اعضای بریکس به اتفاق از پیوستن ایران به گروه جهانی حمایت کرده‌اند، پس از مواضع صریح سران چین و روسیه، «سیریل رامافوزا» رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی هم که اخیرا میزبان هیئت دیپلماتیک ایرانی به ریاست حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان بوده است از تمایل کشورش برای عضویت ایران در بریکس خبر داد.
آفریقای جنوبی از سه‌شنبه تا پنجشنبه میزبان پانزدهمین اجلاس سران بلوک بریکس در ژوهانسبورگ است و این گروه در حال بررسی افزودن اعضا و گسترش بریکس در این نشست است. به غیر از موضوع گسترش گروه، موضوع دلارزدایی نیز در دستور کار اجلاس سران خواهد بود، زیرا کشورها در مورد افزایش تجارت ارز محلی گفت‌وگو می‌کنند.
رویترز: بریکس جایگزینی برای بلوک‌های غربی که بر نظم جهانی تسلط دارند است
در همین زمینه، رویترز روز سه شنبه به نقل از مقامات آفریقای جنوبی گزارش داد که بیش از ۴۰ کشور برای پیوستن به برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی در بلوک بریکس به عنوان جایگزینی برای بلوک‌های غربی که بر نظم جهانی تسلط دارند ابراز علاقه کرده‌اند. بر اساس گزارش رویترز، از میان کسانی که ابراز علاقه کرده‌اند، نزدیک به ۲۲ کشور رسماً درخواست کرده‌اند به گروهی بپیوندند که یک چهارم تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل می‌دهد.
اگرچه آفریقای جنوبی فهرست نامزدهای پیوستن به این گروه را منتشر نکرده است، اما برخی از کشورهای علاقه‌مند شامل ایران و ونزوئلا، بزرگ‌ترین اقتصاد جنوب شرقی آسیا یعنی ‌اندونزی، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، الجزایر، مصر و آرژانتین می‌شوند.
ایران جزو اولین کشورهایی است که تقاضای عضویت در این گروه را مطرح کرده است
اخیرا معاون دیپلماسی اقتصادی وزیر خارجه مطرح اذعان کرد جمهوری اسلامی ایران جزو اولین کشورهایی است که تقاضای عضویت در این گروه را مطرح کرده است. مهدی صفری با‌اشاره به روند عضویت ایران در گروه بریکس گفت: هنوز کشورهای عضو بریکس معیارهای خودشان را برای اعضای جدید مشخص نکرده‌اند و در حال نوشتن این معیارها هستند.
این دیپلمات ارشد کشورمان عضویت به مزیت‌های دوجانبه ایران و بریکس برای یکدیگر هم‌اشاره کرد و بیان کرد از اثرات پیوستن کشورمان به بریکس انجام معاملات با کشورهای روسیه، چین، برزیل و آفریقای جنوبی بدون استفاده از دلار و با پول ملی و همچنین استفاده از تسهیلات بانک توسعه بریکس است.
به گفته صفری، ایران در مقابل در بخش انرژی، نیروگاه، ساختمان‌سازی، جاده ‌سازی و فعالیت‌های دانش بنیان و صدور خدمات فنی مهندسی از توانایی بالایی برخوردار است و عضویت در این گروه این زمینه را فراهم می‌کند که ایران بتواند این خدمات‌ را ارائه دهد.
اعضای بریکس در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی در جهان بازیگری عمده محسوب می‌شود و از این منظر بریکس دارای سطوح مختلف و متنوعی از قدرت است. چین و روسیه از اعضای دائم شورای امنیت و دارای حق وتو هستند. چین، روسیه و هند دارای زرادخانه‌های سلاح هسته‌ای هستند و برزیل و آفریقای جنوبی هم از توانمندی‌های هسته‌ای برخوردارند.
لازم به ذکر است جیم اونیل، اقتصاددان سابق گلدمن ساکس، اصطلاح بریک را در سال ۲۰۰۱ ابداع کرد. او برای نخستین بار عبارت «طلوع بلوک جدیدی بر روی کره زمین» را مطرح کرد. این بلوک در سال ۲۰۰۹ با اولین اجلاس خود تشکیل شد و سپس آفریقای جنوبی در سال ۲۰۱۱ به آن پیوست و گروه بریکس را تشکیل داد.
این گروه بانک توسعه اقتصادی را که مقر آن در ‌شانگهای است در سال ۲۰۱۵ تأسیس کرد. این بانک، تا کنون ۳۲.۸ میلیارد دلار بودجه برای ۹۶ پروژه توسعه در کشورهای عضو تصویب کرده است.

بزرگ‌ترین نشست سران کشورها و دولت‌های «جهان جنوب» در سال‌های اخیر
این بزرگ‌ترین نشست سران کشورها و دولت‌های «جهان جنوب» در سال‌های اخیر خواهد بود و از ۵۴ رهبر آفریقایی برای شرکت در این اجلاس دعوت شده است. این نشست در سایه احتمال گسترش بریکس برگزار می‌شود.
اواسط ماه گذشته بود که کنفرانس ایران و بریکس با عنوان «چشم‌اندازها برای شراکت و همکاری» در محل مرکز مطالعات سیاسی وزارت امور خارجه با حضور مقامات و سفرای پنج کشور عضو بریکس شامل هند، چین، برزیل، روسیه و آفریقای جنوبی به‌همراه سفرا، دیپلمات‌ها، سفارتخانه‌های خارجی مقیم تهران و مقامات، مدیران و صاحب‌نظرانی از دستگاه‌های دولتی و خصوصی و نیز اساتید و دانشجویان دانشگاه‌های کشور برگزار شد. برگزاری این کنفرانس در تهران با حضور سفرای پنج کشور عضو بریکس نشان‌دهنده اهمیت جایگاه ایران برای این گروه اقتصادی است.
برگزاری پانزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و آفریقای جنوبی
حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان ۱۹ مرداد (۱۴۰۲) به منظور شرکت در پانزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آفریقای جنوبی به پرتوریا سفر کرد و در این سفر با «نالدی پاندور»، وزیر روابط و همکاری بین‌المللی آفریقای و همچنین با «رامافوزا» رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی دیدار و گفت‌وگو کرد.
این سفر دومین سفر به آفریقای‌جنوبی در سال جاری است که به گفته وزیر امور خارجه کشورمان، بیانگر جدیت ایران برای توسعه مناسبات با آفریقا و مشارکت فعال در ائتلاف‌های بین‌المللی و تقویت چند جانبه‌گرایی است.
وزیر امور خارجه کشورمان در دیدار با رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی با‌اشاره به روابط خوب و رو به رشد دو کشور و برگزاری موفق پانزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی، از نهایی شدن توافقات سازنده بخش‌های مختلف و آماده شدن چندین سند همکاری ابراز خرسندی نمود.
آقای رامافوزا، رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی نیز در این ملاقات ضمن ابلاغ سلام به رئیس‌جمهور کشورمان و اظهار خرسندی از پذیرش دعوت وی از سوی جناب آقای رئیسی جهت شرکت در اجلاس سران بریکس و همچنین سفر رسمی دوجانبه پاییز به آفریقای جنوبی، سفر ایشان را مهم ارزیابی کرده و اضافه نمود که حضور رئیس‌جمهور ایران در اجلاس بریکس از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و مورد توجه آفریقای جنوبی قرار دارد.
وی گفت: اجلاس سران بریکس در جهان مورد توجه ویژه ای قرار گرفته و آفریقای جنوبی علاقه مند است تا جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشور دوست آفریقای جنوبی، به عضویت بریکس پذیرفته شود و تهران در این خصوص، حمایت کامل پرتوریا را دارا می‌باشد.
منفعت دو طرفه
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه نیز روز دوشنبه ۳۰ مرداد (۱۴۰۲) در نشست خبری خود در مورد سفر رئیسی به آفریقای جنوبی گفت: موضوع همکاری با بریکس حائز اهمیت است. بریکس به‌عنوان نهاد نوظهور اقتصادی، در حال پیدا کردن جایگاه خود در جهان است.
وی گفت: ایران با درک جایگاه این نهاد و اهمیتی که به موضوعات اقتصادی می‌دهد، درخواست عضویت داد که با اعضای بریکس گفت‌وگوهای مثمر ثمری را دارد. روند هدف‌گذاری انجام شده درچارچوب همان نگاه راهبردی است.
سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: همکاری ایران با بریکس یک منفعت دوجانبه است. تعدد مشارکت‌های سطح بالای ایران در نشست‌های بریکس دال بر وجود این تمایل و همکاری‌هاست.
بریکس ظرفیت جایگزینی نظامی برای ناتو را هم دارد
«عبدالباری عطوان» سردبیر روزنامه «رأی الیوم» نیز نشست بریکس در آفریقای جنوبی را بسیار مهم دانست و گفت که این نشست، ارکان اصلی یک سیستم جدید را مشخص خواهد کرد. سیستمی که جایگزینی برای هفت کشور بزرگ (اشاره به گروه ۷) خواهد بود و در دراز مدت می‌تواند یک جایگزین نظامی برای ناتو باشد.
وی با‌ اشاره به اهمیت اجلاس امروز بریکس تصریح کرد که این نشست، پایه‌های سیستم جدید بریکس را بنا خواهد نهاد. این روزنامه‌نگار و تحلیلگر فلسطینی افزود: اهمیت این سیستم جدید در این است که ارز جدیدی را ارائه خواهد کرد که جایگزینی برای دلار خواهد بود و ممکن است دلار و سیستم مالی جهانی را از عرش به فرش آورد؛ سیستمی که پس از جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵ تأسیس شد و از طریق دلار بر جهان مسلط شد.
به گزارش مهر، به نظر می‌رسد هدف از حضور جمهوری اسلامی ایران در اجلاس بریکس صرفاً گفت‌وگوها در قالب موضوعات بین‌المللی است و بحث عضویت مطرح نیست که البته نباید از اهمیت دیدارهای حاشیه‌ای در این اجلاس نیز غافل شد.