3359 - نگاهی به تحولات چشمگیر پس از انقلاب در حوزه‌های مختلف - تولید روزافزون اقتـدار در سایه خودباوری ملّی ۱۴۰۱/۱۱/۱۷
نگاهی به تحولات چشمگیر پس از انقلاب در حوزه‌های مختلف (بخش نخست)
تولید روزافزون اقتـدار در سایه خودباوری ملّی
۱۴۰۱/۱۱/۱۷
رضا الماسی
تحولات انقلاب اسلامی در 4 دهه گذشته همواره تابع یک‌روند سینوسی بوده که برآیند آن به‌اتفاق نظر ناظران بیرونی و درونی، پیشرفت فراتر از انتظار بوده است. البته سرعت پیشرفت در حوزه‌های مختلف، متفاوت است. مثلاً در حوزه اقتصاد آن‌طور که شایسته مردم انقلابی کشورمان بوده پیشرفت نداشتیم و سرعت نسبتاً کندی را تجربه کرده‌ایم. اما در حوزه‌های علمی، سیاسی امنیتی، نظامی و... پیشرفت‌های باورنکردنی را داشته‌ایم.
انقلاب اسلامى که در سپیده‌دم 22 بهمن‌ماه سال 1357 در کشورمان به رهبرى حضرت امام خمینى(ره)طلوع کرد و «اعجاز بزرگ قرن» را رقم زد، دستاوردهاى فراوان و بی‌سابقه‌ای را در حوزه‌های گوناگون به ارمغان آورد که دشمنان آن از همان روزهای اول در پی انکار و یا کوچک‌انگاری و حتی ضربه‌زدن به این دستاوردها برآمدند.
وضعیت سیاسی اجتماعی ایران قبل از انقلاب
نظام سیاسی ایران در دوران قبل انقلاب اسلامی، نظام سلطنتی و پادشاهی به شکل موروثی بوده و مردم ایران هیچ نقشی در به‌قدرت‌رسیدن پادشاه نداشتند. در نظام سلطنتی، شاه با هر نوع خصوصیت و ویژگی‌هایی، از اختیارات کامل برخوردار و فرمان او، دستور خدا تلقی می‌شد.
محمدرضا پهلوی نیز با نظر بیگانگان به قدرت رسید و بسیاری از خصلت‌های دیکتاتورمآبانه پدر در او وجود داشت. در وابستگی رضاشاه به انگلیس همین بس که چرچیل و روزولت در کنفرانس تهران درباره او اعتراف کردند: «خودمان او را آوردیم و خودمان او را برداشتیم.» این را حسین فردوست، در جلد ۱ کتاب ظهور و سقوط پهلوی آورده است. محمدرضا شاه نیز از سوی بیگانگان به قدرت رسید و او خود را مدیون آنان می‌دانست.
در سندی که در کتاب سیاست خارجی آمریکا و شاه نوشته گازیوروسکی به نقل از روزنامه نیویورک‌تایمز آمده است نوشته شده: «پس از کودتا، محمدرضا به کرمیت روزولت رئیس‌بخش سیا در خاورمیانه گفت: من تاج‌وتخت خود را به خدا، مردم کشورم، ارتشم و به شما مدیونم.»
در سال ۱۲۹۰ هجری شمسی یعنی در اوایل نهضت مشروطه، جمعیت کل کشور ایران حدود ۱۰ میلیون نفر بود و اکثر مردم ایران در روستا زندگی می‌کردند. فقر و محرومیت از دلایل مهاجرت روستائیان به شهرها بود. وضع زندگی روستائیان در مقایسه با شهرنشینان بسیار نامطلوب بود. به دلیل نبودن امکانات، خدمات بهداشتی و درمانی، راه مناسب، برق و ... زندگی برای بسیاری از روستائیان؛ با مشکلات فراوان همراه بود که مرگ‌ومیر بالا یکی از نتایج طبیعی این وضعیت به‌ویژه در نوزادان و خردسالان بود.امروز پس از گذشت 44 سال از عمر انقلاب اسلامی در ایران، از جمله مخالفان جمهوری اسلامی، کشورهایی هستند که هنوز در حکمرانی شاهنشاهی گیر کرده‌اند و فقط پز روشنفکری و مردم‌سالاری می‌دهند. این در حالی است که در طول 44 سال گذشته علاوه‌بر حدود 50 انتخاباتی که در سطح کشور برگزار شده، مردم در لایه‌های مختلف تصمیم‌گیری و تصمیم‌‌سازی نقش مستقیم و غیرمستقیم داشته‌اند.
دستاوردهای سیاسی امنیتی انقلاب اسلامی
یکى از نخستین و مهم‌ترین دستاوردها، سپاه پاسداران انقلاب اسلامى بود. دستاورد یاد شده، مسئولیت و وظیفه «نگهبانى از انقلاب و دستاوردهاى آن» را نیز بر عهده گرفت. بى شک نگهبانى از دستاوردهاى انقلاب اسلامى در وهله نخست متوقف بر شناخت و معرفت دستاوردها و سپس آسیب‌شناسی و اتخاذ راهکارهاى مناسب و مؤثر برای حفاظت از آنهاست.
از جمله مهم‌ترین دستاوردهای سیاسی انقلاب اسلامی، سرنگونی حکومت استبدادی شاهنشاهی و برقراری نظام مردمی جمهوری اسلامی و همچنین رهایی از سلطه استعماری بیگانگان و کسب استقلال و تحول در اصول و رفتارهای سیاست خارجی کشور است.
تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، حاکمیت کشور چه در داخل و چه خارج از آن، به معنای واقعی کلمه به رسمیت شناخته نمی‌شد؛ چرا که همه برنامه‌های کشور توسط اربابان خارجی رژیم ستم‌شاهی طراحی و تدوین شده و برای اجرا در اختیار رژیم پهلوی قرار می‌گرفت، بدون آنکه خود دخالتی در تشخیص و تبیین آنها بر اساس مصالح و منافع ملی داشته باشد.
در آن دوران این حاکمیت بیگانگان بود که در ایران رسمیت داشت، نه حاکمیت ایرانی بر ایران. انقلاب اسلامی با پایان بخشیدن به حاکمیت بیگانگان در امور داخلی کشور، استقلال در تصمیم‌گیری و اجرا را در عرصه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و... به ارمغان آورده و دست اجانب و بیگانگان را برای همیشه از دخالت در امور داخلی ایران کوتاه کرد.
به گفته کارشناسان و پژوهشگران مسائل انقلاب اسلامی، مهم‌ترین دستاوردهای سیاسی داخلی انقلاب اسلامی عبارت‌اند از:
۱- سرنگونی رژیم منحوس پهلوی به‌عنوان عامل دست‌نشانده آمریکا
۲- رهایی همه‌جانبه کشور از وابستگی به غرب
۳- ایجاد حکومت جمهوری اسلامی و تدوین قانون اساسی بر پایه فقه شیعی
۴- رجوع به آرا عمومی در تعیین سرنوشت کشور به میزان تقریبی سالانه یک انتخابات
۵- مقابله علمی با تز جدایی دین از سیاست و مشروعیت‌بخشی به ولایت فقها در عصر غیبت
۶- افزایش همبستگی ملی از طریق مقابله با تحرکات تفرقه‌افکنانه و تجزیه‌طلبانه پیشرفت در سایه باور به شعار «ما می‌توانیم»
انقلاب به یک انحطاط تاریخی طولانی پایان داد و کشور که در دوران پهلوی و قاجار به‌شدّت تحقیر شده و عقب‌مانده بود، در مسیر پیشرفت سریع قرار گرفت؛ به فرموده رهبر معظم انقلاب؛ پیروزی انقلاب اسلامی رژیم ننگین سلطنت استبدادی را به حکومت مردمی و مردم‌سالاری تبدیل کرد و عنصر اراده ملّی را که جان‌مایه پیشرفت همه‌جانبه و حقیقی است در کانون مدیریّت کشور وارد کرد؛ آن‌گاه جوانان را میدان‌دار اصلی حوادث و وارد عرصه مدیریّت کرد؛ روحیه و باور «ما می‌توانیم» را به همگان منتقل کرد؛ به برکت تحریم دشمنان، اتّکاء به توانایی داخلی را به همه آموخت و این منشأ برکات بزرگ شد.
آقای دکتر سلمان محمدی، استاد دانشگاه در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان اظهار می‌دارد: همان‌طور که حضرت آقا تبیین فرموده‌اند؛ یکی از مهم‌ترین دستاوردهای انقلاب اسلامی این است که این انقلاب توانست ثبات و امنیّت کشور و تمامیّت ارضی و حفاظت از مرزها را که آماج تهدید جدّی دشمنان قرار گرفته بود ضمانت کند و در یک دفاع همه‌جانبه در طول 8 سال، شکست سنگینی به رژیم بعث که به‌نوعی تمام قدرت‌های آن روز دنیا را نمایندگی می‌کرد وارد سازد.»
او ادامه می‌دهد: «کشور انقلابی ما همچنان با چالش‌های تحمیلی از سوی دشمنان خارجی مواجه است؛ اما سطح این چالش با روزهای اول انقلاب قابل‌مقایسه نیست؛ چرا که قدرت سیاسی امنیتی جمهوری اسلامی به جایی رسیده که آمریکا و همه حامیانش تمام ظرفیت خود را به کار می‌گیرند تا ضریب نفوذ ایران در کشورهای منطقه را کاهش دهند و همواره ناکام مانده‌اند.»
این استاد دانشگاه می‌افزاید: «رهبر انقلاب در این خصوص می‌فرمایند؛ اول انقلاب چالش با آمریکا بر سر کوتاه کردن دست عمّال بیگانه یا تعطیلی سفارت رژیم صهیونیستی در تهران یا رسوا کردن لانه جاسوسی بود، اما امروز چالش بر سرِ حضور ایران مقتدر در مرزهای رژیم صهیونیستی و برچیدن بساط نفوذ نامشروع آمریکا از منطقه غرب آسیا و حمایت جمهوری اسلامی از مبارزات مجاهدان فلسطینی در قلب سرزمین‌های اشغالی و دفاع از پرچم برافراشته حزب‌الله و مقاومت در سراسر این منطقه است. و اگر آن روز، مشکل غرب جلوگیری از خرید تسلیحات ابتدایی برای ایران بود، امروز مشکل او جلوگیری از انتقال سلاح‌های پیشرفته ایرانی به نیروهای مقاومت است. و اگر آن روز گمان آمریکا آن بود که با چند ایرانی خودفروخته یا با چند هواپیما و بالگرد خواهد توانست بر نظام اسلامی و ملّت ایران فائق آید، امروز برای مقابله سیاسی و امنیّتی با جمهوری اسلامی، خود را محتاج به یک ائتلاف بزرگ از ده‌ها دولت معاند یا مرعوب می‌بیند و البتّه باز هم در رویارویی، شکست می‌خورد.»
محمدی می‌گوید: «ممکن است برخی به هر دلیلی در اقتدار سیاسی امنیتی ایران اسلامی شک داشته و یا تردید ایجاد کنند. مهم‌ترین دلیل برای اثبات اقتدار سیاسی امنیتی جمهوری اسلامی، حیات ۴۴ساله آن و ناکامی تلاش معارضان آن است.»
سیاست خارجی و دفاعی ایران قبل و بعد از انقلاب اسلامی
ایران در دوران قبل از انقلاب اسلامی، دارای سیاست خارجی و دفاعی مستقلی نبود و به‌عنوان یک کشور تابع، در قلمرو قدرت بلوک غرب با محوریت آمریکا در نظام دوقطبی حاکم بر روابط بین‌الملل عمل می‌کرد.
ارتش ایران به‌خاطر نقشی که آمریکایی‌ها تحت عنوان سیاست دو ستونی برای ایران به‌عنوان «ژاندارم منطقه خلیج‌فارس» تعریف کرده بودند، کاملاً تحت کنترل ایالات متحده بود.
هزاران مستشار نظامی آمریکایی در بخش‌های کلیدی ارتش حضور داشتند. شاه در واقع هیچ اعتقادی به استقلال و حاکمیت ملی ایرانیان نداشت و تداوم حضور خود در قدرت را، در گرو وابستگی به آمریکا می‌دید.
دکتر محمدی در این باره توضیح می‌دهد: «پیشرفت‌های خیره‌کننده در رشته‌های گوناگون مهندسی از جمله در صنایع دفاعی محصول روحیه جهادی نخبگان و حضور جوانان در عرصه‌هایی است که انقلاب به آنها نیاز داشته و دارد.»
او در حوزه اقتدار کشورمان در سیاست خارجی نیز اظهار می‌دارد: «همان‌طور که رهبر انقلاب در بیانیه گام دوم فرموده‌اند؛ عزّت ملّی، روابط خارجی، مرزبندی با دشمن، شاخه‌هایی از اصلِ «عزّت، حکمت، و مصلحت» در روابط بین‌المللی‌اند. صحنه جهانی، امروز شاهد پدیده‌هایی است که تحقّق یافته یا در آستانه ظهورند؛ از جمله؛ تحرّک جدید نهضت بیداری اسلامی بر اساس الگوی مقاومت در برابر سلطه آمریکا و صهیونیسم؛ شکست سیاست‌های آمریکا در منطقه غرب آسیا و زمین‌گیر شدن همکاران خائن آنها در منطقه؛ گسترش حضور قدرتمندانه سیاسی جمهوری اسلامی در غرب آسیا و بازتاب وسیع آن در سراسر جهان سلطه.»
«سردمداران نظام سلطه نگران‌اند؛ پیشنهادهای آنها عموماً شامل فریب و خدعه و دروغ است. امروز ملّت ایران علاوه بر آمریکای جنایت‌کار، تعدادی از دولت‌های اروپایی را نیز خدعه گر و غیرقابل‌اعتماد می‌داند. دولت جمهوری اسلامی باید مرزبندی خود را با آنها بادقت حفظ کند؛ از ارزش‌های انقلابی و ملّی خود، یک گام هم عقب‌نشینی نکند؛ از تهدیدهای پوچ آنان نهراسد؛ و در همه حال، عزّت کشور و ملّت خود را در نظر داشته باشد و حکیمانه و مصلحت‌جویانه و البتّه از موضع انقلابی، مشکلات قابل‌حل خود را با آنان حل کند.» (رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب)
نگاهی به تحولات چشمگیر پس از انقلاب در حوزه‌های مختلف-بخش پایانی
جهش ایران در عصر انقلاب اسلامی از عدالت و معنویت تا علم و فناوری
رضا الماسی
زمانی که حضرت امام خمینی(ره) در روز پنج‌شنبه 12 بهمن‌ماه سال 1357 پس از سال‌ها تحمل دوری و تبعید از کشور به ایران بازگشت، شاید بسیاری از انقلابیونی که در متن قضایای انقلاب اسلامی قرار داشتند هم فکر نمی‌کردند پس از 44 سال جهش‌هایی در کشور اتفاق بیفتد که عقب‌ماندگی‌های چندصدساله را جبران نماید. امروز وقتی نگاهی به گذشته می‌اندازیم و مسیر کلان پیشرفت کشور را با عملکرد پادشاهان و غارتگران خارجی مقایسه می‌کنیم، وضعیت امروز به‌رغم تمام کاستی‌ها و مشکلات حیرت‌انگیز به نظر می‌رسد.
دهه فجر انقلاب اسلامی، فرصت مناسبی است که با زبان آمار و کاملاً علمی، کارنامه درخشان و معجزه‌آسای چهل و چهار‌ساله نظام اسلامی را بازگو کنیم و از طرفی با یک آسیب‌شناسی منصفانه، نقاط ضعف و تهدیدها را تبدیل به نقاط قوت و فرصت کنیم.
عدالت و پیشرفت؛ مهم‌ترین جهت‌گیری نظام اسلامی
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای انقلاب اسلامی «عدالت در تقسیم امکانات» است. هدف حکومت علوی که انقلاب اسلامی آن را الگوی خود می‌داند، هرگز نفس حکومت نبوده و نیست؛ بلکه هدف از تشکیل حکومت در منظر امام علی علیه‌السلام اجرای عدالت و حق را به صاحبان حق رساندن است.
امیرالمؤمنین(ع) در خطبه سوم نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «اگر پیمان خدا از دانشمندان نبود که در مقابل پرخوری ستمگر و گرسنگی ستمکش ساکت ننشیند همانا افسار خلافت را روی شانه‌اش می‌انداختم و مانند روز اول کنار می‌نشستم.»
نظام مقدس جمهوری اسلامی اهداف نظام علوی را در پیش گرفته است از آغاز عزمش بر این بوده و هست که امکانات ثروت ملی را عادلانه توزیع نماید.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید محمدتقی قادری، استاد حوزه‌های علمیه می‌گوید: «در رژیم گذشته امکانات در شهرها توزیع می‌شد، روستائیان و مناطق دوردست از امکانات محروم بودند. در شهرها نیز امکانات در اختیار طبقه‌ای خاص قرار می‌گرفت و اغلب از دستیابی به امکانات محروم بودند. ولی نظام اسلامی در مدت بیش از 40 سال برای اینکه همه ملت از امکانات برخوردار شوند منابع را به‌گونه‌ای تخصیص داده و توزیع نموده است که هرآنچه از امکانات در اختیار شهرها است در اختیار روستاییان و مناطق دور از مرکز نیز قرار دارد.»
او ادامه می‌دهد: «در اینکه نظام در توزیع منابع و امکانات در 44 سال تا چه‌اندازه‌ای موفق بوده با مقایسه بین امکانات در 50 سال از حاکمیت رژیم پهلوی و 44 سال از نظام اسلامی می‌توان به چگونگی توزیع عادلانه امکانات پی برد. البته با لحاظ اینکه در آن زمان؛ در روز ۶ میلیون بشکه نفت به فروش می‌رسید؛ اما در نظام اسلامی، فروش نفت به دلیل تحریم از ۹۰۰ تا ۲۵۰۰ بشکه بیشتر نبوده است. جمعیت در آن زمان کمتر از 30 میلیون نفر بود؛ ولی در نظام اسلامی آمار جمعیت در حال حاضر حدود 85 میلیون نفر است. رژیم گذشته مشکل 8 سال جنگ و تحریم همه‌جانبه دولت‌های غربی و اروپایی را نداشت؛ ولی نظام اسلامی همه این مشکلات را داشته و دارد.»
بر اساس آمارهای رسمی در رژیم گذشته 4 هزار و ۳۵۰ روستا برخوردار از برق بودند و پس از انقلاب تا کنون 54 هزار و ۲۳۲ روستا از امکانات برق استفاده می‌کنند یعنی 99 درصد روستاها صاحب برق شدند. پیش از انقلاب ۳۱۲ مخابرات در روستا وجود داشت پس از انقلاب
53 هزار روستا دارای مخابرات شدند. قبل از انقلاب هیچ‌کدام از روستاها از نعمت گاز لوله‌کشی برخوردار نبودند، اما امروز به برکت انقلاب اسلامی بیش از ۶ هزار روستا از لوله‌کشی گاز بهره‌مند هستند و لوله‌کشی خطوط گاز روستایی در مابقی ادامه دارد.
پیش از انقلاب ۱۳۴ روستا خانه بهداشت داشتند، اکنون ۱۷ هزار و ۹۲۱ خانه بهداشت وجود دارد. قبل از انقلاب ۵۱۸ مر کز بهداشتی در روستا بود؛ ولی الان 2 هزار و ۴۲۷ مرکز بهداشتی تأسیس شده است. پیش از انقلاب 4 هزار و 700 روستا از آب شرب بهداشتی برخوردار بودند؛ ولی بعد از انقلاب 32 هزار و ۳۸۶ روستا. یعنی 90 درصد از روستا از نعمت آب شرب بهداشتی بهره‌مند هستند. پیش از انقلاب اکثر روستائیان بی‌سواد بودند؛ ولی بعد از انقلاب 90 درصد از آنان باسوادند. در زمان حکومت پهلوی ۲۶ هزار کیلومتر راه روستایی که بیشتر خاکی بود وجود داشت، ولی بعد از انقلاب، ۲۰۰ هزار کیلومتر راه آسفالت در کشور ایجاد شده است و طول راه‌های روستایی ۶ برابر شده است.
طبق آمار موجود در وزارت راه و شهر‌سازی، ایران قبل از انقلاب اسلامی، ۳۶ هزار کیلومتر جاده اصلی داشت و هم‌اکنون در نظام جمهوری اسلامی ۲۲۱ هزار کیلومتر راه جاده‌ای ایجاد شده است.
تعداد خودرو پیش از انقلاب دو میلیون خودرو بود؛ پس از انقلاب 22 میلیون خودرو در اختیار مردم قرار گرفته است که البته این عدد هنوز با نیاز واقعی مردم فاصله دارد. پیش از انقلاب داشتن مسکن برای اکثر مردم یک آرزو بود؛ ولی در 44 سال گذشته 12 میلیون مسکن ارزان‌قیمت ساخته شده و به فاقد مسکن‌ها تحویل داده شده است.
حجت‌الاسلام قادری توضیح می‌دهد: «هرچند نظام جمهوری اسلامی راضی و قانع به همین مقدار از خدمات نیست و آن را در تراز آرمان‌های خود نمی‌داند؛ ولی باتوجه‌به جنگ تحمیلی و تحریم پس از تحریم نظام استکباری بینالمللی، این دستاوردها نمونه کوچکی از توزیع عادلانه امکانات در کشور را نشان می‌دهد و ثابت می‌کند جهت‌گیری نظام به سمت عدالت اقتصادی و محرومیت‌زدایی بوده است.»
این استاد حوزه‌های علمیه تصریح می‌کند: «به همین علت رهبر معظم انقلاب در توصیف این حرکت معجزه‌آسا در بیانیه گام دوم می‌نویسند: جمهوری اسلامی در شمار موفق‌ترین حاکمیت جهان در جابه‌جایی خدمت و ثروت از مرکز به همه جای کشور و از مناطق مرفه نشین شهرها به مناطق پایین‌دست آن بوده است.»
معنویت و ایمان؛ زیربنای انقلاب مردم ایران
ایمان دینی مردم ایران، موضوعی است که ریشه در اعماق تاریخ و تمدن آن داشته است؛ اما درعین‌حال جامعه معاصر ایران و کیان دین و آیین و فرهنگ مردم مسلمان ایرانی همواره از سوی استعمارگران مورد هجمه قرار داشته و ایادی استکبار درصدد اسلام زدایی و به حاشیه راندن تفکر اسلامی و کم‌رنگ کردن سنت‌های دینی در جامعه بوده‌اند.
مادی‌گرایی و تهی کردن جهان از معنویت، در ذات نظام‌های سیاسی غربی نهادینه شده و نظام فکری سلطه‌گران جهانی بر مهندسی جامعه‌ای بی‌ایمان و بی‌اعتقاد به ارزش‌های الهی شکل‌گرفته است. به فرموده رهبر انقلاب؛ سیاست قدرت و نظام سلطه جهانی این بود که دین و معنویت را به‌کلی از زندگی مردم حذف کند و جامعه بشری را یک جامعه بی‌دین و بی‌ایمان و بی‌اعتقاد به ارزش‌های الهی تربیت نماید. اما آنچه حضرت امام خمینی در انقلاب اسلامی به احیای آن پرداخت، اسلام سیاسی و معرفی آن در صحنه سیاسی جهان بود که اسلام آمریکایی و اسلام تسلیم‌پذیر در مقابل دشمنان خدا را کنار زد.
نشریه خط حزب‌الله در مطلبی پیرامون این موضوع می‌نویسد: «انقلاب مردم ایران، ابعاد سیاسی و اجتماعی اسلام را احیا نمود و در جهان و دنیای اسلام آن را انعکاس داد. هنر بنیان‌گذار انقلاب اسلامی، این بود که اسلام را از غربت نجات داد و مردم‌سالاری را مبتنی بر معنویت تعریف کرد و این‌گونه ذهن و دل انسان‌های آزاده در نقاط مختلف جهان را به این پدیده جذاب متوجه ساخت.»
با پیچیدن طنین انقلاب اسلامی، اعتقاد مذهبی و گرایش معنوی نه‌تنها در ایران، بلکه در جوامعی هم که سالیان سال، حکمرانان آنها متولی رفتارها و تبلیغات ضددینی بودند، رشد یافت.
انقلاب اسلامی دستاوردها و پیشرفت‌های مختلف علمی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، نظامی و بهداشتی فراوانی داشته است. بی‌تردید هر نظام سیاسی دیگری نیز می‌تواند در این حوزه‌ها، دستاوردهایی را برای خود ترسیم و مطرح نماید؛ اما وجه متمایز انقلاب اسلامی مردم ایران با سایر انقلاب‌ها در دستاوردهای دینی، اخلاقی و معنوی‌ای است که برای جامعه ایران به ارمغان آورد.
«یکی از وجوه عظمت انقلاب که این انقلاب را، انقلاب اسلامی را به‌کلّی با انقلاب‌های دیگر متفاوت می‌کند. یکی‌اش همین حضور معنویّت در این انقلاب است.» (رهبر انقلاب، 14 خرداد 1401) «روحیات معنوی در جامعه در حال تعمیق است. البته در این زمینه ممکن است برخی با استناد به رفتار تعدادی معدود درباره فضای کلی جامعه دچار قضاوتی اشتباه شوند، اما حضور پرمعنای قشرهای مختلف مردم به‌ویژه جوانان دانشگاهی در مراسمی نظیر اعتکاف نشان می‌دهد حرکت معنوی ملت نیز روبه‌جلو است.» (رهبر انقلاب، 14 خرداد 1391)
جهش پیشرفت‌های علمی در 44 سال گذشته
یکی دیگر از دستاوردهای معجزه‌آسای نظام جمهوری اسلامی، جهش پیشرفت علمی است که به همت و دست توانمند جوانان ایرانی انجام‌گرفته و می‌گیرد.
قبل از انقلاب اسلامی، تعداد 154 هزار دانشجو در تعداد محدودی دانشگاه یا مراکز آموزش عالی و آن هم در چند کلان‌شهر کشور تحصیل می‌کردند. اکنون تعداد 119 دانشگاه و مرکز آموزش عالی دولتی، 28 مرکز آموزش عالی وابسته به دستگاه‌های اجرایی، 295 دانشگاه غیرانتفاعی، 550 دانشگاه پیام‌نور، 385 دانشگاه آزاد اسلامی، 739 مرکز آموزش عالی علمی و کاربردی، 274 مرکز آموزش فنی حرفه‌ای و تربیت‌معلم در کشور فعال بوده و در این دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی، بیش از
4 میلیون دانشجو به تحصیل اشتغال دارند که تعداد اعضای هیئت‌علمی زن مراکز علمی نسبت به قبل انقلاب با رشد ۲۱۰ درصدی مواجه بوده است.
سرعت پیشرفت علمی (از نظر تولید علم) در ایران بر اساس گزارش محافل علمی بینالمللی، 11 برابر سرعت متوسط رشد علم در جهان است.
پیشرفت در این زمینه به‌قدری با سرعت انجام شده است که؛ تا سال ۱۳۹۱ بیش از 26 هزار و ۱۹۶ اختراع در ایران به ثبت رسیده است.
در زمینه نانو هم‌اکنون 22 دانشگاه کشور در مقطع دکترا و 66 دانشگاه در مقطع کارشناسی ارشد دانشجو می‌پذیرند و 188 شرکت نیز در این حوزه فعال هستند.
همچنین تاکنون بیش از 229 اختراع از ایران دررابطه‌با نانو در سطح جهان ثبت شده است و فقط در سال 217 بیش از 9 هزار مقاله در این زمینه توسط دانشمندان ایرانی نوشته شده و ایران رتبه 4 جهانی مقاله‌نویسی در زمینه نانو در ISI و در مجموع رتبه 5 جهانی دررابطه‌با علم نانو را کسب کرده است.
کشورمان با تلاش‌ها و مجاهدت‌های جوانان و متخصصین خود، به چرخه کامل سوخت هسته‌ای (غنی‌‌سازی) دست‌یافته و از نظر دانش علمی و فناوری در این عرصه در ردیف 7-8 کشور پیشرفته جهان قرار گرفته است.
ورود به باشگاه فضایی جهان از دیگر آثار و نتایج دستاوردهای علمی و فناوری کشور در دوران پس از انقلاب است. دانش و فناوری فضایی در اختیار تعداد محدودی از کشورهای جهان قرار دارد.
اکنون جمهوری اسلامی در منطقه، تنها کشور دارای این دانش و فناوری، آن هم به‌صورت بومی است، ایران دارای چرخه کامل تولید، پرتاب و هدایت موشک است و اکنون جزء 6 کشور طراح، سازنده و پرتاب‌کننده ماهواره در جهان است.
پیشرفت در سایر علوم مانند؛ لیزر، میکروالکترونیک، ورود به علم ساخت روبات و کسب موفقیت‌های جهانی در مسابقات روبوتیک، توسعه سخت‌افزاری و ساخت اَبَر رایانه، توسعه نرم‌افزاری و بهره‌برداری گسترده از علوم رایانه‌ای در کشور و کسب ۳۶۲ مدال در المپیادهای مختلف علمی جهان تا کنون بخش دیگری از دستاوردهای انقلاب اسلامی است که در کشور سابقه قبلی نداشته است.