امین الاسلام تهرانی
شرح ماجرا
رژیم صهیونیستی روز چهارشنبه ۱۳ مرداد و بامداد روز پنجشنبه در واکنش به شلیک راکت‌هایی که مدعی بود از سمت لبنان شلیک شده است، با توپخانه و نیز جنگنده چندین نوبت به جنوب لبنان حمله کرد. در حالی که «طال لیو رام» تحلیلگر نظامی روزنامه «معاریو» در این‌باره نوشت، نهادهای امنیتی رژیم صهیونیستی معتقدند که حزب‌الله ارتباطی با شلیک اخیر راکت‌ها ندارد و چراخ سبزی نیز به گروه‌های دیگر برای این اقدام نداده است. همین نشان می‌داد که صهیونیست‌ها نه میلی به درگیری به حزب‌الله داشتند و نه انتظار واکنش حزب‌الله را داشتند.
جنگنده‌های رژیم آپارتاید صهیونیستی برای اولین بار پس از جنگ ۳۳ روزه در سال ۲۰۰۶، پنجشنبه به مناطقی در جنوب لبنان حمله هوایی کردند، در حالی که اصلاً انتظار واکنش جریان مقاوت لبنان را نداشتند، چنان‌که رسانه‌های صهیونیستی نیز تصریح کرده بودند که مراکز امنیتی و نظامی این رژیم به هیچ وجه واکنش حزب‌الله را پیش‌بینی نمی‌کرد.
اما به هر روی معادلات صهیونیست‌ها به هم خورد و حزب‌الله با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد، در ساعت ۱۱:۱۵ (به وقت محلی) روز جمعه با ده‌ها راکت‌، اراضی اطراف پایگاه‌های رژیم‌ اشغالگر صهیونیستی در «مزارع شبعا» هدف گرفته شد. به گزارش فارس از شبکه «المنار»، در این بیانیه آمده است، در پاسخ به حملات هوایی رژیم صهیونیستی به مناطق باز «الجرمق» و «الشواکیر»، یگان‌های شهید «علی محسن کامل» و شهید «محمد قاسم طحانِ» مقاومت لبنان، اطراف پایگاه‌های صهیونیستی در مزارع شبعا را با ده‌ها راکت ۱۲۲ میلیمتری هدف گرفتند. گفته می‌شود حدأقل 20 راکت به سمت این پایگاه‌ها شلیک شده است.
در پی پاسخ حزب‌الله، روزنامه صهیونیستی «هاآرتص» در گزارشی نوشت که حمله موشکی صبح جمعه به سرزمین‌های‌ اشغالی اقدامی استثنایی بوده و اسرائیلی‌ها نیز همانند سران این رژیم خواستار جنگ نیستند. یک کارشناس سیاسی نیز در گفت‌ وگو با شبکه 12 رژیم صهیونیستی گفت: «نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل پیشتر گفته بود که شلیک موشک از سوی حزب‌الله دستاویزی برای جنگ بوده اما خواستار آغاز جنگ نیستیم اما نباید سرمان را زیر خاک ببریم.»
این پاسخ حزب‌الله صهیونیست‌ها را به شدت غافلگیر کرد؛ رسانه‌های رژیم صهیونیستی با بیان اینکه ارتش و سطوح سیاسی این رژیم خواهان ورود به جنگ با لبنان نیستند، گفتند که اسرائیل ارزیابی غلطی از پیامدهای حملات خود به جنوب لبنان داشت. به گفته رسانه‌های رژیم صهیونیستی، پیام ارتش اسرائیل در عمل علیه حزب‌الله نبود و فلسطینی‌ها طرف اسرائیل بودند، اما معلوم شد حزب‌الله تفسیر خاص خود را از این اتفاق دارد. رسانه‌های صهیونیستی تأکید کردند که برآورد اطلاعاتی اشتباه بود و پیش‌بینی نادرستی از رفتار طرف مقابل انجام شده بود، چون اسرائیل تصور می‌کرد که حزب‌الله هرگز پاسخ نمی‌دهد.
رسانه‌های صهیونیستی همچنین بخش اطلاعات نظامی ارتش رژیم صهیونیستی را به‌دلیل عدم پیش‌بینی پاسخ حزب‌الله و نیز خود ارتش را به دلیل عدم بررسی دقیق واقعیت منطقه به باد انتقاد گرفتند. «طال لیو رام» خبرنگار نظامی روزنامه «معاریو» گفت، برآورد دستگاه‌های امنیتی در ارتش رژیم صهیونیستی این بود که حزب‌الله به بمباران هفته گذشته پاسخ نمی‌دهد و حتی در هنگام شلیک راکت‌ها نیز تل‌آویو اطلاعاتی درباره قصد حزب‌الله برای این کار نداشت؛ دستگاه‌های امنیتی حتی در لحظه شلیک راکت به سمت فلسطین‌ اشغالی، این راکت‌ها را رصد نکردند.
«عاموس هرئیل» تحلیلگر نظامی روزنامه «هاآرتص» نیز از عدم توانایی اطلاعات نظامی این رژیم در پیش‌بینی شلیک راکت‌ها انتقاد کرد و گفت، اسرائیلی‌ها مانند سران خود جنگ نمی‌خواهند اما این بدان معنا نیست که به آسانی تفسیرهایی که ارتش ارائه می‌دهند را بپذیرند.
پیام پاسخ حزب‌الله
بعد از این ماجرا سیل واکنش‌ها به راه افتاد که بررسی همه آنها مجال دیگری می‌طلبد اما سه واکنش مهم را در اینجا می‌آوریم که مرتبط با مقاله ماست و پیام حمله حزب‌الله را هویدا می‌کند. به ‌دنبال پاسخ موشکی حزب‌الله لبنان به حمله هوایی رژیم صهیونیستی، جنبش مقاومت اسلامی نُجَباء عراق بیانیه‌ای را صادر و بر حمایت خود از مقاومت اسلامی لبنان تأکید کرد. در این بیانیه آمده است: «ما برای نقش‌آفرینی در معادله‌ بازدارندگی که سیدحسن نصرالله از آن پرده برداشت، آمادگی کامل داریم تا رفیق راه بوده، خون‌مان آمیخته شود و در موضعی یکپارچه و متحد باشیم.» در این بیانیه با انتقاد از سهل‌انگاری و انفعال برخی طرف‌های منطقه‌ای در قبال رویکرد تجاوزکارانه‌ اشغالگران آمریکایی و اسرائیلی، آمده است: «سرانگشت رزمندگان مقاومت روی ماشه بوده و در آمادگی کامل به ‌سر می‌برند؛ مجاهدانی که در هر میدانی حضور دارند تا طعم شکست و نابودی را به اراذل‌ اشغالگر بچشانند.»
دفتر سیاسی انصارالله یمن اعلام کرد: به مقاومت اسلامی لبنان به‌خاطر این واکنش شجاعانه و مشروع به حملات رژیم صهیونیستی تبریک می‌گوییم. به ملت و ارتش و مقاومت لبنان پیروزی تاریخی جولای که شکستی سخت به دشمن وارد کرد را تبریک می‌گوییم. حملات اخیر صهیونیست‌ها ثابت کرد که شکست 2006 همچنان عامل بازدارنده است و رژیم صهیونیستی سخت از شکست هراس دارد. تبریک گرم از سوی انقلابیون یمنی که در معرض حملات آمریکا هستند به مقاومت اسلامی لبنان که اسرائیل را خوار و ذلیل کرد. «محمد عبدالسلام» سخنگوی انصارالله در توئیتی نوشت، ما به مقاومت اسلامی لبنان، برای شلیک ده‌ها موشک که مواضع دشمن صهیونیستی در مزارع شبعا را در واکنش به حملات اخیر آن هدف قرار داد، تبریک می‌گوییم. وی افزود: مقاومت اسلامی، با پاسخ مشروع و متفکرانه خود، از نظر عملی تأکید کرد که هرگونه تجاوزی با پاسخ آتشین همراه خواهد بود و دشمن نمی‌تواند از معادلات تثبیت شده در پیروزی 2006 فراتر رود.
فردای پاسخ حزب‌الله دبیرکل این جنبش سید «حسن نصرالله» به‌مناسبت پانزدهمین سالگرد پیروزی مقاومت بر دشمن صهیونیستی در جنگ 33 روزه 2006 سخنرانی کرد. دبیرکل حزب‌الله گفت، مهم‌ترین دستاورد لبنان در جنگ 33روزه این بود که معادله بازدارندگی و قواعد جلوگیری از درگیری شکل گرفت و بازدارندگی قابل‌توجهی را در برابر اسرائیل ایجاد کرد که بسیار راهبردی و استراتژیک است. وقتی امنیت به‌وجود آید همه چیز وجود خواهد داشت، وقتی امنیت وجود نداشته باشد سرمایه‌گذاری و تجارت و اقتصاد نیز وجود نخواهد داشت لذا این دستاورد بزرگ و راهبردی توسط مقاومت لبنان به دست آمد و امنیت و آرامش 15 سال است که به‌استثنای برخی تنش‌های مقطعی در لبنان به‌وجود آمده است، البته در این مدت نیز باید دولت و ارتش لبنان به وظایف خود بپردازند. سید حسن نصرالله افزود، لبنان ده‌ها سال بود که همیشه جولانگاه نیروی هوایی اسرائیلی‌ها بود و آنها هر کاری می‌خواستند در جنوب منطقه بقاع و خود بیروت انجام می‌دادند و هیچ بازدارنده‌ای نیز در برابر آنها وجود نداشت. امروز 15 سال است که هیچ جنگنده اسرائیلی وارد لبنان نشده است تا بتواند هدفی را در لبنان مورد اصابت قرار دهد.
رهبر حزب‌الله لبنان اضافه کرد، مقاومت لبنان از سال 2006 تاکنون در تمامی ابعاد کمی ‌و کیفی و ناوگان تسلیحاتی و سلاح‌های مختلف و همچنین موشک‌های دقیق و نقطه‌زن تقویت پیدا کرده است و وزیر جنگ اسرائیل چند روز پیش به‌صورت علنی اعلام کرد که موشک‌های دقیق حزب‌الله یک تهدید موجودیتی علیه اسرائیل است.
رهبر حزب‌الله لبنان اضافه کرد، آنها مدعی بودند که به مناطق خالی از سکنه حمله کردند و البته ما نیز در بیانیه خود به این موضوع‌ اشاره کردیم. آنها تصور می‌کردند که در شرایط نابسامان هیچ‌کس به‌دنبال تثبیت معادله بازدارندگی لبنان نخواهد بود و معادلات بازدارندگی که حزب‌الله در سال 2006 رقم زده، رها شده است، اما ما در این شرایط باید تصمیمی ‌می‌گرفتیم که مناسب با این حادثه باشد، وقتی چنین تجاوز‌هایی صورت می‌گیرد و نیاز به پاسخگویی داشته باشد ما دو نوع تقسیم‌بندی در این رابطه را مد‌نظر داریم؛ یکی از عوامل نقش زمان است که البته ماهیتی جوهری و اساسی ندارد و برای ما خیلی تفاوت نمی‌کند که این پاسخ فوری انجام شود یا یک یا چند هفته بعد. دبیرکل حزب‌الله عنوان کرد، ما دیروز انتخاب کردیم که یک منطقه خالی از سکنه در مزارع شبعا را هدف قرار دهیم. ما از این اقدام یک پیام داشتیم و نزدیک پادگان‌های آنها را هدف قرار دادیم. ما تصمیم گرفتیم این عملیات را در روز روشن انجام دهیم و شبانه این کار را انجام ندادیم، چون ما همانند آنها نمی‌خواستیم مردم را بترسانیم. او در ادامه تأکید کرد، دشمن تصور نکند که پاسخ ما محدود به همین شرایط باشد ممکن است ما در شمال فلسطین‌ اشغالی نیز اهدافی داشته باشیم که در صورت تکرار تجاوزها آنها را نیز مورد حمله قرار خواهیم داد، لذا دست ما باز است و واکنش ما محدود به «مزارع شبعا» نخواهد بود.
دبیرکل حزب‌الله گفت، چیزی که مانع تجاوز اسرائیلی‌ها به لبنان در این مدت شده،‌ترس دشمن است از اینکه واکنش انتقام‌جویانه ما را ببیند. مقاومت لبنان برای اسرائیلی‌ها بسیار‌ترسناک است. غیراز نقض حریم هوایی لبنان که توسط جنگنده‌ها و پهپادها صورت می‌گیرد، اما 15 سال است که مسئولان سیاسی و نظامی رژیم صهیونیستی هر روز لبنان را تهدید می‌کنند، اما نتوانسته‌اند هیچ کاری انجام دهند.
نصرالله افزود، طبعاً صهیونیست‌ها در دسترسی به اهداف خود شکست خوردند، با این وجود برخی نقض حریم هوایی در اراضی سوریه را رقم زدند، اما این عملیات‌ها نیز نتوانست به اهداف مورد نظر دست پیدا کند البته ما در این حملات شهدا و خسارت‌های مادی و جانی متحمل شدیم اما آنها نتوانستند ما را شکست دهند و به اهداف خود دست پیدا کنند و جلوی قدرتمندتر شدن حزب‌الله لبنان را بگیرند.
معامله بازدارندگی
ذکر مبسوط این سه واکنش از این رو بود که در هر دو به «معادله بازدارندگی» تأکید شده است. «تثبیت بازدارندگی» پیام اصلی این حمله حزب‌الله بود. نظریه بازدارندگی ‎که یک نظریه در امنیت بین‌الملل است که دو قرنی قدمت دارد اما پس از اختراع و استفاده از بمب اتم از سوی آمریکا و آغاز جنگ سرد مورد توجه و تمرکز قرار گرفت. نظریه بازدارندگی بیان می‌کند که برخی جنگ‌افزارها، به علت دقت و قدرت تخریبگری بالا، می‌توانند از حمله نظامی یک کشور قدرتمندتر جلوگیری کنند.
«میچ پروتِرو» در مقاله‌ای که سال پیش در «بیزینس اینسایدر» منتشر شد، آورد که نیروهای اسرائیلی در سال 2006 با تحیر بسیار دریافتند که حزب‌الله بخش اعظم جنوب لبنان را به استحکامات سختی تبدیل کرده که از هوا قابل دیدن نیستند. یک مقام سابق اطلاعاتی نظامی اسرائیل که خواست نامش فاش نشود، گفت: «در سال 2006 مشخص شد که پس از عقب‌نشینی نیروهای نظامی اسرائیل از لبنان، حزب‌الله کل جنوب این کشور را سنگرسازی کرده و احمقانه است که کسی فکر کند حزب‌الله از آن زمان تا کنون این سنگرها را تقویت نکرده است. حزب‌الله توانایی نظامی خود را با دقت و با تمرکز منحصر به فرد طراحی کرده است: تا زمانی که موشک‌ها در سرزمین‌های‌ اشغالی و در شهرک سازی‌های اسرائیلی فرود آیند، حزب‌الله برنده است. حزب‌الله معتقد است که می‌تواند بیشتر از اسرائیل درد درگیری را تحمل کند و احتمالا درست است.»
او در جایی دیگر به نقل از یک مقام صهیونیست می‌نویسد، ایران و حزب‌الله سطحی از بازدارندگی ایجاد کرده‌اند که رژیم صهیونیستی در دهه ۱۹۷۰ حتی تصور نمی‌کرد. ایران ۳۰ سال از حزب‌الله حمایت کرده و حزب‌الله عامل بازدارنده قدرتمندی شده است، به این معنی که اگر رژیم صهیونیستی به ایران یا برنامه هسته‌ای آن حمله کند، آنها هم تل‌آویو یا شاید حتی تأسیسات هسته‌ای اسرائیل را هدف خواهند گرفت.
البته این بازدارندگی را به میزانی در مقاومت فلسطین نیز می‌توان جست، درگیری رژیم آپارتاید صهیونیستی و گروه‌های مقاومت فلسطین از روز دوشنبه ۲۰ اردیبهشت ماه و پس از پایان ضرب‌الاجل مقاومت به تل‌آویو مبنی بر لزوم پایان تعرض‌ها در قدس و مسجدالاقصی آغاز شد. در این درگیری‌ که تا بامداد روز جمعه دو هفته پیش در جریان بود، رژیم آپارتاید صهیونیستی در غالب حملات خود با هجوم به مناطق مسکونی، زنان و کودکان فلسطینی را به خاک و خون کشید که گروه‌های مقاومت فلسطین در پاسخ به این جنایت‌ها مواضع این رژیم را هدف حمله گسترده راکتی قرار دادند. در یورش وحشیانه صهیونیست‌ها، 253 نفر یا طبق آماری دیگر ۲۴۸ فلسطینی از جمله
۶۶ کودک به شهادت رسیده و بیش از دو هزار نفر مجروح شدند.
البته جنایات ناشی از زمین‌گیری این رژیم بود. عملیات اخیر نیروهای مقاومت که به «شمشیر قدس» شناخته می‌شود این‌بار به‌طور ویژه هیمنه پوشالی رژیم آپارتاید اسرائیل و گنبد آهنینِ کذایی‎اش را با چالش جدی مواجه کرد. جالب توجه است که «بنی گانتس»، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی، با هشدار درباره این‌که جنگ با لبنان خطرناک‌تر از نوار غزه است، گفته بود که آنچه در غزه دیدیم ۱۰ برابرش در لبنان خواهد بود. این سخنان گانتس گرچه مصرف داخلی دارد، اما اعتراف به ناتوانی رژیم آپارتاید صهیونیستی در قبال مقاومت لبنان با محوریت حزب‌الله است.
باید توجه کرد سرسام‌آورترین هزینه‌ای که رژیم صهیونیستی متحمل شد، اثبات ناتوانی خود و قدرت جبهه مقاومت بود. آنچه این جنگ کرد، اثبات قدرت بازدارندگی گروه‌های مقاومت بود. این جنگ نشان داد گروه‌های مقاومت از سنگ عبور کرده و با قدرت موشکی خود، توان ضربه‌زدن به ارتش و زیرساخت‌های رژیم آپارتاید صهیونیستی را دارند و می‌توانند معادلات را حتی در درون رژیم صهیونیستی دگرگون کنند. از این رو سخنان اخیر «یحیی السنوار»، رئیس جنبش مقاومت اسلامی حماس در منطقه غزه، را می‌توان جدی گرفت. او روز شنبه در سخنانی در جمع اساتید دانشگاه غزه، یکی از ریشه‌های تشدید اقدامات رژیم صهیونیستی علیه فلسطینی‌ها را شتاب برخی کشورهای عربی برای سازش و همچنین چند دستگی در عرصه داخلی فلسطین دانست. او در سخنانی افزود: «اگر جنگ دوباره‌ای با رژیم‌ اشغالگر رخ دهد، چهره خاورمیانه تغییر خواهد کرد و اسرائیل تحمل هیچ حمله واقعی را ندارد. آن‌چه رخ داد یک مانور برای ارزیابی قدرتمان بود و برای اینکه چهره‌ای ضعیف از اسرائیل را مشاهده کنیم، نیاز به جنگ نیست.» این سخنان را اگر ذیل قدرت و روند قدرت‌گیری کل جبهه مقاومت تفسیر کنیم، نه یک گروه فلسطینی خواهیم دید که سخنانی جدی است. در واقع این جنگ اخیر، قدرت گروه‌های مقاومت در حوزه‌های اطلاعاتی، تکنیکی، تاکتیکی و آفندی و همچنین اراده این گروه‌ها برای دفاع از هویت جغرافیایی، تاریخی و مذهبی‌شان و همچنین دفاع از فلسطینی‌های ساکن قدس را ثابت کرد.
البته این نکته هم محل تأمل است که مقاومت از کجا شروع شد تا به این معادله بازدارندگی رسید. پُربسامد شدنِ استفاده از اصطلاحِ «جبهه مقاومت» یا «محور مقاومت» در جهان به سال‌ها پس از پایان جنگ تحمیلی برمی‌گردد. شاید این اصطلاح نخستین بار با نوشته‌ای از یک روزنامه عربی بر سر زبان‌ها افتاد. این روزنامه در مقابل اصطلاح «محور شرارت» که توسط «جورج دبلیو بوش»، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، در سال ۲۰۰۲ مطرح شد، «محور مقاومت» را مطرح کرد و توضیح داد که کشورهایی که رئیس‌جمهور آمریکا از آنها با عنوان «محور شرارت» نام می‌برد، در اصل کشورهای «محور مقاومت» در مقابل آمریکا و تلاش آن برای سلطه‌گری در جهان (به‌ویژه منطقه غرب آسیا) است. هدف این جریان مخالفت با منافع «استکبار و صهیونیست» و مبارزه با ائتلاف عبری، عربی و غربی در جهان عنوان شده‌است. مسلّم است که اصطلاح محور مقاومت یا جبهه مقاومت اصطلاحی است برای‌ اشاره به اتحاد نانوشته‌ میان جمهوری اسلامی ایران و گروه‌های سلطه‌ستیز و ضدصهیونیستی منطقه چون حزب‌الله لبنان، حشد‌الشعبی عراق، انصارالله یمن، حماس و جهاد اسلامی فلسطین و... حتی این اتحاد گستره بیشتری نیز پیدا کرده و خواهد کرد.
این جبهه که زمان تولدش تصور نمی‌شد توان هیچ هم‌آوردی با آمریکا و رژیم آپارتاید صهیونیستی را داشته باشد، حالا به جایی رسیده است که به‌عنوان مثال در جنگ اخیر فلسطین و اسرائیل دیدیم. برای نمونه به شاخه فلسطین‌ اشاره می‌شود و الا میدان نفوذ مقاومت مشخص است. برای نمونه خوب است که توجه کنیم، پیشتر حملات رژیم صهیونیستی علیه نوار غزه با پاسخ نظامی مقاومت رو‌به‌رو بود؛ اما در جنگ اخیر مقاومت در یک ابتکار جدید عرصه و میدان حمایت نظامی و میدانی را به کل فلسطین تسری داد و اعلام کرد از این پس هر نقطه از فلسطین و هر فلسطینی در هرجایی از فلسطین مورد تعرض و تجاوز صهیونیست‌ها قرار گیرد با پاسخ مقاومت رو‌به‌رو خواهد بود. مقاومت در فلسطین از زمانی که سنگ نمادش بود به جایی رسیده است که موشک‌های نقطه‌زنش را نمادِ مبارزه خود می‌کند.
اما در پایان خوب است که پرتوی به پیشینه حزب‌الله بیندازیم؛ حزب‌الله به‌طور خاص چه تاریخی دارد؟ از کجا شروع کرد تا امروز یکی از برجسته‌ترین نمایندگان جبهه مقاومت باشد؟ حزب‌الله سابقه دیرینه‌ای چون مارونیت را در لبنان ندارد اما عواملی موجب اهمیت این گروه در لبنان شده از جمله اینکه این گروه که با اعتقادات اسلام شیعی و محور قرار دادن آموزه‌های انقلاب اسلامی ایران و امام خمینی(ره) تاکنون توانسته به بسیج مردم برای مقابله با اسرائیل بپردازد، از سال 1985 به‌طور علنی اقدام به فعالیت کرده و به تدریج قدرت و نفوذ بیشتری پیدا کرده است.
بیروت پایتخت لبنان با حمله ارتش اسرائیل در سال 1982، بدون هیچ مقاومتی از سوی گروه‌های فلسطینی و جنبش امل به‌ اشغال درآمد و تنها در مناطق خلده، دانشکده علوم و در ضاحیه گروه‌هایی که خود را پیروان امام خمینی(ره) می‌نامیدند؛ مقاومت کردند. با مذاکرات یک هیئت پنج نفره از طرف رئیس‌جمهور لبنان با عنوان «هیئت نجات ملی»، مقرر گردید تا در لبنان آتش بس برقرار شده و مبارزان فلسطینی این کشور را‌ترک کنند. حضور نبیه بری (رهبر جنبش امل) در این مذاکرات موجب نارضایتی شیعیان و جنبش امل گردید و برخی اعضای جنبش امل مانند ابوهشام(نائب رئیس امل) و سید ابراهیم امین السید و تعداد دیگری از آن جدا شدند و انقلاب اسلامی را راهنمای خود قرار دادند. پس از سقوط بیروت، نیروهای شیعه خود را به بعلبک رساندند و این گروه‌ها شامل گروه‌های اسلام گرای مستقر در بقاع شامل روحانیون، شخصیت‌های نظامی، دانشگاهی و انشعابیون از امل، مجلس اعلای شیعیان به رهبری شیخ محمد مهدی شمس الدین، جنبش امل، روحانیون مستقل مانند علامه فضل‌الله و سیاستمداران رسمی ‌شیعه حامی ‌حکومت وقت لبنان بودند.
با وجود همزمانی جنگ ایران و عراق با حمله اسرائیل به لبنان، ابتدا تعدادی از نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به لبنان عزیمت کردند تا با توجه به نیاز شیعیان لبنان به آموزش‌های عقیدتی و نظامی، دوره‌های آموزش نظامی و عقیدتی برگزار نمایند که همزمان با این اقدام انتقال افکار و دیدگاه‌های انقلاب اسلامی و امام خمینی نیز صورت گرفت و با اقدامات سپاه پاسداران و سفیر ایران در دمشق کمیته نه نفره‌ای از گروه‌های مستقر در بعلبک تشکیل شد که از میان آنها شورای پنج نفره‌ای انتخاب گردید که به شورای لبنان نام گذاری شد که این شورا به‌صورت غیرعلنی فعالیت می‌کرد و در ماه مه 1984 نام «حزب‌الله لبنان» توسط شورای لبنان انتخاب گردید و دفتر سیاسی حزب آغاز به کار کرد.
با عقب‌نشینی اسرائیل از شهر صیدا، حزب‌الله طی یک گردهمایی رسمی ‌در16 فوریه 1985 با صدور یک نامه سرگشاده، هویت، استراتژی و برنامه ایدئولوژیک خود را بیان کرد که اهداف حزب‌الله در این نامه سرگشاده عبارت است از: اخراج نهایی اسرائیل از لبنان، اخراج نهایی آمریکا، فرانسه و هم‌پیمانان آنها از لبنان، محاکمه عادلانه فالانژها برای جرایمی‌که با تحریک آمریکا و اسرائیل در حق مسلمانان و مسیحیان مرتکب شده‌اند و اعطای حق تعیین سرنوشت به ملت لبنان با آزادی کامل. حضور یک شورای متشکل از روحانیون در داخل ساختار حزب‌الله جایگاه روحانیون شیعه‌ای را که در سال 1982 حزب‌الله را پایه گذاری کرده بودند، مشخص ساخت و بدین ‌ترتیب حزب‌الله از حالت صرفاً امنیتی و کاملاًً محرمانه به وضعیت نیمه‌محرمانه تغییر یافت.
نخستین دبیرکل حزب‌الله صبحی طفیلی بود که در ۵ نوامبر سال ۱۹۸۹م به این سمت انتخاب شد. پیش از آن، حزب به مدت هفت سال، به شیوه شورایی رهبری می‌شد.
سید محمدحسین فضل‌الله، صبحی طفیلی، سید عباس موسوی، سید حسن نصرالله، شیخ نعیم قاسم، محمد یزبک و ابراهیم امین از مؤسسان حزب‌الله بودند. در مه ۱۹۹۱م به علت اختلافات و انتقاداتی که به صبحی طفیلی بود، سید عباس موسوی به‌عنوان دبیرکل جدید حزب‌الله انتخاب شد. او در ۱۶ فوریه ۱۹۹۲م توسط اسرائیل به شهادت رسید و شورای حزب‌الله سید حسن نصرالله را به‌عنوان دبیرکل انتخاب کرد.
مخفی‌کاری در عملیات جنگی، اساس موفقیت در میدان محسوب می‌شود. عمل غافلگیری، بیشترین اهداف را با کمترین خسارت‌ها به بار می‌آورد. دشمن با انجام عملیات شناسایی و فعالیت‌های اطلاعاتی، در پی کشف موقعیت‌هایی است که احتمالا از سوی آنها مورد هدف قرار خواهد گرفت و شناسایی کسانی که عملیاتی علیه آن انجام خواهد داد و در این زمینه از شناسایی هوایی، ابزارهای مختلف کنترل نظامی، برای دریافت نشانه‌هایی که نشان آمادگی برای حملات است، استفاده می‌کند. بنابراین، مخفی‌کاری به منظور شکست اقدامات اطلاعاتی و شناسایی‌های میدانی دشمن، نه تنها ضروری، بلکه واجب است.
همچنین حزب‌الله، ابزارهای جنگی را طوری انتخاب کرده و می‌کند که سهولت حمل‌ونقل و اخفای آنها تأمین شود؛ از این رو، هیچ‌گاه نیازی به ‌تانک یا جنگ افزارهای سنگین و ثابت نبوده است، چرا که این ابزارها در معرض بمباران هوایی قرار می‌گیرد و در نتیجه با آمادگی تسلیحاتی مقاومت سازگاری لازم را ندارد. حزب‌الله تدابیر عملی خود را برای
پایه‌ریزی مقاومت، به‌گونه‌ای متفاوت با ارتش‌های منظم اتخاذ کرد.
این حزب سعی دارد با ایجاد حلقه‌های مختلف ساختار محرمانه وسری را برای خویش ایجاد کند و از این‌رو تنها لایه‌های بیرونی حزب برای تحلیلگران مشخص بوده وحتی بسیاری از سیاستمداران لبنانی هم از هرم‌های تشکیل دهند ساختار مراکز تصمیم‌گیری این حزب بی‌اطلاعند. با این وجود ساختار تشکیلاتی حزب را می‌توان به این شکل تقسیم کرد: هیئت رهبری، شورای سیاسی، شورای سیاست‌گذاری، فراکسیون نمایندگان، گروه‌های اجرای، هیئت‌های مشورتی.
در تمامی این ساختارها تصمیم‌گیری‌ها با اکثریت‌آرا انجام می‌پذیرد و بالاترین مرکز تصمیم‌گیری در حزب‌الله نیز مجلس شورای حزب است که 12 عضو دارد و تمامی فعالیت‌های اقتصادی واجتماعی حزب زیر نظر آنها انجام می‌پذیرد. سیدحسن نصرالله سومین دبیرکل این حزب است در حالی که پیش از وی شیخ صبحی طفیلی سیدعباس موسوی در راس هرم این حزب قرار گرفته بودند.
این نکته گفتنی است، گرچه حزب‌الله در سال 1985 رسما اعلام موجودیت کرد اما می‌توان گفت که حزب‌الله لبنان به‌عنوان یک اندیشه و فکر از سال 1982 شکل فعالیت به خود گرفته و نشات گرفته از جریان سیاسی- اسلامی
است که از اندیشه‌های امام موسی صدر بوده اما بعد از انقلاب اسلامی در سال 1979 به رهبری امام خمینی این جریان قدرت و شدت بیشتری گرفت تا ساختاری به مراتب قدرتمند‌تر از سازمان مادر یعنی جنبش امل در صحنه سیاسی لبنانی نمود پیدا کند.
دوره و زمان تاسیس حزب‌الله نیز بسیار قابل توجه است، این حزب در اوج مبارزه ومقاومت علیه‌ اشغالگران اسرائیلی که نیمی از لبنان را به‌ اشغال خویش در آورده و تا بیروت هم پیشروی کرده بودند وتوانست با ادامه مبارزه تا سال 2000 میلادی تقریبا تمامی خاک لبنان را آزاد کند. در بیانیه‌ای که این حزب در 16 فوریه 1985 منتشر کرد تأکید شده است:‌ حزب‌الله به دستورات رهبری حکیمانه و عادلش که در چارچوب ولایت فقیه عینیت یافته کاملاً متعهد وپایبند بوده و اکنون این ولایت را در رهبری آیت‌الله روح‌الله الموسوی الخمینی بنیانگذار انقلاب مسلمین ونهضت پویای آنها می‌بیند.
در چارچوب این ارتباط ایدئولوژیکی وفقهی بین انقلاب اسلامی ایران وحزب‌الله، حزب لبنان توانست سریعا اندیشه‌های مبارزاتی پیش از انقلاب و بعد از آن اندیشه‌های جنگی هشت سال دفاع مقدس ایران را به مبارزان خود منتقل کند. با این وجود به گفته سیدحسن نصرالله آینده لبنان اصلی‌ترین محور رویکردهای حزب‌الله است، گرچه اکنون حزب‌الله در ساختار سیاسی لبنان حضور چشمگیری داشته و همچنان به‌طور نیم‌بند قرارداد تقسیم‌بندی سیاسی لبنان براساس مذهبی (طائف)‌ را قبول دارد اما به اعتقاد کارشناسان عرب هدف اصلی حزب‌الله برپایی دولتی اسلامی در لبنان است هرچند که برخی دیگر از کارشناسان با توجه به قدرت مسیحیان در لبنان تحقق چنین امری را بسیار دور از ذهن می‌دانند.
* منابع در دفتر روزنامه موجود است.