۴۸۳ - بیانات رهبر معظم انقلاب: زیبایی های ماه مبارک رمضان ۱۴۰۲/۰۱/۲۸
بیانات رهبر معظم انقلاب:
زیبایی های ماه مبارک رمضان
۱۴۰۲/۰۱/۲۸
انواع سه‌گانه گناه و لزوم استغفار از آنها
از سه گونه گناه بايد استغفار كرد؛ اينها به درد ما مى‌خورد؛ من و شما در كارهاى مديريتى هم به آن نياز داريم.
غفلت از اينها خسارتهاى بزرگى را بر ما وارد كرده است و مى‌كند. سه جور گناه وجود دارد:
يك‌جور گناهى است كه فقط ظلم به نفس است ـ كه تعبير ظلم به نفس در قرآن و در حديث فراوان است ـ گناهى است كه فرد مرتكب مى‌شود و اثر مستقيمش هم به خود او برمى‌گردد؛ گناهان متعارفِ فردىِ معمولى.نوع ديگر، گناهى است كه فرد مرتكب مى‌شود، امّا اثر مستقيم آن به مردم و به ديگرى مى‌رسد. اين گناه، سنگين‌تر است.
اين گناه، ظلم به نفس هم هست؛ امّا چون تعدى و تجاوز به ديگران است، دشوارى كار آن بيشتر است و علاج آن هم سخت‌تر است؛ از قبيل ظلم، غصب، پايمال كردن حقوق مردم، پايمال كردن حقوق عمومى انسانها.
اين گناه بيشتر متعلّق مى‌شود به حكومت‌ها؛ اين گناه مديران است؛ اين گناه سياستمداران است؛ اين گناه شخصيّت‌هاى بين‌المللى است؛ اين گناه آنهايى است كه يك كلمه حرفشان، يك امضايشان، يك عزلشان، يك نصبشان مى‌تواند خانواده‌هايى و گاهى ملتى را تحت تأثير قرار دهد. مردم عادى معمولاً اين‌طور گناهى ندارند؛ اگر هم داشته باشند، دايره‌اش خيلى ضعيف است؛ كسى راه برود و مثلاً پاى كسى را عمداً لگد كند؛ در اين حد است.
امّا من و شما اگر قرار شد مبتلاى به اين نوع گناه شويم، دامنه‌اش وسيع است. همين‌طور كه گفتيم، يك امضاى ما، يك حكم ما، يك حرف ما، يك قضاوت ما، يك نشست و برخاست ما در محل تصميم‌گيرى مى‌تواند اثر مستقيم خودش را به جماعت‌هاى زيادى برساند.
اين نوع گناه هم استغفار متناسب با خودش دارد. گناه نوع اول استغفارش به اين است كه انسان صادقانه از خداى متعال آمرزش بخواهد؛
امّا گناه نوع دوم مسئله‌اش فقط با استغفار حل نمى‌شود؛ انسان بايد آن را درست كند. مقوله اصلاح كردن و درست كردن و مشكلات را برطرف كردن، اينجا پيش مى‌آيد.
نوع سوم، گناهان جمعى ملت‌هاست. بحث يك نفر آدم نيست كه خطايى انجام دهد و يك عدّه از آن متضرر شوند؛ گاهى يك ملّت يا جماعت مؤثرى از يك ملّت مبتلا به گناهى مى‌شوند. اين گناه هم استغفار خودش را دارد.
يك ملّت گاهى سالهاى متمادى در مقابل منكر و ظلمى سكوت مى‌كند و هيچ عكس‌العملى از خود نشان نمى‌دهد؛ اين هم يك گناه است؛ شايد گناه دشوارترى هم باشد؛ اين همان انّ الله لا يغيّر ما بقوم حتّى يغيّروا ما بانفسهم است
(سوره رعد، آيه 11)؛ اين همان گناهى است كه نعمت‌هاى بزرگ را زائل مى‌كند؛ اين همان گناهى است كه بلاهاى سخت را بر سر جماعت‌ها و ملت‌هاى گنهكار مسلّط مى‌كند.
ملتى كه در شهر تهران ايستادند و تماشا كردند كه مجتهد بزرگى مثل شيخ فضل‌الله نورى را بالاى دار بكِشند و دم نزدند؛ ديدند كه او را با اينکه جزو بانيان و بنيانگذاران و رهبران مشروطه بود، به جرم اينکه با جريان انگليسى و غربگراى مشروطيت همراهى نكرد، ضدّ مشروطه قلمداد كردند ـ كه هنوز هم يك عدّه قلمزن‌ها و گوينده‌ها و نويسنده‌هاى ما همين حرف دروغ بى‌مبناى بى‌منطق را نشخوار و تكرار مى‌كنند ـ پنجاه سال بعد چوبش را خوردند: در همين شهر تهران مجلس مؤسسانى تشكيل شد و در آنجا انتقال سلطنت و حكومت به رضاشاه را تصويب كردند.
آنها يك عدّه آدم خاص نبودند؛ اين يك گناه ملى و عمومى بود. و اتّقوا فتنة لاتصيبنّ الّذين ظلموا منكم خاصّة؛ و از فتنه‌ای بپرهیزید که تنها به ستمکاران شما نمی‌رسد؛
(بلکه همه را فرا خواهد گرفت؛ چرا که دیگران سکوت اختیار کردند.
(سوره انفال، آيه 25)؛ گاهى مجازات فقط شامل افرادى كه مرتكب گناهى شدند، نمى‌شود؛ مجازات عمومى است؛ چون حركت عمومى بوده؛ ولو همه افراد در آن شركت مستقيم نداشتند.
همين ملّت آن روزى كه به خيابان‌ها آمدند و سينه‌شان را مقابل‌تانك‌هاى محمدرضا پهلوى سپر كردند و از مرگ نترسيدند؛ يعنى تحمّل و صبر و سكوت گناه‌آلود پنجاه ساله را تغيير دادند، خداى متعال پاداش آنها را داد؛ حكومت ظلم ساقط شد، حكومت مردمى سر كار آمد؛ وابستگى ننگ‌آلود سياسى از بين رفت، حركت استقلال آغاز شد و ان‌شاءالله ادامه هم دارد و ادامه پيدا خواهد كرد و اين ملّت به توفيق الهى و به همّت خود، به آرمانهاى خودش خواهد رسيد.
اين به خاطر اين بود كه حركت كرد.
بنابراين گناه نوع سوم هم يك‌طور استغفار دارد.
در قرآن بارها «توبه» با «اصلاح» همراه آمده است؛ الّا الّذين تابوا و اصلحوا(سوره بقره، آيه 160)، من تاب و امن و عمل صالحا.(سوره مريم، آيه 60) ما بايد استغفار كنيم.
استغفار ما فراتر از استغفار اشخاصِ خود ماست. بنده هم بايد بروم براى شخص خودم استغفار كنم، شما هم بايد استغفار كنيد. در واقع نمى‌شود گفت ما گناهكاريم؛ غرق گناهيم.
اين‌قدر كوتاهى، اين‌قدر تخلّف و اين‌قدر تقصير در اعمال شخصى ما وجود دارد؛ لذا بايد استغفار كنيم.
استغفار هم دل را نورانى و ذهن و روح را شفاف مى‌كند.
* بیانات در ديدار كارگزاران نظام - 8/8/1384