اتهام‌زنی اتحادیه اروپا به‌رغم پیشرفت تعاملات ایران و آژانس  

۱۴۰۲/۰۳/۱۶

اتحادیه اروپا در ابتدای بیانیه‌ای که روی وبسایت سرویس اقدام خارجی این اتحادیه درباره راستی‌آزمایی و نظارت در ایران منتشر کرده، بار دیگر به اتهام‌زنی علیه برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران پرداخته و گفته «اتحادیه اروپا به سرمایه‌گذاری دیپلماتیک و سیاسی برای احیای محدودیت‌های لازم بر برنامه هسته‌ای ایران برای اطمینان از این که به سلاح هسته‌ای دست نمی‌یابد، ادامه خواهد داد.»
در ادامه این بیانیه که روز گذشته به شورای حکام آژانس ارائه شد، ادعا شده که خطر بحران‌ اشاعه هسته‌ای در منطقه در نتیجه تشدید مسیر هسته‌ای ایران افزایش یافته است. 
اتحادیه اروپا سپس با ‌انداختن توپ در زمین ایران و بدون ‌اشاره به بدعهدی‌های طرف‌های اروپایی در اجرای برجام، ضمن بیان این که همچنان به برجام متعهد است، ابراز تاسف کرده که «ایران تصمیمات لازم را نگرفته و اقدامات لازم را انجام نداده است، و برعکس همچنان به تشدید چشمگیر برنامه هسته‌ای خود ادامه می‌دهد.»
در ادامه این بیانیه ادعا شده، «این علی‌رغم حمایت سیاسی اعضای اتحادیه اروپا و تلاش‌های دیپلماتیک بین‌المللی شدید برای احیای اجرای کامل برجام از جمله تلاش‌های نماینده عالی اتحادیه اروپا (جوزپ بورل) به عنوان هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام بوده است.»
اتحادیه اروپا همچنین با‌شانه خالی کردن از مسئولیت خود، ابراز تاسف کرده که ایران متن ارائه شده از سوی هماهنگ‌کننده (برجام) در تاریخ هشتم اوت ۲۰۲۲ را نپذیرفته و مدعی شده تحولات جدید دستیابی به راه‌حل دیپلماتیک را به طور فزاینده‌ای دشوار کرده است. 
در ادامه این بیانیه در حالی که آژانس پیشرفت همکاری بین این نهاد و ایران را در گزارش اخیر خود تایید کرد، اتحادیه اروپا درباره «تشدید نگران‌کننده» برنامه هسته‌ای ایران در گزارش‌های آژانس، ابراز نگرانی عمیق کرده است. 
در گزارش اخیر آژانس به‌رغم تایید مکرر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران از سوی آژانس اتمی، در رابطه با گسترش ظرفیت غنی‌‌سازی و تولید اورانیوم با غنای بالا در ایران ابراز نگرانی و ادعا شده اقدامات ایران توجیه غیرنظامی معتبر ندارد. 
اتحادیه اروپا در بخش دیگری از این بیانیه با اذعان به گزارش آژانس که در آن عنوان شده توضیحات ایران درخصوص وجود ذرات اورانیوم ۸۳.۷ درصدی در تاسیسات فردو با یافته‌های این نهاد مغایرت ندارد، باز هم درباره این موضوع ابراز نگرانی کرده و گفته عدم انحراف ایران در این خصوص باید به تایید آژانس برسد. 
اتحادیه اروپا در بخش دیگری از این بیانیه، بر تعهدات ایران ذیل موافقتنامه پادمان تاکید کرده و افزوده ضرورت دارد آژانس هر اقدامی در راستای تشدید فعالیت هسته‌ای ایران را به موقع شناسایی کند و گزارش دهد. 
تایید آژانس‌، نگرانی اروپا
اتحادیه اروپا همچنین ضمن ابراز نگرانی درباره «کار قابل توجه» بر روی اورانیوم فلزی که قبلاً گزارش شده و «دستاوردهای دانش غیرقابل بازگشت» مرتبط به آن، از ایران خواسته کار دیگری در رابطه با تبدیلUF6  به UF4 برای تولید اورانیوم فلزی را آغاز نکند و هیچ‌گونه فعالیت مرتبط با تولید اورانیوم فلزی را ادامه ندهد. اتحادیه اروپا همچنین مدعی عدم پیشرفت درخصوص اختلاف ادعایی بین میزان اورانیوم طبیعی اعلام شده از سوی ایران در آزمایشگاه چندمنظوره «جابربن حیان» و مقدار تایید شده از سوی آژانس شده و از ایران خواسته این موضوع را طبق خواسته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روشن کند. 
بروکسل مدعی شده در پی کاهش تعهدات برجامی ایران و حذف تجهیزات نظارتی، تداوم دانش آژانس درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران از بین رفته و افزوده در صورت اجرای دوباره تعهدات برجامی، باید مبنای جدید برای راستی‌آزمایی ایجاد شود که درجه قابل توجهی از عدم اطمینان را در نظر خواهد گرفت.
به‌رغم تأیید پیشرفت در همکاری‌های ایران و آژانس در اظهارات اخیر گروسی، اتحادیه اروپا در بیانیه خود از ایران خواسته با آژانس به شیوه‌ای مستمر و بدون وقفه تعامل داشته باشد تا تمام تعهدات مندرج در بیانیه مشترک چهارم مارس ۲۰۲۳ این نهاد و رئیس‌سازمان انرژی اتمی ایران بدون تأخیر محقق شود. بروکسل همچنین از ایران خواسته اقدامات نظارتی و راستی‌آزمایی مرتبط با برجام و همچنین پروتکل الحاقی را از سر بگیرد. 
دوشنبه ۱۵ خرداد ماه نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین مقر این سازمان آغاز به کار کرد و رافائل گروسی مدیرکل آژانس در ابتدای این نشست در بیانیه‌ای اعلام کرد فرآیند اجرای بیانیه مشترک با ایران آغاز شده و پیشرفت‌هایی حاصل شده است.
اظهارات دوشنبه گروسی مبنی بر پیشرفت‌هایی در تعاملات ایران و آژانس، پیش از این نیز از سوی حسین امیرعبداللهیان مورد ‌اشاره قرار گرفته بود. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم اخیرا درباره گفت‌وگوی تلفنی‌اش با امیرعبداللهیان گفت: «همکاری ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اخیراً شتاب بیشتری گرفته و تأکید کردم ایران باید این (روند) را ادامه دهد.»
تحلیلگر ارشد سیاسی:ایران منتظر آمریکا نمی‌ماند
سیدمحمد مرندی، تحلیلگر ارشد سیاسی در گفت‌وگو با المیادین درخصوص بسته شدن موضوع یکی از مکان‌های ادعایی آژانس اتمی علیه ایران گفت: دولت‌های غربی از ابتدا درباره فعالیت هسته‌ای ایران دروغ می‌گفتند و امروز این موضوع ثابت شده است. 
وی اظهار داشت: اکنون با بسته شدن دو پرونده اخیر، تعداد پرونده‌ها در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی[درباره برنامه هسته‌ای ایران] کاهش یافته است. وی با بیان این که متن توافق هسته‌ای اساساً آماده است و منتظر امضای دو طرف است، افزود: زمان توافق رسیده است.
مرندی در ادامه این مصاحبه، رافائل گروسی مدیرکل کنونی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را غیرمستقل خواند و گفت: اگر ایالات متحده پرونده را در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ببندد و متنی را که هم ایران و هم جوزپ بورل (مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا) مناسب دانستند، بپذیرد، آن زمان ایران مایل به امضای توافق خواهد بود. 
این تحلیلگر که پیش‌تر هم گفته بود ایران آماده توافق هسته‌ای است و این آمریکاست که از اراده سیاسی لازم برای امضای چنین توافقی برخوردار نیست، افزود: اگر آمریکایی‌ها اراده داشته باشند، (توافق) می‌تواند به سرعت امضا شود. اما باز هم ایران  قصد ندارد بنشیند و منتظر بماند و از فرصت‌ها نهایت استفاده را می‌برد. 
به گفته مرندی، [توافق هسته‌ای] به شکلی بنا خواهد شد که [در بحث] احیای توافق هسته‌ای جا برای تقلب کشورهای غربی بسیار ناچیز باشد یا اصلاً وجود نداشته باشد. 
این کارشناس ارشد سیاسی تاکید کرد: «ایرانی‌ها قصد ندارند منتظر ایالات متحده بمانند، آنها با کشورهای آسیایی رابطه برقرار می‌کنند، با روسیه، چین، هند...زمان به نفع آمریکا و اروپایی‌ها نیست.» او همچنین سیاست واشنگتن در غرب آسیا را حفظ وضعیت تفرقه به نفع رژیم صهیونیستی خواند و در بخش دیگری از اظهاراتش گفت «جهان در حال تکامل با افول آمریکاست... که تحریم‌های آمریکا علیه ایران را تضعیف می‌کند.»
به گزارش فارس، اظهارات روز دوشنبه گروسی و گزارش او درباره حل‌وفصل یکی از سه مکان ادعایی (مریوان/آباده) از سویی حرکت رو به پیش در تعاملات و همکاری ایران و آژانس را نشان می‌دهد و از سوی دیگر واهی بودن ادعاهای بی‌پایه و اساسی که در این مدت به خصوص از سوی صهیونیست‌ها مطرح شد را ثابت می‌کند.
در گزارش اخیر آژانس آمده است: «آژانس در حال حاضر سؤال دیگری درباره ذرات اورانیوم ضعیف یافت‌شده در مریوان ندارد و این مسئله دیگر در این مرحله جزو مسائل باقی‌مانده نیست.»
واکنش روسیه به مواضع اتحادیه اروپا
«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در توئیتی به بیانیه‌ پراتهام و ادعای اتحادیه اروپا علیه ایران در شورای حکام آژانس اتمی واکنش نشان داد. 
او در این توئیت نوشت: کشورهای غربی در (نشست) شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شکایات و نگرانی‌های زیادی را درباره برنامه هسته‌ای ایران ابراز کردند. جدی گرفتن آنها سخت است، زیرا ایالات متحده و سه کشور اروپایی (عضو برجام) می‌توانند در صورت بازگشت به گفت‌وگوهای وین برای نهایی کردن توافق درباره برجام به حل‌وفصل سریع این مسائل کمک کنند. 
به گزارش فارس، نماینده روسیه در آژانس اتمی همچنین در توئیتی دیگر نوشت: آیا عدم آمادگی مذاکره‌کنندگان غربی برای نهایی کردن گفت‌وگوهای وین به این معناست که آنها کم و بیش از وضعیت فعلی امور پیرامون برنامه هسته‌ای ایران علی‌رغم همه شکایاتشان راضی هستند؟ اگر نه، چرا دیپلماسی را کنار گذاشتند؟