زلال بصیرت (۱۱۹) -دین؛ ما در همه ارزش‌های انسانی ۱۴/ ۰۴ / ۱۳۹۶
زلال بصیرت
دین؛ ما در همه ارزش‌های انسانی
۱۴/ ۰۴ / ۱۳۹۶
بسم الله الرحمن الرحیم
مهم‌ترین بعد انقلاب اسلامی در میان ابعاد مختلفی که دارد، بعد اسلامی بودن آن است.
در تاریخ، انقلاب‌های فراوانی رخ داده و هر کدام نیز تأثیرات زیادی در مناسبات کشورها داشته‌اند. شاید بعضی‌ها فکر کنند که انقلاب اسلامی ایران هم مانند سایر انقلاب‌ها بود اما این انقلاب یک ممیزه‌ای داشت که نظیر آن در تاریخ اتفاق نیفتاده و قابل مقایسه با سایر انقلاب‌ها نیست و این امتیاز آن بود که انقلاب اسلامی ایران مبتنی بر فرهنگ دینی بود و بنیانگذار این انقلاب حرکت خود را با یک برنامه فرهنگی، با روشنگری و تبیین ابعاد اجتماعی - سیاسی اسلام، شروع کرد.
انقلاب اسلامی ، انقلاب ارزش محور
در عرف مذهبی قبل از انقلاب، سیاسی بودن و فعالیت سیاسی انجام دادن، یک نقطه منفی به حساب می‌آمد و از ارزش یک روحانی می‌کاست، اما امام(ره) با یک برنامه حکیمانه و فداکاری این نگرش را تغییر داد و تا جایی رساند که فرمود «شرکت در بعضی فعالیت‌های دینی - سیاسی مثل نماز واجب است».
بر اساس این تغییر بینش همراه با تبیین بعد اجتماعی- سیاسی اسلام، زمینه برای تحول اجتماعی فراهم شد و امام (ره) روی همین تحول فرهنگی اسلامی تکیه کرد و فرمود مردم باید اسلام را بشناسند و علاقمند به اجرای احکام اسلام شوند تا بشود یک تحول در جامعه ایجاد کرد.
ارزش اصلی انقلاب به همین بعد و باور مردمی است که اسلام را باور می‌کنند و وظیفه خود می‌دانند که برای آن جانفشانی کنند، برای تحقق آن تلاش می‌کنند و این انقلاب را در زمره اهداف انبیاء و زمینه ساز ظهور امام زمان(عج) می‌دانند.
انقلاب‌های مهم جهان بیشتر مردم را به مادی گرایی و دنیاگرایی سوق داد، در حالی که تکیه بر ارزش‌های معنوی و لیاقت انسان برای خلافت خدا، از اصول و مبانی انقلاب اسلامی ایران بود.
امام(ره) مردم را متوجه کرد که ارزش انسان، زندگی و حیات به این است که انسان بتواند با خدا ارتباط برقرار کند، ارزش‌های الهی در جامعه پیاده شود و بالاخره افتخار است که در این راه به شهادت برسد.
این بعد از انقلاب کمتر مورد توجه، بحث و بررسی قرار گرفته و تببین این بعد به عهده روحانیت است و اگر کوتاهی صورت گرفته باشد از کم کاری روحانیت است. این بعد، اول باید برای خودمان واضح شود و آن وقتی درست واضح می‌شود که نقش دین را در زندگی انسان روشن کنیم.
نقش دین در زندگی انسان ها
در محافل علمی و دانشگاهی، نهایت کاری که انجام می‌شود این است که می‌گویند دین هم یکی از نهادهای اجتماعی است و آن را در کنار اقتصاد، مدیریت و حکومت قرار می‌دهند که هر کدام به طور مستقل فعالیت می‌کنند و صرف نظر از دین برای خودشان جایگاهی دارند.
بر اساس آنچه از منابع دینی استفاده می‌کنیم و بزرگانی نظیر حضرت امام (ره) تعلیم دادند، انسانیت انسان بدون دین فعلیت پیدا نمی‌کند و این انسان بدون دین با حیوان فرقی ندارد و گاهی خشن‌تر و بی‌رحم‌تر از حیوان نیز می‌شود.
اومانیسم یکی از پایه‌های فرهنگی جهان مدرن است. در مقابل این نگاه، اسلام انسان را یک موجود دو سویه می‌داند که یک جهت الهی دارد که می‌تواند به سمت خدا صعود کند و یک جهت که می‌تواند به اسفل‌السافلین سقوط کند و انسان با اختیار خود می‌تواند یکی را انتخاب کند.
در اسلام، چنین نیست که هر انسانی به‌طور مطلق شرافت و کرامت داشته باشد، بلکه کرامت انسانی مخصوص کسی است که در مسیر سیر الی‌الله و دین قرار گرفته و عمل می‌کند، اما کسی که مسیر شیطانی و تبعیت نفس را پیش گیرد و مسیر حق را سد کند، هیچ کرامتی ندارد.
دین ارزش‌های انسان را به فعلیت می‌رساند، به همین دلیل است که دین از هر نهادی بالاتر است و سایر نهادها باید زیر چتر دین قرار گیرند تا ارزش پیدا کنند و اقتصاد، سیاست و فرهنگ زیر چتر دین جهت و ارزش پیدا می‌کنند.
اگر باور کردیم که دین جایگاهش فوق همه نهادهاست و مادر همه ارزش‌های انسانی است، خواهیم فهمید که کدام بُعد انقلاب ارزش بیشتری دارد.
هر بعدی از انقلاب با وجود دین ارزش پیدا می‌کند، زیرا استقلال و آزادی بدون دین نمی‌توانند موجب سعادت انسان شوند، چرا که اگر دین نباشد از همین استقلال و آزادی نیز سوء استفاده می‌شود و افراد را به مسیر هوای نفس می‌کشاند، همانطور که سایر انقلاب‌ها به چنین مسیرهایی کشیده شدند.
مسئولیت خطیر روحانیت
اگر جایگاه دین در جامعه مشخص شود، آنگاه به اهمیت و نقش روحانیت پی می‌بریم، زیرا این دین‌شناسان هستند که می‌توانند دین را تبیین و تبلیغ کنند و مسیر تعالی و سعادت را به مردم یاد دهند، بنابراین روحانیت، مهم‌ترین نقش را در جامعه ایفا می‌کند و سنگین‌ترین وظیفه بر دوش روحانیت است.
ما باید تا پای جان بایستیم تا اسلام پایدار باشد، چون تا اسلام نباشد انسانیت بالفعل تحقق نمی‌یابد و در این انقلاب نهادی که عهده‌دار تبیین دین و ترویج ارزش‌ها و تثبیت باورهای دینی است، باید وظیفه‌اش را بشناسد و به آن عمل کند.
اول باید باورهای مردم را تقویت کنیم و دوم، ارزش‌ها را در میان مردم ترویج کنیم که این دو، اساس فرهنگ است و آنگاه نوبت می‌رسد به وضع قوانین و اجرای آن که باید براساس این دو اصل شکل بگیرند.
دین شناسی زمینه دینداری است و غیر از شناخت، تزکیه نیز لازم است و پس از شناخت عمیق نسبت به همه ابعاد دین، باید برای عمل کردن به احکام و باورهای دینی، خودسازی داشته باشیم.
ارزش خاک و وطن به اسلام است، وگرنه وطن و خاک اصالت ندارد، بلکه آنچه اصالت دارد ارتباط با خدا و بندگی خداست و هر چه در این مسیر باشد ارزش می‌یابد و قطب نمای حرکت‌های ما در مسیر تبلیغ و ترویج دین و پایداری انقلاب اسلامی ایران، رهبر معظم انقلاب است.
بیانات آیت‌الله مصباح یزدی (دام ظله) در دیدار با مسئولین عقیدتی سیاسی نیروی انتظامی؛ قم؛ 24 / 11 / 1391 .