وبگاه «التیار» لبنان در یادداشتی به سفر سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور ایران به سوریه و بازگشت قریب‌الوقوع دمشق به اتحادیه عرب پرداخت و نوشت که حضور رئیسی در دمشق یک سفر پروتکلی صرف نبود.
به نوشته این وبگاه، سفر ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور ایران به سوریه در چند روز گذشته از نظر زمانی، نمادین و محتوایی مضامین مهمی را به همراه داشت، این سفر تنها یک سفر پروتکلی نبود، بلکه این پیام را در خود داشت که منطقه و روابط بین‌الملل در سایه تحولات و تغییرات رخ داده، وارد فضای جدیدی شده است.
التیار سپس به سه نکته مهم نهفته در این سفر پرداخت و نوشت:
اول اینکه از نظر زمانی، این سفر پس از توافق میان تهران و ریاض با میانجی‌گری پکن و همچنین احیای روابط دو جانبه دمشق و ریاض صورت گرفت. بنابراین این سفر موجب تحریک سعودی‌ها نشد، به خصوص اینکه عربستان سعودی در صدر کشورهایی است که برای بازگشت سوریه به اتحادیه عرب تلاش می‌کنند.
دوم اینکه مهم‌ترین نکته این سفر را می‌توان از نظر نمادین توضیح داد. زیرا آغازی برای شکست انزوای بین‌المللی سوریه که محور غربی سعی در تحمیل آن به دمشق داشت، بود. این اولین سفر یک رئیس‌جمهور کشور فعال در منطقه پس از آغاز جنگ جهانی علیه سوریه در اواسط مارس ۲۰۱۱ بود که پیش از سفر عمر البشیر رئیس‌جمهور سابق سودان در پایان سال ۲۰۱۸ انجام شد. سفر رئیسی به سوریه مهر پایانی به این انزوا بود و اینکه سوریه پس از شکست جنگ جهانی علیه خود، به سمت بازیابی روابط جهانی و نقش محوری خود در منطقه و جهان عرب حرکت کرده است.
بنابراین بی‌تردید حضور هیئت ریاست‌جمهوری ایران در دمشق و رایزنی درخصوص مسائل اقتصادی و عمرانی نشانه روشنی از پایان جنگ سوریه و پیروزی محور مقاومت بر محور غربی است. جمهوری اسلامی ایران و سوریه دو هم‌پیمان خونی، پیروزمندانه دو رکن اصلی این محور هستند.
سوم اینکه از نظر محتوایی، در کنار رئیس‌جمهور ایران در سوریه علاوه بر شخصیت‌های سیاسی و نظامی، شخصیت‌های اقتصادی نیز حضور داشتند و بی‌تردید حضور آنها موجب تعمیق روابط اقتصادی دو جانبه ایران و سوریه خواهد شد و در مرحله بعد یعنی بازسازی سوریه خود را به خوبی نشان خواهد داد.
به نوشته این وبسایت، امضای توافقنامه‌های اقتصادی میان ایران و سوریه در این برهه، همچنین نشان از کاهش نقش نظامی در سوریه دارد، هرچند دو طرف بر توسعه همکاری‌های نظامی در سطح استراتژیک تأکید کردند، اما موضوع مهم این است که سوریه وارد مرحله بازسازی شده و ایران نیز اعلام کرده است که قصد مشارکت فعال در این مرحله را دارد.
به گزارش فارس وبگاه تیار در ادامه نوشت: «با توجه به موارد فوق، به گفته یک مقام مطلع، هدف اصلی سفر تحکیم و تعمیق اتحاد راهبردی موجود بین دو کشور بود. همچنین پیام روشنی برای محور آمریکایی غربی در پی داشت مبنی بر اینکه منطقه در آستانه مرحله جدیدی از روابط دو جانبه بین کشورهای منطقه است، به ویژه پس از آشتی پکن میان تهران و ریاض و گفت‌و‌گوهای ترکیه و سوریه و با توجه خارج شدن روابط بین‌الملل از فضای تک قطبی و قدرت‌یابی روسیه و چین، منطقه دیگر تحت نفوذ مطلق آمریکا نیست».
تهران به سرمایه‌گذاری در اتحاد خود با دمشق
ادامه خواهد داد
همچنین «جورجیو کافیرو» (Giorgio Cafiero) مدیر اجرایی موسسه تحلیل وضعیت خلیج‌فارس مستقر در واشنگتن دی سی در گفت وگو با ایرنا به تشریح ابعاد مهم سفر آیت‌الله رئیسی به دمشق پرداخت و گفت: رئیس‌جمهور ایران در مقطع بسیار حساس و مهمی به سوریه سفر کرد. در دوسال گذشته دولت بشار اسد با سرعت بالایی مشغول برنامه‌ریزی برای بازگشت به دنیای عرب بوده است. تعدادی از کشورهای عربی از جمله آنهایی که در گذشته از شبه نظامیان درگیر در سوریه حمایت می‌کردند، اکنون درحال عادی سازی روابط با دمشق هستند و دیپلمات‌های خود را به سوریه می‌فرستند.
کافیرو که تحلیلگر و محقق در حوزه غرب آسیا و آفریقا است، تصریح کرد: توافق دیپلماتیکی که ایران و عربستان دو ماه پیش در پکن امضا کردند، تاثیر زیادی در ترغیب ریاض برای عادی سازی روابط با دمشق داشته است.
این تحلیلگر ارشد امور بین‌المللی ادامه داد: ایران به صراحت اعلام کرده است که فعالانه به حمایت از دولت دمشق و پیگیری منافع ملی خود در سوریه متعهد خواهد بود. جمهوری اسلامی ایران با انجام فداکاری‌های بزرگ برای تقویت دولت سوریه و کمک به حفظ قدرت آن در بحبوحه بحران، می‌خواهد سطح بالای نفوذ خود را در این کشور در آینده حفظ کند.
کافیرو تاکید کرد: درحالی که برخی از کشورهای عربی در تلاش برای بازگرداندن سوریه به مدار نفوذ خود با هدف توقف ایران در سوریه هستند، پیام تهران به بازیگران منطقه این است که جمهوری اسلامی ایران به سرمایه‌گذاری در اتحاد خود با دمشق ادامه خواهد داد.
مدیر اجرایی موسسه تحلیل وضعیت خلیج‌فارس درباره دلایل مخالفت کاخ سفید با این سفر و عادی سازی روابط سوریه با سایر کشورها گفت: واشنگتن می‌خواهد بازیگران منطقه‌ای، دولت سوریه را منزوی کنند و با اسد مانند یک رهبر غیرقانونی رفتار کنند. اگرچه دولت آمریکا اساساً با این واقعیت کنار آمده است که رئیس‌جمهور سوریه در آستانه سقوط از قدرت نیست و احتمالاً به این زودی‌ها هم تغییر نخواهد کرد، اما می‌خواهد از ادغام مجدد دمشق در حوزه دیپلماتیک منطقه عربی جلوگیری کند.
کافیرو همچنین درباره نقش ایران و سایر کشورها در سوریه پساجنگ گفت: نقشی که ایران در جریان درگیری سوریه ایفا کرد با نقشی که در دوره پس از جنگ ایفا می‌کند، متفاوت خواهد بود. در این مقطع، دولت اسد نیاز به حمایت مالی و سرمایه‌گذاری هنگفت برای بازسازی و توسعه مجدد سوریه دارد. غرب به دلیل عوامل سیاسی این امر را فراهم نخواهد کرد.
محقق آمریکایی حوزه غرب آسیا تصریح کرد: ایران از سرمایه‌گذاری اعراب در سوریه که به بازسازی این کشور کمک می‌کند، استقبال می‌کند، زیرا این امر نزدیک‌ترین متحد عرب تهران، یعنی «سوریه» را تقویت خواهد کرد.
مدیر اجرایی موسسه تحلیل وضعیت خلیج‌فارس مستقر در واشنگتن دی سی درباره تاثیر روند تحولات منطقه بر توافق سازش و عادی‌سازی روابط رژیم صهیونیستی با کشورهای عرب منطقه گفت: در شرایط کنونی، تصور پیوستن سعودی‌ها به توافقنامه ابراهیم بسیار دشوار است. از آن جایی که اسرائیل هیچ امتیازی به فلسطینی‌ها نمی‌دهد، ریاض تمایلی به عادی‌سازی روابط با تل‌آویو ندارد. ماهیت افراطی دولت فعلی اسرائیل، حتی با معیارهای تل‌آویو، پیوستن عربستان سعودی به توافقنامه ابراهیم را از واقعیت دورتر می‌کند. بر اساس ارزیابی من، روند گسترش توافقنامه ابراهیم فعلا متوقف شده است. در شورای همکاری خلیج‌فارس، تنها دو کشور عربی- امارات و بحرین روابط خود را با اسرائیل عادی کرده‌اند. من معتقد نیستم که یکی دیگر از اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس، حداقل در آینده قابل پیش‌بینی، از این روند پیروی کند.
این تحلیلگر ارشد آمریکایی افزود: با این وجود، حتی اگر عادی سازی رخ ندهد، من فکر می‌کنم تعداد انگشت شماری از کشورهای عربی، از جمله عربستان سعودی، همکاری با اسرائیل را به روش‌های نسبتاً پنهانی انتخاب خواهند کرد که نیازی به پیوستن آنها به توافق ابراهیم ندارد. از آن جایی که عربستان سعودی چشم‌انداز بزرگ ۲۰۳۰ خود را پیش می‌برد، ریاض احتمالاً به راه‌هایی که اسرائیل می‌تواند به تنوع اقتصادی این کشور برای دوری از نفت کمک کند، اهمیت می‌دهد.