشن است که شکر یك لحظه از این نعمت‌ها را هم نمی‌توانیم به جا بیاوریم؛ پس در مقابل نعمتی که اثرش بی‌نهایت است چه کار باید بکنیم؟
در این باره چند سؤال مطرح است. اولین سؤال این است که آیا اساساً نعمتی وجود دارد كه ما بتوانیم به آن دسترسی پیدا كنیم و از آن بهره‌مند شویم و فایده‌اش بی‌نهایت باشد؟ ما كه مسلمان هستیم می‌گوییم بله؛ چنین نعمتی وجود دارد. چون قرآن صریحاً به نعمت بی‌نهایت بهشت‌اشاره کرده است.
دومین سؤال چگونگی به دست‌آوردن این نعمت است. بر اساس قرآن و روایات می‌توانیم فی‌الجمله بگوییم دستیابی به این نعمت‌ها هم امکان‌پذیر است و راه آن عمل به دستورات قرآنی است.
هیچ كمیت محدودی قابل مقایسه با بی‌نهایت نیست،اما سؤال اینجاست که ما برای رسیدن به این نعمت بی‌نهایت الهی چقدر زحمت می‌کشیم؟! آیا می‌دانیم که هر لحظه که از این نعمت بی‌نهایت دور باشیم، چقدر ضرر کرده‌ایم؟! تصور کنید نعمت بی‌نهایتی را بیابیم که برای ما تا آخر عمر روزانه میلیاردها سود داشته باشد، آیا در این صورت چنین چیزی را رها می‌کنیم؟! روشن است که رها کردن چنین نعمتی منطقی نیست؛ اما اکثر انسان‌ها در عمل این نعمت را نادیده می‌گیرند.
اگر من تصمیم گرفتم که از چنین نعمت بی‌نهایتی بی‌بهره نباشم، چه کار باید بکنم؟اول باید گاه و بیگاه به خود یادآوری كنم که رسیدن به نعمتی که ثمره بی‌نهایت دارد امكان‌پذیر است. به عبارت دیگر به خودم بفهمانم که چنین نعمتی وجود دارد و می‌توان به آن رسید. در مرحله بعد باید به دنبال مسیری باشم که بتوانم از این نعمت بهره‌مند شوم و سپس این انگیزه را در خودم تقویت کنم که مرا وادار به پایداری در این مسیر کند. اگر هم چیزی مانع حرکت به سوی این نعمت است، آن را از سر راه بردارم تا بتوانم در این مسیر پیش بروم.
راهکار عمل به دانسته‌ها
گاهی انسان مطالبی را می‌داند، اما طبق آنها رفتار نمی‌کند،اولین عامل این مشكل شناخت ضعیف است. پس اگر بخواهیم مسیر حرکت به سوی نعمت الهی را رها نکنیم، لازم است معرفت و شناختمان نسبت به این مسیر را زیاد کنیم و همچنین از عاقبت منفی رفتن به مسیر غلط نیز آگاه شویم. گام دوم این است که آدمی خودش را از عادت‌های منفی که مبتلا به آنها شده است، برهاند. اعتیاد به رفتارهای غلط ،انسان را از عمل به دانسته‌هایش باز می‌دارد. سومین مرحله رها شدن از محیطی است که مرا به سمت دیگری سوق می‌دهد و از نعمت بی‌نهایت الهی دور می‌سازد. چون ویژگی افراد و شرایط موجود در بعضی از محیط‌ها به‌گونه‌ای است که توجه آدمی را بیشتر به دنیا و مادیات جلب می‌كند. روشن است که چنین فضایی باعث می‌شود که انسان، گرچه می‌داند که اینها نعمت اصلی نیست، اما باز بیشتر به سمت آنها برود.
ناآگاهی نسبت به نعمت، نشناختن مسیر رسیدن به نعمت، نداشتن انگیزه قوی برای رفتن به سوی نعمت و انس گرفتن به لذت‌های زودگذر مانع رسیدن آدمی به نعمت‌های بی‌نهایت الهی هستند. لذا ما باید سعی کنیم تا جایی که توان داریم وظیفه خود را بهتر بشناسیم و موانع را برطرف کنیم. در این صورت است كه می‌توانیم امیدوار باشیم که به لطف خدا و توجهات اهل‌بیت(علیهم‌السلام) در پیمودن مسیر صحیح موفق باشیم.
بیانات آیت‌الله مصباح یزدی (دام ظله) در مراسم اختتامیه نیمه اول دوره غیرمتمرکز طرح ولایت؛ قم؛ 15 / 6 / 1399 .