7 - شرحی از ماجرای غم‌انگیز ویرانی و اشغال 418 روستای فلسطین - معرفی روستاهای اشغال‌شده توسط صهیونیست‌ها ۱۴۰۳/۰۵/۲۱
شرحی از ماجرای غم‌انگیز ویرانی و اشغال 418 روستای فلسطین - 7
معرفی روستاهای اشغال‌شده توسط صهیونیست‌ها
۱۴۰۳/۰۵/۲۱
ولید الخالدی
ترجمه امیرحسین بابالار
الجمّامة1
موقعيت:
PGR: 120100
فاصله تا بئرالسبع: 30 كيلومتر
متوسط ارتفاع: 150 متر
تملك و کاربری زمين‌های روستا در سال45 / 1944 (هكتار):
سندی در دست نیست.
جمعيت:
سال 1931: 6 نفر
سال 45 / 1944:. سندی در دست نیست.
تعداد خانه‌ها (سال 1931): 1 باب
الجمّامة پيش از 1948
روستا در ناحيه‌اي تپه ماهوري در نَقِب شمالي (صحراي نَقِب) ودر ساحل مسيل وادی المدبّع2 واقع شده بود و از طریق جاده‌ای فرعی به روستای بُرير (استان غزّة) در شمال‌غرب وصل می‌شد که خودش در کنار جاده‌ای قرارگرفته بود که به جادۀ ساحلی منتهی به غزّة وصل می‌شد. از آنجاکه شبکه‌ای از راه‌های مشابه جادۀ بئرالسبع ـ غزّة، روستای الجمّامة را به جنوب غرب متصل می‌کرد، این روستا به عنوان دروازه‌ای به سمت فلسطین جنوبی نیز درنظر گرفته می‌شد.
در پایان جنگ اول جهانی، در روز 8 نوامبر سال 1917، بریتانیا در الجمّامة بر قوای عثمانی چیره شد و همین مسئله به اشغال خود الجمّامة توسط بریتانیایی‌ها نیز منجر گردید. [D 1/2:30; Wavell 1972:145]
براساس اطلاعات ارائه شده به هیئت مرکز پژوهشهای اجتماعی الجليل3 توسط اعضای قبیلۀ بادیه‌نشین عرب العطاونة که خود قبل از سال 1948 در این روستا زندگی می‌کرده‌اند، الجمّامة دارای 120 بنا به نام بايکة4 بوده است؛ این بناها از سنگ و گل ساخته می‌شد و سقف‌هایی از گل و چوب داشت و در خربة الجمّامة 5 (120101) و مناطق پیرامونی آن واقع شده بود؛ بناها چسبیده به یکدیگر ساخته شده و در مرکز با چند دکان از هم جدا می‌شد. از بسیاری از بايکةها به عنوان محل سکونت روستائیان استفاده می‌شد، اما از بعضی از آنها که دیگر ترمیم چندانی هم نشده بودند به عنوان انبار علوفه و آغل حیوانات بهره‌برداری می‌شد. اگر رقم 120 بايکة، رقم درستی باشد، نشان می‌دهد که یا رقم یک باب خانۀ ارائه شده در سرشماری سال 1931 اساساً رقم درستی نیست و یا اینکه اقدام به سکونت به سرعت و پس از سرشماری آن سال صورت گرفته است.
الجمّامة اقتصادی زراعت محور و بیشتر مبتنی بر کشت گندم، جو و سبزیجات داشت. ساکنین روستا همچنین به دامداری هم اشتغال داشتند، و از انبوه زمین‌های پیرامون روستای خود بهره می‌بردند. آب مورد نیاز برای سیراب کردن احشام و آبیاری زمین‌های کوچک زیرکشت سبزیجات، از چاه‌های نزدیک به محوطۀ روستا تأمین می‌شد. در سال 1944 یک مدرسۀ ابتدائی در الجمّامة تأسیس شد. خود روستا درواقع یک محوطۀ باستانی بود که آثاری نظیر چندین آب‌انبار، دستگاه‌های فرآوری زیتون، سطوح موزائیکی، قبرها، تاج یک ستون سنگی و قطعات دیگری از ستون‌ها از درون آن کشف شده است. تعدادی ابزارآلات سنگی که قدمت آنها به دورۀ پارینه سنگی میانی6 بازمی‌گردد نیز در مجاورت آن پیدا شده است. [Ohel 1976:49-56]
اشغال روستا و اخراج ساکنین آن
براساس اطلاعات ارائه شده از طرف بنی موریس مورخ اسرائیلی، تمام آن چیزی که مشخص است این است که روستا در روز 22 مه 1948 و در نتیجۀ یک تهاجم نظامی اشغال شده است و ساکنین آن از محل زندگی خود رانده شده‌اند. این مسئله نشان می‌دهد که روستا توسط تیپ نِگِو7 ارتش اسرائیل که در خلال عملیات برک8 به سمت شمال حرکت می‌کرد و با همکاری تیپ گیوعاتی9 اشغال شده است. (البطانی الغربی، فرمانداری غزّة را ببینید). [M:xviii; see M:128]
آبادي‌هاي اسرائيلي در زمين‌هاي روستا
آبادی زراعتی روحاما10 (122100) در سال 1944 بر روی زمین‌های متعلق به روستا احداث شده است.
روستا در حال حاضر
تعدادی از دیوارهای روستا بر دامنۀ تپه‌ها باقی مانده و اطراف آنها را درختچه‌ها و گیاهان خاردار فراگرفته است.
در محوطۀ روستا کاکتوس و درختان صمغ روئیده است. از این محوطه به عنوان چراگاه و همچنین اصطبل اسب استفاده می‌شود (عکس را ببینید). از زمین‌های اطراف آن هم به منظور کشاورزی استفاده می‌شود.
هنوز هم گاهی اوقات قبایل بادیه‌نشین برای بهره‌مندی از چراگاه در حوالی آن اتراق می‌کنند.
الخلصة11
موقعيت:
PGR: 116056
فاصله تا بئر السبع: 23 كيلومتر
متوسط ارتفاع: 225 متر
تملك و کاربری زمين‌های روستا در سال 45 / 1944 (هكتار):
سندی در دست نیست.
جمعيت:
سال 1931: سندی در دست نیست.
سال 45 / 1944: سندی در دست نیست.
تعداد خانه‌ها (سال 1931): سندی در دست نیست.
الخلصة پيش از 1948
روستا در میانۀ چند تپۀ لخت و بی‌علف و در محل تلاقی دو مسیل وادی العوسجة 12 و وادیالخلصة 13 واقع شده بود و از همه طرف بجز جنوب بر گسترهای از اراضی پهناور مشرف بود. این روستا در سال 1838 توسط ادموند رابینسون 14، پژوهشگر آمریکایی کتاب مقدس با نام شهرک نبطيةای إلوسا 15 معرفی شده است.
[Robinson (1841) I:201-2] این محوطه ظاهراً یک توقفگاه در مسیر کاروان‌هائی بوده است که از پترا 16 به سمت غزّة می‌رفتند. براساس زندگی‌نامۀ هیلاریون17 که در اوایل قرن پنجم توسط سن جرومی18 به رشتۀ تحریر درآمده، زمانی که هیلاریون در قرن چهارم از إلوسا دیدن کرد با شرابی که محصول تاکستان‌های همین شهرک بود از وی پذیرایی شد. شهرک إلوسا در مدبا19
(نقشۀ موزائیکی فلسطین در قرن ششم) وجود دارد. این شهرک ظاهراً تا زمان استیلای اسلام، پایتخت منطقۀ حکومتی «فلسطین سوم» محسوب می‌شده است.
پانوشت‌ها:
1- al- Jammama 2- Wadi al – Modabba’
3- Galilee Center for Social Research
4- bayeka 5- Khirbat al- Jammama 6- Middle Paleolithic 7- Negev Brigade 8- Operation Barak
9- Giv‘ati Brigade 10- Rochama 11- al- Khalasa
12- al – Wadi ‘Awsaja 13- Wadi al Khalasa
14- Edmond Robinson 15- Nabatean town of Elusa
16- Petra 17- Hilarion 18- St. Jerome 19- Madeba